چهار چالش بزرگ صنعت پالایش

میز نفت | بازار نفت پس از پشت سر گذاشتن بزرگترین بحران سقوط تقاضای تاریخ در حال بازگشت به شرایط سال ۲۰۱۹ میلادی و پیش از آغاز همه‌گیری ویروس کرونا است.پیش بینی می شود که در فصل چهارم سال ۲۰۲۲ میلادی تقاضای نفت به میزان پیش از بحران ویروس کرونا بازگردد. عبور قیمت نفت از مرز ۷۰ دلار و سودآوری قابل توجه حوزه بالادستی در بهار سال جاری، نشانه هایی از موفقیت اوپک پلاس در راهبرد متوازن کردن مجدد بازار است. 

اما صنعت پالایش داستان متفاوتی دارد. آلن گلدر، معاون موسسه تحلیلگران پالایش، چهار چالش این حوزه را در کوتاه مدت و بلندمدت توضیح می دهد. 

چالش اول. سودآوری

حاشیه های پالایشی کنونی بیشتر از نرخ مشابه در رکود سال گذشته است، اما همچنان پایین هستند. صنعت پالایش در رکود به سر می برد و تقاضای بنزین تنها در چین و ایالات متحده صعودی است. تقاضای بنزین هواپیما نیز در سراسر دنیا همچنان بسیار پایین نسبت به پیش از آغاز بحران است. پالایشگران وادار شده اند تا سوخت هواپیما را با گازوییل مخلوط کنند تا میزان عرضه سوخت آنها افزایش یابد. این اقدام به کاهش حاشیه سود آنها منجر می شود.  

با کاهش اختلاف قیمت فرآورده‌های پالایشی، شاهد فشار نزولی بر حاشیه ها هستیم. اوپک پلاس ۶.۶ میلیون بشکه از عرضه نفت ترش میانه خود را از بازار خارج کرده است. با کمبود عرضه این سوخت در بازار، شاهد کاهش اختلاف قیمت آن با نفت برنت و تضعیف حاشیه های پالایشگران (عمدتا در بازار آسیایی ) هستیم. 

میانگین جهانی حاشیه سود پالایش هر بشکه نفت در سال جاری ۱.۸ دلار است. عدد مشابه پنج سال پیش ۴.۲۵ دلار بوده است. با راه اندازی پالایشگاه های جدید در خاورمیانه و آسیا در سال ۲۰۲۲ میلادی نیز شاهد افزایش این حاشیه سود نخواهیم بود. 

چالش دوم. حوزه پالایش نیازمند برنامه ریزی بلندمدت

پالایشگاه های جدید راه اندازی شده باعث افزایش ظرفیت مازاد پالایشی با وجود تعطیلی تعدادی از واحد‌های این صنعت شده است. 

پیش‌ از آغاز بحران همه‌گیری ویروس کرونا ۲ میلیون بشکه ظرفیت جدید در حال تکمیل و راه اندازی بود که تا پایان سال آینده میلادی، شاهد افتتاح آنها خواهیم بود. همچنین یک‌میلیون بشکه ظرفیت تولید سوخت زیستی و ان جی ال نیز در حال تکمیل است. 

نرخ فعالیت جهانی پالایشگاه های دنیا که مهمترین شاخص سودآوری این صنعت محسوب می شود، در سال جاری باید به ۷۵ درصد برسد. در فصل دوم سال گذشته میلادی این نرخ به ۶۸ درصد سقوط کرده بود. ما در مورد بازگشت صنعت به میانگین ۸۰ درصدی سال های ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۹ میلادی به عنوان یکی از دوره های طلایی فعالیت پالایشگران تردید داریم. 

در مناطق مختلف دنیا 12 تا 20 پالایشگاه با ظرفیت پایین در حال فعالیت هستند. این واحدها  که در آسیا، اروپا و آمریکای شمالی قرار گرفته اند 2 تا 3 میلیون بشکه ظرفیت داشته و در آستانه تعطیلی کامل در چند سال آینده قرار دارند. 

چالش سوم. لزوم انتشار کربن کمتر

صنعت پالایش نیازمند بهبود میزان کربن تولید شده خود است. صنعت پالایش سهمى 5 درصدى از انتشار گاز کربن صنعت نفت را در اختیار دارد.بخش اعظم این گازها در فرآیندهاى انرژى بر پالایشى تولید مى شود. تولید هیدروژن مورد نیاز فرآیندهاى پالایشى نیز از فعالیت هاى آلاينده صنعت محسوب مى شود.

