اردن؛ ایده عراق برای دور زدن تنگه هرمز

میز نفت | عبدالله بن حسین، پادشاه اردن، عبدالفتاح السیسی، رئیس جمهور مصر و مصطفی الکاظمی نخست وزیر عراق روز یکشنبه در دور دوم اجلاس سه جانبه بین سه کشور در بغداد با یکدیگر دیدار کردند. از جمله ۲۸ نکته مورد بحث در این مذاکرات، مذاکره درمورد خط لوله نفتی عراق-اردن (IJOP) بود که از شهر بصره عراق تا بندر عقبه اردن ادامه دارد.

خط لوله پیشنهادی تقریباً ۲۰۰۰ کیلومتر مسافت را طی می‌کند و یک میلیون بشکه در روز به بندر عقبه منتقل می‌کند. وزیر نفت عراق و سفیر مصر در مصر همچنین در مورد توسعه خط لوله به مصر بحث کرده اند اما هنوز توافق رسمی انجام نشده است. نزدیک به یک دهه است که در مورد توسعه IJOP مذاکراتی انجام شده اما  تاکنون پیشرفت کمی داشته است.

 مسائل امنیتی در عراق با اشغال گروه انصار در سال ۲۰۱۴ در استان انبار، جایی که قرار بود این خط لوله ساخته شود علاوه بر مسائل سیاسی، اجرای پروژه را به تأخیر انداخت. در صورت ساخت، این پروژه به ویژه در تولید برق می‌تواند به نفع عراق و اردن باشد.

 عراق مازاد نفت دارد اما زیرساخت‌های الکتریکی ضعیفی دارد. در سال ۲۰۱۹ تقاضا برای برق در عراق تقریبا ۶۰ درصد بیشتر از میزان موجود بود.  برعکس، اردن توانایی تولید مازاد برق برای صادرات را دارد اما برای سوختی که برای تولید برق استفاده می‌کند به شدت به واردات وابسته است.  اردن نزدیک به ۹۴ درصد از انرژی خود را وارد می‌کند.

 قبل از جنگ عراق، اردن تقریباً تمام نفت خود را از عراق خریداری می‌کرد ، زیرا بغداد آن را به یک سوم قیمت بازار خود می‌فرخت. از آن زمان اردن بیشتر برای تأمین نیازهای تولید برق خود به گاز طبیعی که از خط لوله گاز عربی (AGP) در مصر و خط لوله دریایی اسرائیل - اردن وارد می‌شود، اتکا کرده است.  

این خط لوله دوم با مخالفت شدید داخلی مردم اردن روبرو است که اکثریت آنها فلسطینی تبار و مخالف توافق با اسرائیل هستند. توسعه IJOP می‌تواند به اردن کمک کند تا برخی از نیازهای سوخت داخلی خود را تأمین کند در حالی که به عراق این امکان را می‌دهد از تولید برق اردن بهره مند شود.  

یک پروژه برنامه ریزی شده برای اتصال شبکه‌های برق اردن و عراق در سال ۲۰۲۰ امضا شد که پس از اتمام  به امان اجازه می‌دهد برق مستقیم به عراق صادر کند. جیمی اینگرام، سردبیر ارشد موسسه نظرسنجی اقتصادی خاورمیانه (MEES) به روزنامه The New Arab گفت: این پروژه همچنین آسیب پذیری استراتژیک عراق را که ناشی از اتکای خطرناک آن به امکانات صادراتی در بصره است کاهش خواهد داد.  

اینگرام توضیح داد که چون تمام تولید نفت در جنوب عراق از طریق تنگه هرمز انجام می‌شود، عراق در برابر هرگونه بسته شدن تنگه هرمز در آینده آسیب پذیر است. وی گفت: ما شاهد بوده‌ایم كه عربستان سعودی، امارات و ایران خطوط لوله‌ای را احداث می‌كنند تا حداقل بخشی از هرمز را دور بزنند تا این تهدید را كاهش دهند.

 علاوه بر این، ایجاد پیوند با عقبه مستلزم احیای خط لوله ای است که بصره را به کرکوک در شمال عراق متصل می کند، اجازه می دهد نفت عراق تولید شده در بصره به تأسیسات در جیهان، ترکیه صادر شود. هنوز هم با وجود تمام مزایای بالقوه خط لوله، از زمان آغاز مذاکرات به طور جدی در سال ۲۰۱۳ «، هیچ پیشرفتی در ساخت آن حاصل نشده است.

خاورمیانه دارای سابقه طولانی در طرح های عالی انرژی فراملی برای تقسیم انرژی است. عراق و سوریه قبلاً پیشنهاد بازسازی خط لوله خراب کرکوک به بانیاس را داده بودند اما این پروژه با جنگ داخلی سوریه به تأخیر افتاد.  

به همین ترتیب در سال ۲۰۱۱، ایران، عراق و سوریه به طور موقت توافق کردند که یک خط لوله گاز طبیعی ۱۰ میلیارد دلاری برای کشش ۱۵۰۰ کیلومتر را احداث کنند.  این پروژه نیز  هرگز تحقق نیافت.

مترجم: زهرا غفوری

يکشنبه ۱۳ تير ۱۴۰۰ ساعت ۱۰:۴۴