گزارش جدید شورای آتلانتیک
خیز واشنگتن برای نابودی گازی روسیه
دور زدن اوکراین و کاهش ترانزیت گاز از خاک اوکراین، یکی از اهداف مهم روس‌ها در دو دهه اخیر بوده است. در سه دهه اخیر، سهم روس‌ها در بازار گاز جنوب شرق اروپا، اندک بوده و مسکو تلاش می‌کند تا راه‌هایی برای حضور در این بازار و افزایش سهم و انحصار خود بیابد.
میز نفت | آمریکایی‌ها سال ۲۰۲۱ میلادی را با اعمال تحریم‌های جدید علیه پروژه ۱۱ میلیارد دلاری خط لوله نورد استریم ۲ ولادیمیر پوتین آغاز کردند. آنها در پنج سال گذشته تلاش کرده‌اند تا شرکت‌های بیمه‌گر، بازرسی فنی و مهندسی را از همکاری در این پروژه ژئوپلیتیک و کلیدی انرژی دور کنند.
مسکو تلاش می‌کند تا به هر بهایی این پروژه نیمه‌کاره را تکمیل کند. اما به نظر می‌رسد شرکت گازپروم چندان تمایلی به پذیرش این هزینه‌های هنگفت و بی‌سابقه ندارد.
در روز ۱۹ ژانویه، رویترز در گزارشی اعلام کرد: نمایندگان شرکت گازپروم در نشست اخیر خود با کمیسیون اروپا از احتمال توقف و یا نیمه‌کاره رها شدن پروژه خط لوله نورد استریم ۲ به دلیل فشارهای سیاسی خبر می‌دهند.
گازپروم در بیانیه اخیر خود اعلام کرده که این شرکت با ریسک‌های زیادی در مسیر اجرای خط لوله نورد استریم ۲ روبرو شده و این شرایط در آب‌های کشورهای مسیر این پروژه در دریای سیاه همچنان ادامه دارد؛ لذا توقف این پروژه و یا نیمه‌کاره رها شدن آن دور از انتظار نیست.
اما خط لوله گاز طبیعی نورد استریم ۲ تنها پروژه‌ای نیست که با فشارهای غرب روبرو شده است. ما شاهد مخالفت‌های گسترده ایالات متحده با خط لوله ترک استریم ۲ نیز هستیم. خط لوله ترک استریم یک، چند سال پیش راه‌اندازی شده و بخش قابل‌توجهی از گاز موردنیاز ترکیه را تأمین می‌کند.
مسکو تلاش زیادی برای ساخت رشته دوم خط لوله ترک استریم ۲ انجام داده است. این رشته از ترکیه به بلغارستان و صربستان متصل می‌شود. بدین ترتیب این پروژه، بخش قابل‌توجهی از نیاز گاز طبیعی بازار جنوب شرق اروپا را تأمین می‌کند. ظرفیت انتقال گاز پروژه ترک استریم ۲ نسبت به نورد استریم ۲ کمتر است. هرچند منافع ژئوپلیتیک قابل‌توجهی برای کرملین دارد.
اگر خط لوله نورد استریم ۲ راه‌اندازی شود، شاهد قدرت تأثیرگذار کرملین بر عرضه انرژی در جنوب شرق اروپا و پیشی گرفتن مردان یخی از رقبای دیگر به‌ویژه تولیدکنندگان آمریکایی گاز شیل خواهیم بود. همچنین نقش‌آفرینی اوکراین به‌عنوان هاب ترانزیت گاز روسیه به اروپا و حامی غرب، بیش از گذشته تضعیف خواهد شد.
هریستو کازادیف، کارشناس ارشد انرژی مرکز امنیت یورو آتلانتیک می‌گوید: دور زدن اوکراین و کاهش ترانزیت گاز از خاک اوکراین، یکی از اهداف مهم روس‌ها در دو دهه اخیر بوده است. در سه دهه اخیر، سهم روس‌ها در بازار گاز جنوب شرق اروپا، اندک بوده و مسکو تلاش می‌کند تا راه‌هایی برای حضور در این بازار و افزایش سهم و انحصار خود بیابد.
