میز نفت | پس از فروپاشی استاندارد طلای «برتون وودز» در اوایل دهه 1970، ایالات متحده با عربستان سعودی توافق کرد تا استاندارد قیمتگذاری نفت، دلار باشد. بواسطه این توافق، سیستم پترو دلار همراه با تغییر نرخ های ارز همسان و ارزهای مورد حمایت طلا به رژیم هایی با نرخ شناور و بدون پشتوانه، متولد شد
.
پترودلار ، دلار آمریکا را به ارز نخست ذخایر جهانی تبدیل کرد و به همین دلیل، ایالات متحده سالهاست از کسری تجاری مقاومی برخوردار بوده و به تنهایی پیشوای اقتصاد جهانی است. پترودلار همچنین بازارهای مالی با منبع نقدینگی روان و ورودی سرمایه خارجی از طریق "بازیافت" دلار نفتی را برای بازارهای مالی ایالات متحده فراهم میکند.
چرا عربستان؟
دولت نیکسون در مواجهه با افزایش تورم، بدهیهای ناشی از جنگ ویتنام، روند فزاینده هزینههای داخلی و توازن مداوم کسری پرداختها، در آگوست 1971 تصمیم گرفت به طور ناگهانی و تکان دهندهای به قابلیت تبدیل دلار آمریکا به طلا خاتمه دهد. در پی این شوک نیکسون، جهان پایان دوره طلا را تجربه کرد و سقوط آزاد دلار آمریکا در میان تورم فراینده رخ داد.
از طریق توافق نامههای دو جانبه با عربستان سعودی که از سال 1974 آغاز شد، ایالات متحده موفق شد اعضای سازمان کشورهای صادر کننده نفت (اوپک ) را متقاعد کند تا فروش نفت به دلار را آغاز کنند؛ عربستان و سایر کشورهای عربی در قبال صورتحساب نفت در واحد پولی دلار، نفوذ ایالات متحده در درگیریهای اسرائیل و فلسطین را همراه با کمک نظامی آمریکا در یک فضای سیاسی به شدت نگران کننده، حمایت کردند که حمله شوروی به افغانستان، سقوط شاه ایران و جنگ ایران و عراق در آن دیده میشد. بواسطه این توافق نامه سودمند و متقابل، سیستم پترو دلار شکل گرفت.
از آنجا که نفت به دلار آمریکا قیمت گذاری میشود، پترودلار به افزایش ارزش دلار به عنوان پول رایج در جهان کمک کرد. دلار آمریكا با ارزش بالایی که دارد، همانطور كه برخی ادعا كردهاند از امتيازاتی مانند تامین مالي مداوم کسری حساب جاری خود برخوردار است که این امر با صدور دلار اسمی با نرخ بهره بسیار پایین و همچنین تبدیل شدن به پیشوا اقتصادی جهانی میسر شده است.
به عنوان مثال، کشورهایی مانند چین که مقادیر زیادی بدهی ایالات متحده را در اختیار دارند، در گذشته نگرانیهای خود را در مورد اثرات کاهش احتمالی داراییهای خود در صورت کاهش ارزش دلار ابراز داشتند.
با این حال، امتیازات که بواسطه توانایی مدیریت کسری حساب جاری مداوم بدست میآید، با یک هزینه همراه است. ایالات متحده موظف است این کسریها را برای تامین اندوخته مورد نیاز در یک اقتصاد جهانی که در حال گسترش است مدیریت کند. اگر ایالات متحده از مدیریت این کسریها کوتاهی کند، کمبود نقدینگی ناشی از آن میتواند جهان را به رکود اقتصادی بکشاند.
با این حال، اگر کسریهای مداوم به طور نامحدود ادامه یابد، سرانجام، کشورهای خارجی در مورد ارزش دلار شک خواهند کرد و دلار آمریکا ممکن است نقش خود را به عنوان ارز رایج ذخایر بانکهای مرکزی از دست بدهد. این به عنوان معضل «تریفین» شناخته میشود.
همچنین پترو دلار، مازادی از ذخایر دلار آمریکا را برای کشورهای تولید کننده نفت ایجاد میکند که نیاز به «بازیافت» دارند. این دلارهای اضافی صرف مصرف داخلی میشود، برای ایجاد توازن پرداخت کشورهای در حال توسعه به خارج از کشور وام داده میشود.
این آخرین نکته بیشترین سود را برای دلار آمریکا دارد زیرا دلارهای نفتی راه خود را برای بازگشت به ایالات متحده به کار میگیرند. این دلارها برای خرید اوراق بهادار ایالات متحده (مانند اسناد خزانه داری) استفاده میشود که در بازارهای مالی نقدینگی ایجاد کرده، نرخ بهره را پایین نگه داشته و رشد غیر تورمی را تقویت می کند. علاوه بر این، کشورهای اوپک میتوانند از خطر تبدیل ارز جلوگیری کرده و در سرمایه گذاریهای امن ایالات متحده ورود کنند.
اخیراً نگرانیهایی مبنی بر تغییر جهت از پترودلار به ارزهای دیگر وجود دارد. ونزوئلا در سال 2018 اعلام کرد فروش نفت خود را با یوان، یورو و سایر ارزها آغاز میکند. سپس عربستان سعودی در سال 2019 تهدید کرد که اگر ایالات متحده لایحه NOPEC را تایید کند، نفت را با ارز دیگری معامله میکند. این لایحه به وزارت دادگستری ایالات متحده اجازه میدهد تا اقدامات ضد انحصاری علیه اوپک را برای دستکاری قیمتهای نفت دنبال کند. به طور خلاصه، تغییر چشم انداز بازار جهانی انرژی میتواند منجر به خاتمه عملیاتی توافقنامه نفتی ایالات متحده و عربستان شود.
دست باز آمریکا
با این حال، ایالات متحده برای اولین بار از دهه 1960 به یک صادرکننده اصلی انرژی تبدیل شده است. به عقیده کارشناسان، صادرات انرژی و درآمدهای بدست آمده از آن، میتواند جایگزین «ورود سرمایه سعودیها» شود و تقاضای جهانی دلار آمریکا را تقویت کند. یک مزیت دیگر برای ایالات متحده این است که امنیت انرژی داخلی را تضمین می کند.
با این وجود، اگرچه این امر یک شبه اتفاق نخواهد افتاد، اما کاهش دلارهای نفتی بازیافتی (بازگشتی) میتواند نقدینگی بازارهای سرمایه آمریکا را بخشکاند، که این امر باعث افزایش هزینههای استقراض (به دلیل نرخ بهره بالاتر) برای دولتها، شرکتها و مصرف کنندگان میشود، زیرا منابع مالی کمیاب خواهند شد.
شنبه ۱۸ ارديبهشت ۱۴۰۰ ساعت ۱۲:۴۶