به گزارش میز نفت، در حال حاضر صنعت نفت و گاز دنیا با سرعت زیادی در حال گذار از صنعت پالایشگاهی به سمت پتروشیمی و ایجاد مفاهیمی نظیر پتروپالایشگاه است. بسیاری از کشورها با رویکرد ادغام پالایشگاهها و پتروشیمی به دنبال افزایش سوددهی واحدها و همچنین در دست گرفتن بازار رو به رشد مواد پتروشیمیایی هستند. کشورهای مختلف اعم از واردکننده و صادرکننده نفت، با سرمایهگذاریهای بزرگ در پروژههای پتروپالایشگاهی به دنبال تسخیر بازارهای جهانی و ایجاد تنوع در سبد محصولات نفتی و پتروشیمیایی خود هستند. به عنوان مثال موسسه EIA در گزارشی به بررسی آینده بازار محصولات پاییندستی پتروپالایشگاهی پرداخته است که برخی نتایج آن در نمودار تصویر 1 قابل مشاهده است.
تصویر 1: پیشبینی تولید و تقاضای مواد پاییندست پتروپالایشگاهی تا سال 2050 (منبع: گزارشهای EIA)
همانطور که در این نمودار نشان داده شده است تقاضای جهانی برای مواد پاییندست پتروپالایشی در سال 2050 نسبت به سال 2020 بیش از 50 درصد افزایش خواهد یافت از سالانه 470 میلیارد تن به 750 میلیارد تن خواهد رسید درحالیکه در سمت عرضه تولید محصولات پتروشیمیایی در سال 2050 بر اساس روند فعلی حدود 600 میلیارد تن در سال پیشبینی شده است.
در نتیجه طبق نمودار در سال 2050 تقاضا برای محصولات پتروشیمیایی سالانه 150 میلیارد تن بیشتر از تولید خواهد بود که این موضوع حاکی از رشد سریع سرانه مصرف مواد پتروشیمیایی هم در کشورهای توسعه یافته و هم در کشورهای در حال توسعه میباشد. از این رو بسیاری از کشورهای صاحب صنعت پالایشی رویکرد ادغام مجتمعهای پتروشیمی و پالایشی و به عبارت دیگر تبدیل مستقیم نفت به مواد پتروشیمیایی را در پیش گرفتهاند.
*چین 1.5 میلیون بشکه در روز به ظرفیت پتروپالایشی خود میافزاید
اخیراً کشور چین دهها میلیارد دلار برای ساخت پالایشگاههای بزرگ سرمایهگذاری کرده است. نمودار تصویر 2 سیر صعودی افزایش ظرفیت پالایشی کشور چین را نشان میدهد. طبق این نمودار آمار پالایش نفت این کشور از اروپا نیز فراتر رفته است. این در حالی است که آمار مصرف سوخت در این کشور از مقدار فعلی افزایش چشمگیری نخواهد داشت.
تصویر 2: سیر صعودی ظرفیت پالایشی کشور چین در مقایسه با اروپا و آمریکا
همچنین بررسیها نشان میدهد انرژیهای پاک همچون هیدروژن، اتانول و خودروهای برقی در حال ورود به صنعت حمل و نقل چین هستند و برنامهریزیهای کلانی در آینده برای آنها صورت گرفته است. ظرفیت پالایشی چین از اوایل سال 2000 سه برابر شده است، زیرا غولهای نفتی این کشور سعی کردند همگام با رشد سریع مصرف گازوئیل و بنزین در این کشور حرکت کنند.
تقاضای داخلی فرآوردههای سوختی در این کشور در آینده احتمالا آهستهتر رشد میکند، زیرا پیشبینی میشود تقاضای این محصولات از سال 2025 سالانه فقط 0.9 درصد رشد خواهد کرد و در آن زمان به اوج خود میرسد، در حالی که رشد متوسط تولیدِ سالانه از سال 2000 تا 2019 به میزان 5.6 درصد بوده است. با توجه به این توضیحات رویکرد کشور چین در احداث پالایشگاه عوض شده و با توجه به افت مصرف فرآوردههای سوختی و رشد سرانه مصرف مواد پتروشیمیایی، پالایشگاههای جدید این کشور در قالب پتروپالایشگاهها و برای تبدیل نفت خام به طور مستقیم به مواد پتروشیمیایی و شیمیایی احداث میشوند.
به گفته هری لیو مدیر اجرایی بازارهای نفت و پاییندستی چین این خبر برای واحدهای طراحی شده در کشورهای تایوان و کرهجنوبی که برای بازار پتروشیمی چین و صادرات به این کشور طراحی شدهاند مساعد نیست، زیرا با حرکت چین به سمت پتروپالایشگاهها، این کشور در جهت خودکفایی واردات محصولات پتروشیمیایی قدم برمیدارد. جدول 1 برخی پروژههای پتروپالایشی جدید کشور چین را نشان میدهد که نشان عزم این کشور برای ورود بازار فراوردههای پتروپالایشی را دارد. در صورت تکمیل این پروژهها، چین بیش از 1.5 میلیون بشکه در روز به ظرفیت پتروپالایشی خود افزوده است.
جدول 1: برخی از پروژههای پتروپالایشی جدید کشور چین
* یکپارچهسازی وظایف شرکت ملی نفت و پتروشیمی چین برای ساخت پتروپالایشگاه
کشور چین بالاترین درآمد حاصل از فروش مواد پتروپالایشی و شیمیایی را در دنیا دارد. از جمله راهبردهای موثر در توسعه صنعت پتروپالایشی کشور چین یکپارچهسازی در وظایف شرکتهای ملی نفت و پتروشیمی چین و اعمال خصوصیسازی کنترل شده دولتی بوده است. در سال 1998 بین وظایف شرکتهای ملی نفت و پتروشیمی چین، سرمایههای آنها در زمینه تحقیق و توسعه، متخصصان در حوزه تکنولوژی بالادست و پاییندست و نیز شبکههای فروش آنها یکپارچهسازی انجام گرفت و از این طریق دسترسی به منابع مالی، اعتبار بینالمللی و رقابتپذیری آنها افزایش یافت و همافزایی قابل توجهی در عملکردشان ایجاد شد.
مهمترین شرکتهای ملی نفتی چین از جمله شرکت ملی نفت، پتروشیمی و نفت فلات قاره، تحت مدیریت و کنترل دولت متمرکز قرار داشته و دولت با تفکیک بین نقش مالکیت و مدیریت، دیوان حکومتی را عهدهدار نقش مالکیتی و کمیسیون نظارت و مدیریت داراییهای دولتی را عهدهدار نقش مدیریتی این شرکتها نموده است و با استفاده از دپارتمان سازماندهی مرکزی، کار جابجایی هیئت مدیره شرکتهای دولتی از جمله شرکتهای ملی نفت و پتروشیمی را انجام میدهد.
اتخاذ این رویکرد نقش بسزایی در افزایش نرخ خودکفایی کشور چین از بالادست تا پاییندست زنجیره ارزش مواد پتروشیمیایی داشت، به نحوی که به یکی از بزرگترین صادرکنندگان مواد شیمیایی در دنیا تبدیل شد. اکنون این کشور با احداث پتروپالایشگاههای جدید و تبدیل مستقیم نفت به مواد شیمیایی به دنبال تثبیت این جایگاه خود در دنیا و البته خودکفایی کامل خود در مواد شیمیایی میباشد.
منبع: فارس