با ورود صادرکنندگان آمریکایی ال ان جی به بازار اروپا، روس‌ها تلاش می‌کنند تا با ابزار قیمت به جنگ رقبا بروند.بخش بالکان پروژه ترک استریم از خاک بلغارستان به‌عنوان یکی از اعضای ناتو و اتحادیه اروپا می‌گذرد. مشارکت رهبران بلغارستان در این پروژه، نگرانی‌های امنیتی مختلفی پدید آورده است.
در دسامبر سال ۲۰۲۰ میلادی، یک هواپیمایی روسی حریم هوایی کشور بلغارستان به‌عنوان یکی از اعضای ناتو را نقض کرد تا تجهیزات نظامی خود را به صربستان منتقل کند.کازادیف می‌گوید: دولت بلغارستان و نخست‌وزیر این کشور در مسیر منافع روسیه گام برمی‌دارند. همکاری در مسیر ساخت خط لوله بالکان استریم در کنار ساخت یک نیروگاه هسته‌ای در بیلین، نمونه روشنی از تلاش رهبران بلغارستان و روسیه برای همکاری‌های مشترک است.
کم‌کاری‌ها باعث شده تا تکمیل پایانه واردات ال جی در یونان که بخشی از گاز موردنیاز بلغارستان رومانی و مقدونیه شمالی را تأمین می‌کند، با تأخیر روبرو شود. مسکو مخالف راه‌اندازی این پایانه ال‌جی است که با تکمیل آن شاهد ظهور یک رقیب جدید با گاز نروژ و خاورمیانه خواهیم بود. روسیه یک قرارداد غیررقابتی با ترکیه امضا کرده است که از صادرات گاز از پایانه‌های ال ان جی این کشور به اروپا جلوگیری می‌کند.
اما ایالات متحده تلاش می‌کند تا با رویکرد تهاجمی روس‌ها در بازار انرژی جنوب شرق اروپا مقابله کند. واشنگتن در حال تهیه تحریم‌های جدید علیه خط لوله بالکان استریم با هدف حمایت از صادرکنندگان گاز تگزاس است.
پس از تحریم‌های گسترده و بی‌سابقه واشنگتن علیه خط لوله نورد استریم ۲ اینک پروژه بالکان استریم با تحریم وزارت خزانه‌داری ایالات متحده روبه‌رو می‌شود.
واشنگتن در پنج سال گذشته از مخالفان اجرای خط لوله ترک استریم بوده است. در ژانویه سال گذشته میلادی و دو روز پس از افتتاح خط لوله ترک استریم توسط پوتین و اردوغان، دولت آمریکا اعلام کرد با توسعه این خط لوله در منطقه بالکان مخالف است، چرا که این پروژه در خدمت منافع ژئوپلیتیک کرملین قرار دارد.
در ژولای سال ۲۰۲۰ میلادی، مایک پمپئو وزیر امور خارجه دولت ترامپ از پروژه ترک استریم به‌عنوان یک معضل بزرگ در بازار انرژی اروپا سخن گفت. وی اعلام کرد: سرمایه‌گذاران و شرکت‌ها و دولت‌های مشارکت‌کننده در این پروژه با ریسک تحریم‌های واشنگتن روبه‌رو خواهند شد.
رهبران آمریکایی خواهان تغییر نام بخش غربی خط لوله ترک استریم به بالکان استریم هستند. آنها معتقدند با این کار روس‌ها نمی‌توانند از این پروژه به‌عنوان یک ابزار اعمال سیاست‌های خود بهره بگیرند. واشنگتن بارها رهبران بلغارستان را تهدید کرده که در صورت عدم تغییر نام این پروژه با مجازات‌های شدیدی روبرو خواهند شد.
اما چرا تاکنون آمریکایی‌ها این پروژه را تحریم نکرده‌اند و موضع اتحادیه اروپا در مورد این پروژه انتقال گاز طبیعی چیست؟
رهبران اتحادیه اروپا می‌گویند نسبت به پروژه بالکان استریم بی‌تفاوت نیستند، اما رهبران بلغارستان باید به سیاست‌های انرژی اتحادیه اروپا و سیاست‌های خصوصی‌سازی این اتحادیه احترام بگذارند. اتحادیه اروپا به بلغارستان اعلام کرده باید از هرگونه انحصارگری روس‌ها در این کشور جلوگیری شود.
