میز نفت | دولت آینده هیچ پروژهای در صنعت نفت برای افتتاح ندارد بویژه در حوزه بالادستی؛ اتفاقی که در تاریخ این صنعت طی چند دهه اخیر کمنظیر بوده است که دلیلش چیزی جز کمکاری دولت تدبیر و امید در سرمایهگذاری نیست.
افتخاراتی که این دولت در حوزه افزایش میزان تولید گاز، برداشت از غرب کارون، دو برابر شدن تولید بنزین و سایر فرآوردههای نفتی و ... به دست اورده است، به مدد پروژههایی است که در دولت قبل اجرا شده و این دوت با تکمیل آن، برای خود افتخار آفرینی کرده است.
بین سالهای 84 تا 92 سرمایهگذاری سنگینی در حوزه نفت انجام شد ولی به رسم قاعده مرسوم که دولتها در نفت، برای دولت بعد کار میکنند این پروژهها با پیشرفت فیزیکی قابل توجهی به دولت یازدهم رسید که این دولت هم با تاخیرهای بسیار، سرانجام تعدادی از آنها را به اتمام رساند.
این یک رسم رایج است چراکه دولت گذشته نیز، بخشی از پروژههایی که در دولت اصلاحات کلید خورده بود را تکمیل و راهاندازی کرد؛ اما دولت فعلی تقریبا هیچ کاری در صنعت نفت نکرده که هیچ، بلکه پروژههایی که از پیشرفت قابل ملاحظهای برخوردار بوده را نیز متوقف کرده تا خسارات سنگینی به کشور وارد شود.
تغییر ریل
دولت مستقر، معتقد است با سپردن پروژهها به شرکتهای ایرانی، در حال اجرای پروژههایی است که در دولت آینده به بهرهبرداری میرسد ولی نگاهی به اغلب این پروژهها نشان میدهد که اصولا خبری از «کار» نیست. بهعنوان مثال در غرب کارون، وزارت نفت فاز دوم توسعه میادین آزادگان شمالی و یادآوران به عنوان دو میدان بزرگ نفتی جهان را بدون تعیین تکلیف معلق کرده است و مشخص نیست برنامه آن برای فاز دوم این ابرمیدانها چیست.
و یا در میدان آزادگان جنوبی که قرار بود وزارت نفت ظرفیت تولیدش را در سال 96 به 320 هزار بشکه برساند هم اکنون ظرفیتی معادل 100 هزار بشکه در روز دارد . سال گذشته بود که این میدان به پتروپارس واگذار شد ولی تا به امروز، هیچ کاری در آن صورت نگرفته است و اختلافات پیمانکار و کارفرما، روزهای کسل کنندهای برای آزادگان جنوبی رقم زده است.
همین اتفاق برای میدان گازی فرزاد B نیز رخ داده است؛ میدانی که در 7 سال گذشته هیچ قدم مثبتی برای بهرهبرداری آن برداشته نشده است، این میدان با عربستان مشترک است و سعودیها در حال بهرهبرداری از این میدان هستند. قرارداد این میدان به پتروپارس واگذار شده ولی هنوز هیچ کاری انحام نشده است.
در فاز 11 پارس جنوبی هم کارها به مندی پیش میرود و دکل حفاری به تازگی میخواهد کار خود را آغاز کند. در سایر میادین هم اوضاع به همین شکل است و خبری از اجرای پروژه به معنای واقعی کلمه نیست.
دولت آینده چه خواهد شد؟
با این وضعیت و البته چند پروژه که به شرکتهای کوچک واگذار شده، دولت بعد با بحران کاهش تولید نفت و گاز مواجه میشود. وزارت نفت رسما اعلام کرده است که تولید گاز در سال 1404 با افت شدیدی مواجه میشود. تولید نفت هم چنین وضعیتی دارد.
با توجه به عدم توسعه میادین نفتی، روند تولید نفت طی 4 سال آینده کاهش پیدا خواهد کرد که دلیلش، چیزی جز اهمال وزارت نفت در ظرفیتسازی برای تولید نیست. هرچند که این وزارتخانه در ارائه اعداد و ارقام جذاب ید طولایی دارد ولی در عمل، هیچ آوردهای برای کشور نداشته و ندارد.
با این وضعیت، تولید بنزین و فراوردههای نفتی با توجه به کاهش تولید نفت و میعانات گازی برای کشور بحران خواهد آفرید و از سوی دیگر با کاهش تولید گاز، صنایع کشور و پتروشیمیها نیز دچار چالشهای بزرگی خواهند شد. این جدای از میراثی است که دولت فعلی برای دولت آینده گذاشته است.
دولت بعدی که سر کار بیاید، هیچ چیزی برای کار و تکمیل ندارد؛ جر چند قرارداد که زنگنه در سال پایانی وزارت خود با شرکتهای ایرانی امضا کرده و این شرکتها، اغلب کار جدی را برای توسعه میادین آغاز نکردهاند. احتمالا سالها بعد وقتی تولید نفت و گاز کاهش یابد، میگویند در دولت تدبیر و امید، همه چیز در اوج بود و دولت بعدی، چون از ضعف مدیریت رنج میبرد، صنعت نفت را به رزوگار سیاه نشانده است.
نه خبری از ظرفیتسازی است، نه پروژهها با سرعت پیش میرود و نه کسی پاسخ میدهد که طی 7 سال اخیر چه پروژه جدیدی با جدیت پیش رفته است. همه اموری که وزارت نفت کلید زده، طرحهای شکست خوردهای بود که در مرحله خاک بازی باقی مانده است. از ساخت 8 پالایشگاه 60 هزار بشکهای سیراف گرفته تا توسعه میادین نفتی و گازی.
پروژههایی هم که آغاز شده اند، حداقل تا 6 سال آینده به سرانجامی نخواهند رسید زیرا میزان پیشرفت آنها همگی زیر 5 درصد است. درست برخلاف دولت قبل که پالایشگاه ستاره خلیج فارس را با 70 درصد پیشرفت و پارس جنوبی و غرب کارون را با پیشرفت بین 60 تا 95 درصد تحویل دولت یازدهم و دوازدهم داد.
در چنین وضعیتی، دولت بعدی با چالشهای بزرگی مواجه خواهد بود و هر کاری که کند، برای دولت بعد خود است؛ یک دره نفتی طی چند سال آینده، حاصل عملکردی است که در دولت تدبیر و امید به نمایش گذاشته شد.
دوشنبه ۳ آذر ۱۳۹۹ ساعت ۱۰:۴۰