بی‌توجهی بازیگران گازی به افت قیمت‌ها
بازار گاز در منطقه آشوب
در حالی كه بیشتر نگاه‌ها در حوزه انرژی به بازار نفت است، اما در بازار گاز ركوردهای منفی در حال جابه‌جا شدن است و كشورهای تولیدكننده گاز نتوانستند با یكدیگر به تعاملی كه بازارها را متعادل كند، دست یابند.
به گزارش میز نفت، بازار گاز طبیعی پس از آغاز همهگیری كووید-۱۹ با بزرگ‌ترین بحران تاریخ خود روبه‌رو شده است. قیمت گاز در بازارهای امریكای شمالی، اروپا و آسیا به پایین‌ترین میزان در دو دهه گذشته سقوط كرده است. مخازن ذخیره‌سازی گاز طبیعی در حالی وارد پاییز شده‌اند كه اكثر آنها كاملاً پر هستند.
غول‌های بزرگ تولیدكننده گاز طبیعی بیش از هر زمان دیگری نیازمند همكاری برای كاهش تولید هستند. در بازار كنونی گاز طبیعی، هیچ كنترلی بر میزان عرضه وجود ندارد. چنین شرایطی متفاوت از سایر كالاها و در پاره‌ای از مواقع پیامدهای ناگواری به همراه خواهد داشت.
در مواقعی كه كاهش تقاضا به وجود می‌آید، تعدادی از تولیدكنندگان گاز به میزان قابل توجهی از عرضه خود می‌كاهند، اما تعدادی دیگر از تولیدكنندگان حاضر به كاهش تولید نیستند. به همین دلیل قیمت گاز طبیعی با كاهش زیادی روبه‌رو شده و همچنان در این سطح باقی مانده است.
بازار گاز همچنان با انعطاف‌پذیری به جلو حركت می‌كند، اما شرایط كنونی نشان می‌دهد موانعی بر سر ایجاد یك كارتل جدید وجود دارد و به ویژه قطری‌ها تمایلی ندارند تا این عرصه را به رقبای خود واگذار كنند.
زیر سایه كرونا
از اواخر سال ۲۰۱۸ میلادی، شاهد كاهش قیمت گاز طبیعی در بازارهای جهانی بوده‌ایم. با آغاز همهگیری ویروس كرونا در تابستان امسال، قیمت گاز باز هم كاهش یافته است. در ایالات متحده، قیمت گاز در پایانه هنری به كمترین میزان در ۲۵سال اخیر رسیده. در هلند، قیمت گاز طبیعی نسبت به كمترین میزان در تاریخ این كشور ۶۰درصد پایین‌تر است.
در بازارهای ژاپن و كره‌جنوبی به ندرت قیمت هر یك میلیون بی‌تی‌یو گاز كمتر از ۴ دلار بوده، اما هم‌اكنون شاهد قیمت ۲ دلاری در این بازار هستیم. در گذشته با كاهش قیمتی گاز، شاهد رشد تقاضای آن به ویژه از سوی نیروگاه‌های تولید برق و كارخانه‌های صنعتی بوده‌ایم، اما به دلیل بحران اقتصادی و ركود در كشورهای دنیا، شاهد تغییر مهره‌های بازی هستیم.
در بازار گاز طبیعی عرضه و تقاضا برای متوازن كردن بازار پیشگام شده است. ایالات متحده و روسیه در ماه‌های اخیر، صادرات خود را كاهش داده‌اند. صادرات انرژی ایالات متحده در ماه جولای نسبت به ژانویه ۶۷ درصد كاهش یافته و صادرات گاز خطوط لوله روسیه نیز در این مدت ۱۷درصد كاهش نشان می‌دهد. ( نكته قابل توجه این است كه صادرات گاز ایالات متحده با خط لوله تغییر چندانی نداشته است.) صادرات كانادایی‌ها نیز در این مدت ۱۰درصد و نروژی‌ها ۵درصد كمتر شده، اما استرالیایی‌ها با راه‌اندازی طرح‌های جدید تولید ال‌ان‌جی، میزان صادرات خود را كم و بیش حفظ كرده‌اند.
