وحید حاجی پور| برای درک این موضوع بهتر است به آمار نهادهای بینالمللی نگاهی داشته باشیم؛ از خبرگزاری فارس شروع می کنیم که در بهمن 1399 در گزارشی آورده است: متوسط تولید نفت ایران در سال 2018 برابر با روزانه 3 میلیون و 553 هزار بشکه و در سال 2017 برابر با 3 میلیون و 813 هزار بشکه در روز بوده است که این رقم در سال 2019 به روزانه 2 میلیون و 356 هزار بشکه رسیده است. این رقم در سال 2020 حدود دو میلیون بشکه در روز بود.
اما در سال 2021 اوضاع کاملا عوض شد و تولید نفت برای افزایش صادرات، بیشتر شد. وبسایت CEIC که بسیاری از آمارهای اقتصادی جهان را منتشر میکند، در نموداری که به نقل از اوپک و منابع ثانویه منتشر کرده، آورده است که تولید نفت ایران در ژوئن 2021 (خرداد 1400) معادل دو میلیون و 470 هزار بشکه بوده است. این به معنای جهش صادرات نفت ایران بود.
بر اساس گزارش جدید اوپک، میزان تولید نفت ایران در خرداد 1401 به رقم دو میلیون و 540 هزار بشکه در روز رسیده است که نشان میدهد دولت سیزدهم به نسبت دولت قبل، تنها توانسته 70 هزار بشکه به میزان تولید نفت کشور اضافه کند.
ازآنجاکه ظرفیت پالایشی کشور طی یک سال اخیر ثابت مانده است، بهراحتی میتوان نتیجه گرفت صادرات نفت خام ایران در دولت جدید، تقریباً همان عددی است که در یک سال پایانی دولت روحانی تجربهشده بود؛ آن هم به دلیل چشم پوشی آمریکا از برخی تحریم ها.
پس ریشه افزایش درآمد نفتی ایران کجاست؟ پاسخ به این پرسش را باید در نمودار زیر جستجو کرد.
بررسی قیمت نفت بهخوبی نشان میدهد قیمت نفت طی یک سال گذشته بهشدت افزایش پیداکرده و به حدود 115 دلار در هر بشکه رسیده است که یکی از بلندترین خیزهای قیمتی در تاریخ نفت جهان به شمار میرود. ایران هم با صادرات ثابت خود به چین، طبیعتاً به درآمدهای بیشتری دست پیداکرده است.
این گزارش، یک نمونه ساده از عدم کارکرد دولت در افزایش تولید نفت است و نشان می دهد اگر درآمدهای نفتی افزایش یافته، به دلیل صعودی شدن قیمت نفت بوده است و نه افزایش صادرات!
البته درباره کاهش صادرات نفت ایران پس از حمله روسیه به اوکراین و تصاحب بخشی از بازار کشورمان توسط روسیه، نمیتوان جزییات روشنگرانهای منتشر کرد اما به فرش ثابت ماندن فروش نفت به پکن، مدعیان باید بپذیرند روند تثبیت فروش نفت از دولت گذشته آغاز شد و به دولت سیزدهم نیز رسید.