خاورمیانه گازی، هدف جدی ترکیه
خیز گازی اردوغان برای ترکمنستان
با توقف تجارت گازی میان ایران و تركمنستان با تصمیم وزارت نفت، حالا تركیه با نزدیك‌كردن خود به این كشور برای گاز تركمنستان وارد عمل شده است تا منافع ژئوپلتیكی ایران در منطقه، وارد خطر شود.
به گزارش میز نفت، تركمنستان اوضاع مالی پریشانی دارد؛ هر مترمكعب گاز طبیعی كه این كشور به چین صادر می‌كرد از 50 سنت به كمتر از 20سنت كاهش پیدا كرده و ارزش پولی ملی این كشور به‌شدت سقوط و اختلاف منات – واحد پول تركمنستان- در بازار آزاد و نرخ رسمی اعلام شده فاصله بسیاری با هم دارد.
70 درصد از منابع درآمدی ترکمنستان به صادرات گاز اختصاص دارد و این كشور اگر گازی صادر نكند، با بحران مالی مواجه می‌شود. ایران یكی از مشتریان گازی این كشور بود كه سالانه می‌توانست تا سقف 8میلیارد مترمكعب گاز از این كشور دریافت كند؛ اختلافات گازی میان دو كشور، منجر به قطع روابط گازی میان تهران و عشق‌آباد شد كه نتیجه این تصمیم، منجر به ورود تركمنستان به بازارهای گازی ایران شد.
یكی از این بازارها، پاكستان بود كه باعث شد تركمن‌ها خط لوله تاپی را با سرعت بیشتری پیش ببرند و البته بخش دیگری از گاز خود را به روسیه و بخشی دیگر را به چین صادر كنند. آمارها می‌گویند كشور تركمنستان یكی از دارندگان بزرگ ذخایر گاز طبیعی و چهارمین كشور در فهرست تولیدكنندگان گاز دنیاست. میدانیولاتان جنوبی، دومین میدان گازی بزرگ دنیا است. هرچند آمار رسمی تولید و فروش گاز تركمنستان محرمانه تلقی می‌شود.
چین مهم‌ترین واردكننده گاز طبیعی صادراتی كشور تركمنستان است. عشق‌آباد برای توسعه میادین و ساخت خطوط لوله صادرات گاز به چین، میلیاردها دلار وام از پكن دریافت كرده است و بخشی از درآمدهای فروش گاز به بازپرداخت اعتبارات دریافتی اختصاص دارد. بر همین اساس بخش مهمی ازدرآمدهای گازی این كشور، بابت بازپرداخت سرمایه‌گذاری چینی‌ها در تأسیسات و میادین گازی تركمنستان به پكن برمی‌گردد كه سود كمی را عاید این كشور می‌كند.
از سوی دیگر، چین در حال متنوع‌سازی منابع مورد نیازش است و به همین دلیل جز تركمنستان، با كشورهای روسیه، قزاقستان و ازبكستان قراردادهایی را به امضا رسانده كه همین موضوع، قدرت چانه‌زنی این كشور را در مقابل تركمنستان افزایش داده است.
پس از توقف صادرات گاز تركمنستان به ایران در سال‌های گذشته، در سال ۲۰۲۰ میلادی رهبران روسیه بار دیگر خرید گاز به میزان اندك از تركمنستان را از سر گرفتند. روسیه نیز از این وضعیت برای افزایش منافع خود استفاده كرد بگونه‌ای كه برخی منابع در روسیه می‌گویند روس‌ها رقم 110 دلار برای هر هزار مترمكعب گاز طبیعی تركمنستان را برای گاز این كشور در نظر گرفتند. یعنی به ازای دریافت هر مترمكعب گاز طبیعی 11 سنت به دولت این كشور پرداخت كرد كه یكی از پایین‌ترین قیمت‌های بازار منظقه بود.
تركیه چه می‌خواهد؟
اردوغان می‌خواهد تركیه را هاب گازی منطقه كند؛ این كشور علاقه فراوانی دارد با استفاده از گاز كشورهای منطقه از جمله روسیه، ایران، تركمنستان و آذربایجان نقش محوری را در تزانزیت گاز به اروپا ایفا كند، زیرا به خوبی می‌داند در صورت تحقق چنین موضوعی، می‌تواند قدرت چانه‌زنی خود را در تحولات بین‌المللی افزایش داده و رگ حیات انرژی قاره سبز را در دست بگبرد.