قطر به عنوان بزرگ‌ترین صادركننده ال‌ان‌جی دنیا میزان تولید خود را ثابت نگاه داشته است.البته دارابودن قراردادهای بلندمدت، مهم‌ترین دلیل شرایط كنونی آنها است.
درس آموخته‌های یك بحران
با وجود تلاش‌های تولیدكنندگان برای كاهش عرضه گاز طبیعی، قیمت‌ها همچنان نزولی است. خریداران گاز طبیعی همه كارت‌های بازی را در اختیار دارند. شركت‌های دارای تأسیسات ذخیره‌سازی گاز امیدوارند تا در زمستان امسال، گاز‌های ارزان خریداری شده خود را با قیمتی بالاتر و سودآور به مشتریان بفروشند.
تولیدكنندگان امریكایی ال‌ان‌جی برای ورود به بازار از قراردادهای كوتاه‌مدت و تك‌محموله‌‌ای استفاده می‌كنند. در این قراردادها خریداران می‌توانند بدون پرداخت جریمه، قراردادهای خود را لغو كنند. این شرایط با وجود داشتن جاذبه برای مشتریان، تولیدكنندگان را با چالش روبه‌رو می‌كند. سقوط قابل توجه صادرات ال‌ان‌جی ایالات متحده در سال ۲۰۲۰ میلادی را باید در چارچوب ساز‌و‌كارهای حاكم بر قراردادهای بازار گاز طبیعی ارزیابی كرد.
روسیه نیز نسبت به شرایط كنونی بازار اقداماتی انجام داده است. صدور گاز آنها به اروپا از طریق خط لوله كاهش داشته و شركت گازپروم به دلیل داشتن انحصار در بازار گاز اروپا قادر به افزایش زیاد قیمت‌ها نیست.
آمارها نشان می‌دهد سهم بازار مردان یخی در اروپا به دلیل افزایش سهم ال‌ان‌جی در حال كاهش است. امریكایی‌ها مهم‌ترین رقیب تازه وارد به این بازارند و دولت‌های اروپایی نیز از ورود بازیگران جدید و كاهش وابستگی به گاز روسیه خوشحال هستند.
در آن سوی بازار، قطری‌ها قرار دارند كه چندان تمایلی به كاهش و افزایش عرضه ندارند.آنها با تمام ظرفیت خود در حال تولید هستند تا درآمد بیشتری به دست آورند.
در بازار گاز طبیعی برخلاف بازار نفت، رهبر بازار تمایلی به دستكاری میزان عرضه ندارد. پیام این شرایط روشن است: قطر میتواند از همه رقبای خود پیشی بگیرد. تولیدكنندگان گاز با دو مدل قراردادهای بلندمدت و كوتاه‌مدت به صدور این محصول می‌پردازند، هر یك از این دو مدل مزایا و محدودیت‌هایی دارند.
درس‌هایی برای آینده
تولیدكنندگان بزرگ بازار گاز، هیچ‌گاه در جهت ایجاد یك كارتل تلاش نكرده‌اند. در سایه قراردادهای بلندمدت، آنها برای رشد تولید تلاش می‌كنند. سازوكار تعیین قیمت گاز براساس قیمت جهانی نفت نیز همواره به ثبات تقاضا كمك كرده، اما به نظر می‌رسد با همهگیری ویروس كرونا و آینده نامعلوم آن، زمان ایجاد یك اوپك گازی فرارسیده است. البته قطری‌ها چندان تمایلی به تشكیل این كارتل جدید ندارند. هرچند آنها نیز خواهان افزایش قیمت‌ها هستند.
در این كارتل جدید، رقابت و همكاری در كنار هم وجود خواهد داشت. ایجاد یك اوپك گازی میتواند سرمایه‌گذاران و تأمین‌كنندگان مالی پروژه‌های جدید را به سوی صنعت گاز سوق دهد. اگر قیمت گاز همچنان كاهش یابد، بسیاری از پروژه‌های در حال توسعه، غیر اقتصادی و زیان‌ده خواهد شد. چنین شرایطی یك كابوس بزرگ برای این بازار خواهد بود.