همچنین باید سایر شرکت‌ها بتوانند ظرفیتی معادل این پروژه در بازار گاز بلغارستان به دست آورند.
با آغاز به کار دولت بایدن به نظر می‌رسد شاهد تغییر قابل‌توجهی در سیاست‌های انرژی این کشور نباشیم. آمریکایی‌ها از یونان خواسته‌اند تا پروژه پایانه واردات ال ان جی خود را هر چه زودتر راه‌اندازی کنند. با این کار بازار گاز در جنوب شرقی اروپا رقابتی‌تر خواهد شد.
همچنین آمریکایی‌ها از ترکیه خواسته‌اند تا اجازه دهد محموله‌های گاز وارداتی در پایانه‌های این کشور به بلغارستان و سایر کشورهای بالکان منتقل شود.اروپا نگران است که روسیه از طریق شرکت گازپروم و شرکت‌های مرتبط با آن بر بازار انرژی بلغارستان سلطه یابد.
شرکت‌های روسی در پروژه‌های مربوط به انتقال گاز از شرق به غرب بلغارستان نیز سهام‌دار هستند. بدین ترتیب با ترانزیت گاز بلغارستان به کشورهای دیگر بالکان، بخش زیادی از درآمدهای آن به شرکت‌های روسی می‌رسد. شرکت گازپروم ۹۰ درصد از ظرفیت این پروژه را در ۲۰ سال آینده از آن خود کرده است. در واگذاری این پروژه هیچ مناقصه‌ای انجام نشده است.
تاکنون آمریکایی‌ها بر روی تحریم پروژه نورد استریم ۲ متمرکز بوده‌اند، اما رهبران این کشور با چالش‌های مشابهی در جنوب شرق اروپا مواجه شده‌اند که با حضور روس‌ها یک بازی پیچیده ژئوپلیتیک پدیدآمده است.
آمریکایی‌ها در دو دهه گذشته یک بازی شطرنج پیچیده را با پوتین در قاره اروپا آغاز کرده‌اند و اینک مرزهای این بازی از دریای بالتیک تا دریای سیاه و منطقه بالکان امتدادیافته است. این بازی بزرگ ادامه دارد.
منبع: Atlantic Council
نویسنده: دیانا فرنسیس
مترجم: محسن داوری
مسکو تلاش می‌کند تا به هر بهایی این پروژه نیمه‌کاره را تکمیل کند. اما به نظر می‌رسد شرکت گازپروم چندان تمایلی به پذیرش این هزینه‌های هنگفت و بی‌سابقه ندارد.
در روز ۱۹ ژانویه، رویترز در گزارشی اعلام کرد: نمایندگان شرکت گازپروم در نشست اخیر خود با کمیسیون اروپا از احتمال توقف و یا نیمه‌کاره رها شدن پروژه خط لوله نورد استریم ۲ به دلیل فشارهای سیاسی خبر می‌دهند.
گازپروم در بیانیه اخیر خود اعلام کرده که این شرکت با ریسک‌های زیادی در مسیر اجرای خط لوله نورد استریم ۲ روبرو شده و این شرایط در آب‌های کشورهای مسیر این پروژه در دریای سیاه همچنان ادامه دارد؛ لذا توقف این پروژه و یا نیمه‌کاره رها شدن آن دور از انتظار نیست.
اما خط لوله گاز طبیعی نورد استریم ۲ تنها پروژه‌ای نیست که با فشارهای غرب روبرو شده است. ما شاهد مخالفت‌های گسترده ایالات متحده با خط لوله ترک استریم ۲ نیز هستیم. خط لوله ترک استریم یک، چند سال پیش راه‌اندازی شده و بخش قابل‌توجهی از گاز موردنیاز ترکیه را تأمین می‌کند.
