چه کشورهایی شرکای انرژی اروپا می شوند؟

به گزارش میز نفت٬ بیش از دو ماه از آغاز جنگ در اوکراین می گذرد و تصویر امنیت و انرژی جهانی به صورت فزاینده ای تیره و تار به نظر می رسد. در شرايط كنوني، اروپايي ها، با ابهام هاي زيادی برایي آينده اقتصاد خود روبرو شده اند. آنها چگونه می توانند در صورت قطع گاز روسیه، به جايگزين هاي قابل اعتمادي دست یابند؟ چگونه این قاره می تواند گاز روسیه را بدون ایجاد یک بحران شدید انرژی یا رکود اقتصادی حذف كند؟ و اروپا برای تامین انرژی مورد نیازش به کدام کشورها می تواند اعتماد کند؟

کشورهایی که مایل به جایگزینی روسیه و تامین نفت و گاز اروپا هستند، علاوه بر نیاز به ظرفیت اضافی، ذخایر فراوان و زیرساخت‌های موجود، باید ثابت کنند که قابل اعتماد و قابل اتكا در بلندمدت هستند. در شرايط كنوني، تعداد کمی از کشورها این شرایط را دارند.

اسرائیل به دلیل نزدیکی به اروپا، ذخایر فراساحلی اثبات شده و دوستي خوب با دولت هاي اروپا، به عنوان یک گزينه ظاهر می شود. به گفته وزارت انرژی اسرائیل، اين رژيم 26 میلیارد بشکه نفت و حدود 7700 میلیارد متر مکعب گاز طبیعی در منطقه تحت کنترلش در حوزه مدیترانه دارا است.

خط لوله ايست مد که ذخایر فراساحلی اسرائیل را از طریق قبرس و سپس یونان به اروپا متصل می‌کند، در ژانویه سال جاری حمایت آمریکا را از دست داد. اگر اجراي اين پروژه امروز آغاز شود، تا پيش از سال 2027 ميلادي تکمیل نخواهد شد.

در اطلاعیه کمیسیون اروپا در 8 مارس از هدفگذاري براي کاهش 65 درصدي تقاضا برای گاز روسیه تا پيش از پایان سال جاری خبر داده شده است. به هر ترتيب اسرائیل نمی تواند در شرايط كنوني يك گزينه در دسترس باشد.

گزینه های دیگر براي تامين گاز اروپا، آذربایجان است. در سال گذشته، باکو به عنوان یک قدرت دیپلماتیک رو به رشد ظاهر شده است. آنها با رهبری رئیس جمهور الهام علی اف، روابط نزدیک خود را با ترکیه، اسرائیل و کشورهای خلیج فارس توسعه داده و حفظ کرده و حتی روابط خود را ميان روسیه و اتحادیه اروپا متعادل کرده اند.

دولت آذربایجان اخیراً حمایت کامل خود را از عادی سازی روابط میان ترکیه، نزدیک ترین متحدش، و ارمنستان، دشمن دیرینه باكو اعلام کرده است. آذربایجان در یک منطقه جغرافیایی پیچیده، در پیوند قدرت های مختلف و دولت های تحريم شده (روسیه در شمال و ایران در جنوب)، در ترسیم مسیر خود و حفظ روابط پایدار با همه همسایگان خود موفق بوده است.

باکو دو عنصر حیاتی دیگر برای تبدیل شدن به تامین کننده انرژی جدید اروپا دارد: ظرفیت اضافی توليد و زیرساخت های موجود. کریدور گاز جنوبی مجموعه ای از خطوط لوله است که ميادين گازي آذربايجان در درياي كاسپين را به ایتالیا متصل می کند و از گرجستان (خط لوله قفقاز جنوبی)، ترکیه (خط لوله ترانس آناتولی) و سپس یونان (خط لوله ترانس آدریاتیک) می گذرد. مذاکرات زيادي برای اتصال گاز اسرائیل از طریق این کریدور برای صرفه جویی در زمان و هزینه وجود دارد.

پس از عملیاتی شدن کریدور گاز جنوبی در آغاز سال 2021 ميلادي، اين خط لوله در سال اول 16 میلیارد متر مکعب گاز پمپاژ کرد که ترکیه 6 میلیارد متر مکعب و اروپا 10 میلیارد متر مکعب گاز دریافت کردند. در آغاز جنگ روسیه علیه اوکراین، آذربایجان اعلام کرد که می تواند به سرعت 0.5 میلیارد متر مکعب گاز اضافی به اروپا عرضه کند. اندكي بعد، دیگر تولیدکنندگان درياي کاسپین اعلام كردند تمايل دارند وارد این بازار مي شوند.