قطری‌ها به عنوان رهبر تولیدكنندگان كم هزینه بازار از سقوط قیمت‌ها هراس چندانی ندارند، چراكه آنها با داشتن ذخایری عظیم در میدان گنبد شمالی و دارابودن برنامه‌های توسعه برای افزایش تولید ال‌ان‌جی در دو دهه آینده، همچنان رهبری این بازار را در دست خواهند داشت. هرچند سایر تولیدكنندگان با آینده نامعلومی روبه‌رو هستند.
غول‌های بزرگ تولیدكننده گاز طبیعی بیش از هر زمان دیگری نیازمند همكاری برای كاهش تولید هستند. در بازار كنونی گاز طبیعی، هیچ كنترلی بر میزان عرضه وجود ندارد. چنین شرایطی متفاوت از سایر كالاها و در پاره‌ای از مواقع پیامدهای ناگواری به همراه خواهد داشت.
در مواقعی كه كاهش تقاضا به وجود می‌آید، تعدادی از تولیدكنندگان گاز به میزان قابل توجهی از عرضه خود می‌كاهند، اما تعدادی دیگر از تولیدكنندگان حاضر به كاهش تولید نیستند. به همین دلیل قیمت گاز طبیعی با كاهش زیادی روبه‌رو شده و همچنان در این سطح باقی مانده است.
بازار گاز همچنان با انعطاف‌پذیری به جلو حركت می‌كند، اما شرایط كنونی نشان می‌دهد موانعی بر سر ایجاد یك كارتل جدید وجود دارد و به ویژه قطری‌ها تمایلی ندارند تا این عرصه را به رقبای خود واگذار كنند.
زیر سایه كرونا
از اواخر سال ۲۰۱۸ میلادی، شاهد كاهش قیمت گاز طبیعی در بازارهای جهانی بوده‌ایم. با آغاز همهگیری ویروس كرونا در تابستان امسال، قیمت گاز باز هم كاهش یافته است. در ایالات متحده، قیمت گاز در پایانه هنری به كمترین میزان در ۲۵سال اخیر رسیده. در هلند، قیمت گاز طبیعی نسبت به كمترین میزان در تاریخ این كشور ۶۰درصد پایین‌تر است.
در بازارهای ژاپن و كره‌جنوبی به ندرت قیمت هر یك میلیون بی‌تی‌یو گاز كمتر از ۴ دلار بوده، اما هم‌اكنون شاهد قیمت ۲ دلاری در این بازار هستیم. در گذشته با كاهش قیمتی گاز، شاهد رشد تقاضای آن به ویژه از سوی نیروگاه‌های تولید برق و كارخانه‌های صنعتی بوده‌ایم، اما به دلیل بحران اقتصادی و ركود در كشورهای دنیا، شاهد تغییر مهره‌های بازی هستیم.
در بازار گاز طبیعی عرضه و تقاضا برای متوازن كردن بازار پیشگام شده است. ایالات متحده و روسیه در ماه‌های اخیر، صادرات خود را كاهش داده‌اند. صادرات انرژی ایالات متحده در ماه جولای نسبت به ژانویه ۶۷ درصد كاهش یافته و صادرات گاز خطوط لوله روسیه نیز در این مدت ۱۷درصد كاهش نشان می‌دهد. ( نكته قابل توجه این است كه صادرات گاز ایالات متحده با خط لوله تغییر چندانی نداشته است.) صادرات كانادایی‌ها نیز در این مدت ۱۰درصد و نروژی‌ها ۵درصد كمتر شده، اما استرالیایی‌ها با راه‌اندازی طرح‌های جدید تولید ال‌ان‌جی، میزان صادرات خود را كم و بیش حفظ كرده‌اند.
قطر به عنوان بزرگ‌ترین صادركننده ال‌ان‌جی دنیا میزان تولید خود را ثابت نگاه داشته است.البته دارابودن قراردادهای بلندمدت، مهم‌ترین دلیل شرایط كنونی آنها است.
درس آموخته‌های یك بحران
با وجود تلاش‌های تولیدكنندگان برای كاهش عرضه گاز طبیعی، قیمت‌ها همچنان نزولی است. خریداران گاز طبیعی همه كارت‌های بازی را در اختیار دارند. شركت‌های دارای تأسیسات ذخیره‌سازی گاز امیدوارند تا در زمستان امسال، گاز‌های ارزان خریداری شده خود را با قیمتی بالاتر و سودآور به مشتریان بفروشند.
