ونیز خاورمیانه، در محاصره دود نفت

به گزارش میز نفت، نفت محرک اصلی اقتصاد عراق است، اما با هزینه های انسانی و زیست محیطی؛ آسمان بالای میادین نفتی جنوب عراق زمانی که با دود نفت و گاز تغییر رنگ می دهد به کلی تغییر رنگ می دهد و قسمت اعظم خط افق را با شعله های نارنجی و قرمز می پوشاند. سپس گاز سمی، لایه ای از رنگ خاکستری را به آن اضافه می کند تا دیگر خبری از رنگ آبی آسمان نباشد.کسانی هم که نزدیکتر به میادین نفتی هستند، سهمشان از استنشاق گازهای سمی بیشتر از سایر مردم جنوب عراق است.

به همین دلیل، در شهر بصره که بزرگترین پایگاه نفت عراق است، میزان سرطان از دهه گذشته با سرعت نگران کننده ای در حال افزایش است. وزارت بهداشت سالانه 2000 مورد از بیماری سرطان را ثبت می کند و به گفته شهردار بصره، تنها در یک روستای 130 خانواری حدود 40 مورد سرطان وجود دارد که بسیاری از آنها کودک هستند. درد قفسه سینه، آسم و فشار خون بالا هم بخش دیگری از سوغات نفت برای مردم این دیار است.

عراق ششمین تولیدکننده بزرگ نفت جهان در سال 2020 بود، اما پس از روسیه دومین منتشر کدده گازهای سمی نفتی و گازی  در جهان است؛ بیشتر این دود هم نصیب منطقه ای می شود که 70 درصد تولید نفت عراق را در دست دارد و مردمانش، چاره ای جز کنار آمدن با بلایای نفت را ندارند و از سوی دیگر، در محرومیت به سر می برند.

بصره که زمانی «ونیز خاورمیانه» نامیده می شد، اکنون میزبان بزرگترین میادین نفتی است و همین موضوع برای آلودگی های زیست محیطی کافی است تا وقتی در کنار خشک کردن رودخانه های بصره قرار بگیرد، یک بحران را کلید بزند.

تا پیش از تظاهرات مردمی سال 2019 عراق، ساکنان شهرهای جنوبی اغلب در مورد مسائلی مانند کمبود آب شرب، برق، زیرساخت های خراب و آلودگی اعتراض می کردند. مردم بصره معتقدند دولت موضوعات محیط زیستی در بصره را فراموش کرده و فقط به فکر برداشت نفتی است که عواید اصلی آن، به جیب سیاسیون می رود.

انتشار بالای گازهای سمی در جنوب عراق، اعتراضات را بیشتر کرده است بطوری که در اوایل سال جاری، رئیس جمهور برهم صالح برنامه 9 ماده ای را برای مقابله با تغییرات آب و هوایی در کشور اعلام کرد.

از سوی دیگر، حدود 90 درصد اقتصاد عراق هنوز به تولید نفت وابسته است، پس دولت دوست ندارد وقفه ای در عملیات تولید و صادرات نفت بوحود بیاید حتی اگر صدای اعتراضات افزایش یابد.  به گزارش اس اند پی گلوبال پلاتس، وزارت نفت عراق برای آرام کردن فضای ملتهب بصره، اخیراً متعهد شده است تا سال 2030 فلرینگ گازهای همراه در بصره را به صفر برساند و به همین دلیل می خواهد از شرکتهای بزرگ نفتی برای پیاده سازی این هدف استفاده کند.

اما مسائل عمیق و پیچیده این کشور در مورد حکمرانی و فساد، چالش بزرگی را برای تحقق هر گونه برنامه اعلام شده ایجاد می کند، چه رسد به پایان دادن به شعله ور شدن و مبارزه با تغییرات آب و هوایی. چه عراقی ها و چه شرکتهای نفتی، پرداخت جریمه را برای فلرینگ بیشتر ترجیح می دهند تا جمع آوری گازهای همراه را و به همین دلیل، شرکت های بین المللی تعهد مشخصی در این باره نمی دهند.

براساس گزارش بانک جهانی سالانه در عراق ۱۷ میلیارد متر مکعب گاز فلر می شود. عراق پس از روسیه دومین کشور از نظر میزان گاز فلر در دنیا است. عراق۱۰ درصد گاز گلخانه‌ای دی اکسید کربن دنیا را تولید و منتشر می کند.

جاسم عبدالعزیز خمودی، معاون وزیر محیط زیست و سلامت می گوید: آلودگی هوا یکی از بزرگترین بحران های امروز کشور عراق است. مطالعات انجام شده توسط یکی از مراکز بین‌المللی نشان می‌دهد که تعداد کشته شدگان عراق به دلیل آلودگی هوا بیش از تعداد کشته شده در زد و خورد های اشغال عراق توسط ایالات متحده در سال ۲۰۰۳ میلادی است.

بسیاری از کارگران تاسیسات نفتی با بیماری های مختلف دست به گریبان هستند. ده ها نفر از کارکنان این تاسیسات سالانه بر اثر سرطان می میرند. همه روزه لاشه پرندگان زیادی در اطراف این مناطق آلوده به چشم می خورد.

جمعه ۱۹ آذر ۱۴۰۰ ساعت ۲۲:۲۳