آذربایجان که در سمت غربی دریای کاسپین قرار دارد، مي تواند به‌ عنوان رابط ایده‌آل بین اروپا و دو تولیدکننده انبوه هیدروکربن در سمت شرقی دریا یعنی ترکمنستان و قزاقستان عمل ‌کند. ترکمنستان به ویژه برای تامین گاز خود به اروپا موقعیت خوبی دارد.

ترکمنستان که از نظر تاریخی منزوی‌ترین جمهوری‌های آسیای مرکزی است، اکنون در حال تغییر رژیم است. از 12 مارس، سردار بردی محمداف، پسر 40 ساله رئیس جمهور قبلی، بالاترین مقام را بر عهده گرفت. تخمین زده می شود که ذخایر گاز این کشور چهارمین ذخایر بزرگ جهان است که حدود 10 درصد از ذخایر جهانی را تشکیل می دهد. با این حال، این کشور داراي قرارداد فروش گاز خود به روسیه و چین است. ترکمنستان تحت رهبری جدید، مشتاق صادرات گاز خود به اروپا است.

ترکمنستان داراي ظرفیت تولید مازاد است و همچنان در حال سوزاندن گاز طبیعی همراه نفت توليدي است. این كشور می تواند تولید را به خطوط لوله فعلی که می تواند 10 میلیارد متر مکعب گاز را در مدت چند ماه تامین کند، متصل نمايد.

هیچ كشور دیگری نمی تواند با اين عدد برابری کند. پيشنهاد جديد ارايه شده، ساخت خط 48 مایلی برای اتصال میدان نفتی ماگتیم قلی ترکمنستان به تاسیسات جمع‌آوری گاز موجود در آب‌های آذربایجان در حال افزایش است. مقامات آذربایجان معتقدند که چنین خط لوله ای می تواند ظرف 4 تا 6 ماه پس از تصویب به بهره برداری برسد و 10 میلیارد متر مکعب گاز اضافی را تامین کند.

افزودن گاز قزاقستان نيز يك گزينه ایده آل خواهد بود. با این حال، از ابتدای سال، آنها نشان اده اند که شریکی با قابليت اعتماد كمتر هستند. پس از یک رشته اعتراضات در اوایل ژانویه، رئیس جمهور توکایف با اقدامات سرکوبگرانه و خشونت آمیز پاسخ داد و صدها معترض را کشت.

او به طور خودسرانه هزاران نفر را دستگیر کرد، از جمله سیاستمداران سابق مانند کریم ماسیموف، نخست وزیر سابق که در سطح بین المللی مورد توجه قرار می گیرد. او سپس از اعزام نیروهای روسی برای تثبيت اوضاع کشور استقبال کرد تا محبوبيت خود را در کرملین افزايش دهد.

در حالی که قزاقستان حداقل از حمایت روسیه از حمله كرملين به اوکراین خودداری کرده است، پوتین و توکایف در چهار ماه گذشته حدود 11 ملاقات و تماس تلفنی داشته اند. توکایف بارها از پوتین برای اعزام نیروهای روسیه تشکر کرده و او را كشور "دوست" خوانده است. تصور اینکه اروپا بخواهد امنیت انرژی خود را به یک دولت خودکامه پيوند بزند، دور از ذهن است.

کاهش دو سوم وابستگی به نفت و گاز روسیه به این معنی است که اروپا باید تا پایان سال 100 میلیارد متر مکعب گاز از منابع جديد پیدا کند. در حالی که هیچ کشوری نمی تواند فوراً این شکاف را پر کند، کنسرسیومی از کشورها به عنوان نامزدهای قابل قبول در حال پیشرفت هستند. و در شرايط كنوني، به رهبری آذربایجان، کریدور گاز جنوبی ممکن است بهترین راه حل اروپا باشد.
 
نويسنده: دیوید ا. مرکل
منبع: اورشليم پست
مترجم: محسن داوري

شنبه ۳ ارديبهشت ۱۴۰۱ ساعت ۱۶:۲۰