تولیدكنندگان امریكایی ال‌ان‌جی برای ورود به بازار از قراردادهای كوتاه‌مدت و تك‌محموله‌‌ای استفاده می‌كنند. در این قراردادها خریداران می‌توانند بدون پرداخت جریمه، قراردادهای خود را لغو كنند. این شرایط با وجود داشتن جاذبه برای مشتریان، تولیدكنندگان را با چالش روبه‌رو می‌كند. سقوط قابل توجه صادرات ال‌ان‌جی ایالات متحده در سال ۲۰۲۰ میلادی را باید در چارچوب ساز‌و‌كارهای حاكم بر قراردادهای بازار گاز طبیعی ارزیابی كرد.
روسیه نیز نسبت به شرایط كنونی بازار اقداماتی انجام داده است. صدور گاز آنها به اروپا از طریق خط لوله كاهش داشته و شركت گازپروم به دلیل داشتن انحصار در بازار گاز اروپا قادر به افزایش زیاد قیمت‌ها نیست.
آمارها نشان می‌دهد سهم بازار مردان یخی در اروپا به دلیل افزایش سهم ال‌ان‌جی در حال كاهش است. امریكایی‌ها مهم‌ترین رقیب تازه وارد به این بازارند و دولت‌های اروپایی نیز از ورود بازیگران جدید و كاهش وابستگی به گاز روسیه خوشحال هستند.
در آن سوی بازار، قطری‌ها قرار دارند كه چندان تمایلی به كاهش و افزایش عرضه ندارند.آنها با تمام ظرفیت خود در حال تولید هستند تا درآمد بیشتری به دست آورند.
در بازار گاز طبیعی برخلاف بازار نفت، رهبر بازار تمایلی به دستكاری میزان عرضه ندارد. پیام این شرایط روشن است: قطر میتواند از همه رقبای خود پیشی بگیرد. تولیدكنندگان گاز با دو مدل قراردادهای بلندمدت و كوتاه‌مدت به صدور این محصول می‌پردازند، هر یك از این دو مدل مزایا و محدودیت‌هایی دارند.
درس‌هایی برای آینده
تولیدكنندگان بزرگ بازار گاز، هیچ‌گاه در جهت ایجاد یك كارتل تلاش نكرده‌اند. در سایه قراردادهای بلندمدت، آنها برای رشد تولید تلاش می‌كنند. سازوكار تعیین قیمت گاز براساس قیمت جهانی نفت نیز همواره به ثبات تقاضا كمك كرده، اما به نظر می‌رسد با همهگیری ویروس كرونا و آینده نامعلوم آن، زمان ایجاد یك اوپك گازی فرارسیده است. البته قطری‌ها چندان تمایلی به تشكیل این كارتل جدید ندارند. هرچند آنها نیز خواهان افزایش قیمت‌ها هستند.
در این كارتل جدید، رقابت و همكاری در كنار هم وجود خواهد داشت. ایجاد یك اوپك گازی میتواند سرمایه‌گذاران و تأمین‌كنندگان مالی پروژه‌های جدید را به سوی صنعت گاز سوق دهد. اگر قیمت گاز همچنان كاهش یابد، بسیاری از پروژه‌های در حال توسعه، غیر اقتصادی و زیان‌ده خواهد شد. چنین شرایطی یك كابوس بزرگ برای این بازار خواهد بود.
قطری‌ها به عنوان رهبر تولیدكنندگان كم هزینه بازار از سقوط قیمت‌ها هراس چندانی ندارند، چراكه آنها با داشتن ذخایری عظیم در میدان گنبد شمالی و دارابودن برنامه‌های توسعه برای افزایش تولید ال‌ان‌جی در دو دهه آینده، همچنان رهبری این بازار را در دست خواهند داشت. هرچند سایر تولیدكنندگان با آینده نامعلومی روبه‌رو هستند.
يکشنبه ۷ دی ۱۳۹۹ ساعت ۱۱:۲۹
کد مطلب: 29068