مسکو تلاش زیادی برای ساخت رشته دوم خط لوله ترک استریم ۲ انجام داده است. این رشته از ترکیه به بلغارستان و صربستان متصل می‌شود. بدین ترتیب این پروژه، بخش قابل‌توجهی از نیاز گاز طبیعی بازار جنوب شرق اروپا را تأمین می‌کند. ظرفیت انتقال گاز پروژه ترک استریم ۲ نسبت به نورد استریم ۲ کمتر است. هرچند منافع ژئوپلیتیک قابل‌توجهی برای کرملین دارد.
اگر خط لوله نورد استریم ۲ راه‌اندازی شود، شاهد قدرت تأثیرگذار کرملین بر عرضه انرژی در جنوب شرق اروپا و پیشی گرفتن مردان یخی از رقبای دیگر به‌ویژه تولیدکنندگان آمریکایی گاز شیل خواهیم بود. همچنین نقش‌آفرینی اوکراین به‌عنوان هاب ترانزیت گاز روسیه به اروپا و حامی غرب، بیش از گذشته تضعیف خواهد شد.
هریستو کازادیف، کارشناس ارشد انرژی مرکز امنیت یورو آتلانتیک می‌گوید: دور زدن اوکراین و کاهش ترانزیت گاز از خاک اوکراین، یکی از اهداف مهم روس‌ها در دو دهه اخیر بوده است. در سه دهه اخیر، سهم روس‌ها در بازار گاز جنوب شرق اروپا، اندک بوده و مسکو تلاش می‌کند تا راه‌هایی برای حضور در این بازار و افزایش سهم و انحصار خود بیابد.
با ورود صادرکنندگان آمریکایی ال ان جی به بازار اروپا، روس‌ها تلاش می‌کنند تا با ابزار قیمت به جنگ رقبا بروند.بخش بالکان پروژه ترک استریم از خاک بلغارستان به‌عنوان یکی از اعضای ناتو و اتحادیه اروپا می‌گذرد. مشارکت رهبران بلغارستان در این پروژه، نگرانی‌های امنیتی مختلفی پدید آورده است.
در دسامبر سال ۲۰۲۰ میلادی، یک هواپیمایی روسی حریم هوایی کشور بلغارستان به‌عنوان یکی از اعضای ناتو را نقض کرد تا تجهیزات نظامی خود را به صربستان منتقل کند.کازادیف می‌گوید: دولت بلغارستان و نخست‌وزیر این کشور در مسیر منافع روسیه گام برمی‌دارند. همکاری در مسیر ساخت خط لوله بالکان استریم در کنار ساخت یک نیروگاه هسته‌ای در بیلین، نمونه روشنی از تلاش رهبران بلغارستان و روسیه برای همکاری‌های مشترک است.
کم‌کاری‌ها باعث شده تا تکمیل پایانه واردات ال جی در یونان که بخشی از گاز موردنیاز بلغارستان رومانی و مقدونیه شمالی را تأمین می‌کند، با تأخیر روبرو شود. مسکو مخالف راه‌اندازی این پایانه ال‌جی است که با تکمیل آن شاهد ظهور یک رقیب جدید با گاز نروژ و خاورمیانه خواهیم بود. روسیه یک قرارداد غیررقابتی با ترکیه امضا کرده است که از صادرات گاز از پایانه‌های ال ان جی این کشور به اروپا جلوگیری می‌کند.
اما ایالات متحده تلاش می‌کند تا با رویکرد تهاجمی روس‌ها در بازار انرژی جنوب شرق اروپا مقابله کند. واشنگتن در حال تهیه تحریم‌های جدید علیه خط لوله بالکان استریم با هدف حمایت از صادرکنندگان گاز تگزاس است.
پس از تحریم‌های گسترده و بی‌سابقه واشنگتن علیه خط لوله نورد استریم ۲ اینک پروژه بالکان استریم با تحریم وزارت خزانه‌داری ایالات متحده روبه‌رو می‌شود.
واشنگتن در پنج سال گذشته از مخالفان اجرای خط لوله ترک استریم بوده است. در ژانویه سال گذشته میلادی و دو روز پس از افتتاح خط لوله ترک استریم توسط پوتین و اردوغان، دولت آمریکا اعلام کرد با توسعه این خط لوله در منطقه بالکان مخالف است، چرا که این پروژه در خدمت منافع ژئوپلیتیک کرملین قرار دارد.
