خصوصی سازی آرامکو در اغما

میز نفت | محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی از شرکت آرامکو درخواست کرده تا در چشم انداز جدید کشور عربستان سعودی، صدها میلیارد دلار سرمایه گذاری کند. ممکن است این سوال به وجود بیاید که آیا شرکت آرامکو هم اکنون در حال انجام این کار نیست؟

این پرسش می تواند جذاب باشد. با مشارکت شرکت آرامکو، سایر شرکت‌های بزرگ عربستان نظیر شرکت نفت عربستان سعودی در یک دهه آینده ۱.۳۳ تریلیون دلار در اقتصاد داخلی عربستان سرمایه گذاری خواهد شد و در مقابل از مبالغ پرداختی به دولت کاسته خواهد شد. 

 شرکت آرامکو و شرکت سابیک ( که بخش اعظم سهام آن به آرامکو تعلق دارد) بودجه مورد نیاز برای ۶۰ درصد این سرمایه گذاری ها را تامین خواهند کرد. مدیران شرکت ها حاضر به ارائه جزئیات بیشتری از این خبر نشده‌اند، اما می‌توان نتیجه گیری کرد که امیدهای اندک برای عرضه بین المللی سهام غول نفتی آرامکو رنگ باخته است.
 
در دسامبر سال ۲۰۱۹ میلادی، نخستین بار ایده پرسروصدای خصوصی سازی سهام شرکت آرامکو مطرح شد. در ابتدا، بخش اندکی از سهام آرامکو در بورس کوچک ریاض به مشتریان داخلی فروخته شد. این اقدام در جهت تحقق اهداف محمد بن سلمان برای فروش آرامکو با قیمتی بالا انجام شد. اما در عمل سرمایه گذاران خارجی از فهرست خریداران این شرکت خارج شدند.

شرکت های خارجی امیدوار بودند تا مدیریت دولتی این شرکت نفتی تغییر یابد. در عین حال، خواستار تخفیف‌های بیشتری از سوی رهبران ریاض بودند. سود پرداختی آرامکو به مشتری به سهامدارانش ۷۵ میلیارد دلار در سال تعیین شده که سهامداران عربی کنونی می توانند از این سود برخوردار شوند. همچنین میزان سهم دولت عربستان از درآمدهای آرامکو تغییر خواهد کرد تا جریان مالی بیشتری برای فعالیت های این شرکت حفظ شود.

به نظر می رسد بر اساس راهبرد جدید، شرکت های آرامکو و سابیک به جای پرداخت حقوق مالکیت میادین نفتی و مالیات‌های تعیین شده، در پروژه‌های زیرساختی عربستان سرمایه گذاری خواهند کرد. با محدودیت های مالی این دو شرکت نفتی در سال های اخیر، این تنها راهکار عملی و قابل اجرا خواهد بود. بدین ترتیب همچنان آرامکو را باید شرکتی با مالکیت ۱۰۰ درصدی دولتی دانست. 

 آرامکو نسبت به رقبای جهانی خود از ارزش اسمی بسیار بالاتری برخوردار است. البته پس از اعلام ارزش دو تریلیون دلاری آرامکو در سال ۲۰۱۹ میلادی، بسیاری از کارشناسان نفتی از غیر واقعی بودن این عدد سخن گفتند. همچنین بسیاری از کارشناسان امیدوار بودند با آغاز خصوصی سازی آرامکو، شاهد شفافیت در اطلاعات و گزارش های مالی این شرکت بزرگ نفتی باشیم. اما این اتفاق نخواهد افتاد. 

ارزش سهام آرامکو نسبت مستقیمی با چشم انداز قیمت نفت دارد. عددهایی نظیر ۱.۲ تریلیون دلار، ۱.۴ تریلیون دلار و ۱.۶ تریلیون دلار برای ارزش این شرکت از سوی مراکز مختلف مشاوره انرژی تعیین شده است. همچنین رابطه مالی آرامکو با دولت عربستان باید کاملا مشخص شود.

اگر براساس مقررات کنونی، نیمی از درآمدهای آرامکو در بخش های اقتصادی عربستان سرمایه گذاری شود، جریان نقدی مورد نیاز آرامکو با چالش روبرو خواهد شد. 

معمای مشارکت آرامکو در رویاهای محمد بن سلمان

اگر برنامه محمد بن سلمان، شاهزاده عربستانی برای مشارکت شرکت آرامکو در پروژه‌های زیرساختی کشور عربستان سعودی عملی شود، جریان نقدی آزاد آرامکو به کمتر از نصف کاهش خواهد یافت. 

میزان جریان نقدی کنونی آرامکو نسبت به کل درامدها برابر با نصف رقبای این شرکت (شامل غول های بزرگ نفتی دنیا) است. اگر این طرح محمد بن سلمان عملی شود، جریان نقدی آرامکو نصف خواهد شد. بدین ترتیب راه برای جذب سرمایه گذاران خارجی و یا تامین مالی برای اجرای پروژه های جدید آرامکو دشوارتر می شود. 

کارن یانگ، کارشناس خاورمیانه در انستیتوی آمریکن اینترپرایز می گوید: با شرایط کنونی، راهبرد آرامکو برای جذب سرمایه مستقیم خارجی را باید بر باد رفته دانست. پس از خصوصی سازی محدود سهام آرامکو و خریداری سهام سابیک، به نظر می‌رسد چشم انداز آینده برای سرمایه‌گذاران تیره و تار شده است. از سوی دیگر، طرح واگذاری خط لوله های آرامکو در گام نخست جذاب به نظر می رسد، اما شیوخ ریاض در مقایسه با همسایگانش به ویژه امارات متحده عربی در جذب سرمایه های خارجی از عقب ماندگی زیادی برخوردار هستند.

فرض کنید یک سرمایه‌گذار در نیویورک یا لندن می‌خواهد برای خرید سهام آرامکو در تصمیم گیری کند. اگر گفته شود که نیمی از از بودجه این شرکت در پروژه های ملی هزینه می‌شود و جریان نقدی آرامکو یک چهارم رقبای خود است، می توان پیش بینی کرد که از خرید سهام این شرکت، استقبال قابل توجهی نخواهد شد. 

تعدادی از رهبران عربستان از اختیاری بودن مشارکت آرامکو در این پروژه ها سخن می گویند، اما در بازار پر رقابت تجارت امروز نمی‌توان بر چنین فرضیه هایی اتکا کرد. شرکت آرامکو به عنوان مخزن اسرار خاندان پادشاهی عربستان باید به سوی شفافیت، رقابت پذیری و مدیریت خصوصی گام بردارد. در غیر این صورت نمی توان از ایده خصوصی سازی ۱۰۰ درصد سهام آن سخن گفت. هرچند از هم اکنون نیز ایده خصوصی شدن آرامکو را باید به دلیل تاخیرهای زیاد، تغییر مختلف، عدم شفافیت و عقب نشینی سرمایه گذاران خارجی یک پروژه شکست خورده دانست.  


نویسنده: لیام دنینگ
منبع: Bloomberg
مترجم: محسن داوری

يکشنبه ۲۲ فروردين ۱۴۰۰ ساعت ۱۳:۳۲