به همین دلیل مدام به سراغ كشورهایی می‌رود كه گاز دارند و می‌توانند در برنامه رویایی آنكارا نقش‌آفرینی كنند. از سال ۲۰۱۷ میلادی، فروش گاز تركمنستان به ایران تعلیق شده است این اتفاق یكی از دلایلی بوده كه كارشناسان معتقدند، اردوغان با استفاده از آن خواهان تحكیم روابطش با عشق‌آباد است.
از سوی دیگر، در صورت ورود همه جانبه تركیه به تركمنستان برای دریافت گاز از این كشور، بازار ایران به خطر می‌افتد؛ قرارداد گازی ایران و تركیه پنج سال دیگر به پایان می‌رسد و تركیه می‌داند كه وضعیت اقتصادی تركمنستان تا چه میزان بغرنج است و به همین دلیل، می‌تواند گاز ارزان‌تری از تركمنستان خریداری كرده و به تركیه ببرد.
تركمنستان یكی از پنج كشور همسایه دریای كاسپین است. پس از امضای كنوانسیون كاسپین توسط رهبران كشورهای همسایه این دریا در سال ۲۰۱۷ میلادی، راه برای تقسیم بستر كاسپین هموار شده است. بدین ترتیب راه برای متنوع‌كردن مسیرهای صادرات گاز تركمنستان با ساخت خط لوله ترنس كاسپین هموار خواهد شد. واشنگتن از حامیان ساخت این خط لوله برای انتقال گاز تركمنستان به آذربایجان و در ادامه بازارهای اروپایی است. هرچند پس از گذشت ۲۵سال از زمان ارایه پیشنهاد ساخت این خط لوله، این طرح همچنان روی كاغذ باقیمانده است.
از سال گذشته، رسانه‌های بین‌المللی از تدوین چارچوب قرارداد صدور گاز تركمنستان به اروپا با حمایت رهبران اتحادیه اروپا خبر داده‌اند. رهبران اتحادیه اروپا متعهد شده‌اند كه از ساخت این خط لوله حمایت مالی خواهند كرد. مقامات اروپایی معتقدند با این قرارداد، مانعی بزرگ بر سر سیاست‌های اردوغان برای سلطه بر تركمنستان ایجاد خواهد شد، اما تركیه همچنان قصد دارد تركمنستان را در زمین خود به بازی بگیرد.
با توافق آتش‌بس جنگ قره‌باغ، روابط رهبران آنكارا و باكو، مستحكم‌تر از همیشه شده است. با پیوستن عشق‌آباد به این دو كشور همراه با داشتن اشتراكات فرهنگی و تاریخی، راه برای ایجاد یك بلوك سیاسی و گازی به رهبری تركیه هموار شده است. گویی یك خاورمیانه جدید در قلب آسیای میانه در حال شكل‌گیری است. این بازی بزرگ ادامه دارد.
منبع: جوان
70 درصد از منابع درآمدی ترکمنستان به صادرات گاز اختصاص دارد و این كشور اگر گازی صادر نكند، با بحران مالی مواجه می‌شود. ایران یكی از مشتریان گازی این كشور بود كه سالانه می‌توانست تا سقف 8میلیارد مترمكعب گاز از این كشور دریافت كند؛ اختلافات گازی میان دو كشور، منجر به قطع روابط گازی میان تهران و عشق‌آباد شد كه نتیجه این تصمیم، منجر به ورود تركمنستان به بازارهای گازی ایران شد.
یكی از این بازارها، پاكستان بود كه باعث شد تركمن‌ها خط لوله تاپی را با سرعت بیشتری پیش ببرند و البته بخش دیگری از گاز خود را به روسیه و بخشی دیگر را به چین صادر كنند. آمارها می‌گویند كشور تركمنستان یكی از دارندگان بزرگ ذخایر گاز طبیعی و چهارمین كشور در فهرست تولیدكنندگان گاز دنیاست. میدانیولاتان جنوبی، دومین میدان گازی بزرگ دنیا است. هرچند آمار رسمی تولید و فروش گاز تركمنستان محرمانه تلقی می‌شود.
چین مهم‌ترین واردكننده گاز طبیعی صادراتی كشور تركمنستان است. عشق‌آباد برای توسعه میادین و ساخت خطوط لوله صادرات گاز به چین، میلیاردها دلار وام از پكن دریافت كرده است و بخشی از درآمدهای فروش گاز به بازپرداخت اعتبارات دریافتی اختصاص دارد. بر همین اساس بخش مهمی ازدرآمدهای گازی این كشور، بابت بازپرداخت سرمایه‌گذاری چینی‌ها در تأسیسات و میادین گازی تركمنستان به پكن برمی‌گردد كه سود كمی را عاید این كشور می‌كند.