در ژولای سال ۲۰۲۰ میلادی، مایک پمپئو وزیر امور خارجه دولت ترامپ از پروژه ترک استریم به‌عنوان یک معضل بزرگ در بازار انرژی اروپا سخن گفت. وی اعلام کرد: سرمایه‌گذاران و شرکت‌ها و دولت‌های مشارکت‌کننده در این پروژه با ریسک تحریم‌های واشنگتن روبه‌رو خواهند شد.
رهبران آمریکایی خواهان تغییر نام بخش غربی خط لوله ترک استریم به بالکان استریم هستند. آنها معتقدند با این کار روس‌ها نمی‌توانند از این پروژه به‌عنوان یک ابزار اعمال سیاست‌های خود بهره بگیرند. واشنگتن بارها رهبران بلغارستان را تهدید کرده که در صورت عدم تغییر نام این پروژه با مجازات‌های شدیدی روبرو خواهند شد.
اما چرا تاکنون آمریکایی‌ها این پروژه را تحریم نکرده‌اند و موضع اتحادیه اروپا در مورد این پروژه انتقال گاز طبیعی چیست؟
رهبران اتحادیه اروپا می‌گویند نسبت به پروژه بالکان استریم بی‌تفاوت نیستند، اما رهبران بلغارستان باید به سیاست‌های انرژی اتحادیه اروپا و سیاست‌های خصوصی‌سازی این اتحادیه احترام بگذارند. اتحادیه اروپا به بلغارستان اعلام کرده باید از هرگونه انحصارگری روس‌ها در این کشور جلوگیری شود.
همچنین باید سایر شرکت‌ها بتوانند ظرفیتی معادل این پروژه در بازار گاز بلغارستان به دست آورند.
با آغاز به کار دولت بایدن به نظر می‌رسد شاهد تغییر قابل‌توجهی در سیاست‌های انرژی این کشور نباشیم. آمریکایی‌ها از یونان خواسته‌اند تا پروژه پایانه واردات ال ان جی خود را هر چه زودتر راه‌اندازی کنند. با این کار بازار گاز در جنوب شرقی اروپا رقابتی‌تر خواهد شد.
همچنین آمریکایی‌ها از ترکیه خواسته‌اند تا اجازه دهد محموله‌های گاز وارداتی در پایانه‌های این کشور به بلغارستان و سایر کشورهای بالکان منتقل شود.اروپا نگران است که روسیه از طریق شرکت گازپروم و شرکت‌های مرتبط با آن بر بازار انرژی بلغارستان سلطه یابد.
شرکت‌های روسی در پروژه‌های مربوط به انتقال گاز از شرق به غرب بلغارستان نیز سهام‌دار هستند. بدین ترتیب با ترانزیت گاز بلغارستان به کشورهای دیگر بالکان، بخش زیادی از درآمدهای آن به شرکت‌های روسی می‌رسد. شرکت گازپروم ۹۰ درصد از ظرفیت این پروژه را در ۲۰ سال آینده از آن خود کرده است. در واگذاری این پروژه هیچ مناقصه‌ای انجام نشده است.
تاکنون آمریکایی‌ها بر روی تحریم پروژه نورد استریم ۲ متمرکز بوده‌اند، اما رهبران این کشور با چالش‌های مشابهی در جنوب شرق اروپا مواجه شده‌اند که با حضور روس‌ها یک بازی پیچیده ژئوپلیتیک پدیدآمده است.
آمریکایی‌ها در دو دهه گذشته یک بازی شطرنج پیچیده را با پوتین در قاره اروپا آغاز کرده‌اند و اینک مرزهای این بازی از دریای بالتیک تا دریای سیاه و منطقه بالکان امتدادیافته است. این بازی بزرگ ادامه دارد.
منبع: Atlantic Council
نویسنده: دیانا فرنسیس
مترجم: محسن داوری
دوشنبه ۱۳ بهمن ۱۳۹۹ ساعت ۱۱:۲۳
کد مطلب: 29310