برای ایجاد تفاوتی بزرگ، پالایشگران نیازمند توسعه فناوری جذب و ذخیره سازی کربن و تامین برق عملیات پالایش با برق پاک هستند. بهبود کارایی انرژی نیز می تواند در بهبود شاخص میزان انتشار کربن نقشی مهم ایفا کند. پالایشگاه های دنیا با تولید سوخت های زیستی تلاش می کنند تا سبد محصولات خود را به سوی افزایش سهم سوخت های پاک تغییر دهند. شرکت های توتال، رپسول و انی در این بخش پیشگام هستند. صنعت پالایش باید مسیولیت اجتماعی خود را نسبت به مصرف کنندگان و جامعه، بیشتر از گذشته ایفا کند. 

چالش چهارم. توسعه خودروی برقی

صنعت حمل و نقل به سرعت به استقبال برقی شدن رفته است. این شرایط تهدیدی بزرگ برای صنعت پالایش در بلندمدت است. گذار انرژی آغاز شده، اما همچنان در مورد زمان پایان یافتن عمر خودروهای بنزینی اختلاف نظر وجود دارد. در سناریوی افزایش ۳ درجه ای دمای کره زمین، تقاضای نفت در یک دهه فرارو همچنان افزایش می یابد و در میانه دهه ۲۰۳۰ میلادی به ۱۰۸ میلیون بشکه در روز خواهد رسید. 

در سناریوی افزایش ۲ درجه ای دما، صنعت پالایش با پیامدهای گسترده ای روبرو خواهد شد. با توسعه خودروهای برقی سالانه ۲ میلیون بشکه از تقاضای نفت خام دنیا پس از سال ۲۰۲۳ میلادی کاهش می یابد. در سال ۲۰۵۰ میلادی تقاضای نفت دنیا به ۳۵ میلیون بشکه در روز می رسد. 

در این سناریو، همه ساله چند پالایشگاه تعطیل خواهد شد. واحد‌های تولیدکننده بنزین و گازوییل در بازارهایی که برقی شدن خودروها به سرعت در حال انجام است (نظیر ایالات متحده و شمال غرب اروپا) در خطر تعطیل شدن قرار خواهند داشت. 

پالایشگاه های دارای حاشیه سود بالا نظیر آمریکای شمالی‌ در برابر برقی شدن خودروها آسیب پذیری زیادی دارند. اما پالایشگاه های خاورمیانه و آسیا که عمدتا از یارانه خوراک دولت ها برخوردارند، در میان مدت با تهدید خودروهای برقی روبرو نخواهند بود.  در سال ۲۰۵۰ میلادی و بر اساس سناریو گرم شدن ۲ درجه ای دمای زمین، ظرفیت صنعت پالایش به یک سوم ظرفیت کنونی کاهش خواهد یافت. در آن زمان از ۷۰۰ پالایشگاه دنیا ۱۵۰ واحد همچنان فعالیت خواهد کرد. حاشیه سود اکثر پالایشگاه ها نیز منفی خواهد بود. فقط واحد‌های پالایشی رقابتی می توانند در بازار همچنان حضور داشته باشند. 

کارشناسان معتقدند واحد‌های یکپارچه پتروپالایشی قرار گرفته در مناطق ساحلی و خوشه های صنعتی با توانایی انواع خوراک (نفت خام، زیست توده و پسماند) و داشتن فرآیندهای با انتشار کربن پایین (شامل برقی کردن فرآیند، تولید هیدروژن با کربن پایین و توسعه فناوری جذب و ذخیره سازی کربن) همچنان در بازار حضور خواهند داشت. بدین ترتیب به نظر می رسد شرکت های ملی نفت با داشتن ذخایر هیدروکربنی می توانند مالک آخرین واحد‌های پالایشی دنیا باشند. به عصر شفافیت، کارایی، انعطاف پذیری و بهره وری خوش آمدید.


منبع: Forbes
مترجم: محسن داوری

چهارشنبه ۱۶ تير ۱۴۰۰ ساعت ۱۳:۱۹