از سوی دیگر، چین در حال متنوع‌سازی منابع مورد نیازش است و به همین دلیل جز تركمنستان، با كشورهای روسیه، قزاقستان و ازبكستان قراردادهایی را به امضا رسانده كه همین موضوع، قدرت چانه‌زنی این كشور را در مقابل تركمنستان افزایش داده است.
پس از توقف صادرات گاز تركمنستان به ایران در سال‌های گذشته، در سال ۲۰۲۰ میلادی رهبران روسیه بار دیگر خرید گاز به میزان اندك از تركمنستان را از سر گرفتند. روسیه نیز از این وضعیت برای افزایش منافع خود استفاده كرد بگونه‌ای كه برخی منابع در روسیه می‌گویند روس‌ها رقم 110 دلار برای هر هزار مترمكعب گاز طبیعی تركمنستان را برای گاز این كشور در نظر گرفتند. یعنی به ازای دریافت هر مترمكعب گاز طبیعی 11 سنت به دولت این كشور پرداخت كرد كه یكی از پایین‌ترین قیمت‌های بازار منظقه بود.
تركیه چه می‌خواهد؟
اردوغان می‌خواهد تركیه را هاب گازی منطقه كند؛ این كشور علاقه فراوانی دارد با استفاده از گاز كشورهای منطقه از جمله روسیه، ایران، تركمنستان و آذربایجان نقش محوری را در تزانزیت گاز به اروپا ایفا كند، زیرا به خوبی می‌داند در صورت تحقق چنین موضوعی، می‌تواند قدرت چانه‌زنی خود را در تحولات بین‌المللی افزایش داده و رگ حیات انرژی قاره سبز را در دست بگبرد.
به همین دلیل مدام به سراغ كشورهایی می‌رود كه گاز دارند و می‌توانند در برنامه رویایی آنكارا نقش‌آفرینی كنند. از سال ۲۰۱۷ میلادی، فروش گاز تركمنستان به ایران تعلیق شده است این اتفاق یكی از دلایلی بوده كه كارشناسان معتقدند، اردوغان با استفاده از آن خواهان تحكیم روابطش با عشق‌آباد است.
از سوی دیگر، در صورت ورود همه جانبه تركیه به تركمنستان برای دریافت گاز از این كشور، بازار ایران به خطر می‌افتد؛ قرارداد گازی ایران و تركیه پنج سال دیگر به پایان می‌رسد و تركیه می‌داند كه وضعیت اقتصادی تركمنستان تا چه میزان بغرنج است و به همین دلیل، می‌تواند گاز ارزان‌تری از تركمنستان خریداری كرده و به تركیه ببرد.
تركمنستان یكی از پنج كشور همسایه دریای كاسپین است. پس از امضای كنوانسیون كاسپین توسط رهبران كشورهای همسایه این دریا در سال ۲۰۱۷ میلادی، راه برای تقسیم بستر كاسپین هموار شده است. بدین ترتیب راه برای متنوع‌كردن مسیرهای صادرات گاز تركمنستان با ساخت خط لوله ترنس كاسپین هموار خواهد شد. واشنگتن از حامیان ساخت این خط لوله برای انتقال گاز تركمنستان به آذربایجان و در ادامه بازارهای اروپایی است. هرچند پس از گذشت ۲۵سال از زمان ارایه پیشنهاد ساخت این خط لوله، این طرح همچنان روی كاغذ باقیمانده است.
از سال گذشته، رسانه‌های بین‌المللی از تدوین چارچوب قرارداد صدور گاز تركمنستان به اروپا با حمایت رهبران اتحادیه اروپا خبر داده‌اند. رهبران اتحادیه اروپا متعهد شده‌اند كه از ساخت این خط لوله حمایت مالی خواهند كرد. مقامات اروپایی معتقدند با این قرارداد، مانعی بزرگ بر سر سیاست‌های اردوغان برای سلطه بر تركمنستان ایجاد خواهد شد، اما تركیه همچنان قصد دارد تركمنستان را در زمین خود به بازی بگیرد.
با توافق آتش‌بس جنگ قره‌باغ، روابط رهبران آنكارا و باكو، مستحكم‌تر از همیشه شده است. با پیوستن عشق‌آباد به این دو كشور همراه با داشتن اشتراكات فرهنگی و تاریخی، راه برای ایجاد یك بلوك سیاسی و گازی به رهبری تركیه هموار شده است. گویی یك خاورمیانه جدید در قلب آسیای میانه در حال شكل‌گیری است. این بازی بزرگ ادامه دارد.
منبع: جوان
شنبه ۲۰ دی ۱۳۹۹ ساعت ۱۲:۰۱
کد مطلب: 29164