میز نفت | ایران در حال تقویت قدرت راهبردی خود در تنگه هرمز همزمان با اوج گیری تنشها در این آبراه کلیدی تجارت دنیا و دروازه ورود به خلیجفارس است؛ جمهوری اسلامی با داشتن مزیت سواحل طولانی در شمال تنگه هرمز و توسعه توان نظامی و ایجاد زیرساختهای مختلف، کنترل زیادی بر این آبراه تاثیرگذار بر تجارت انرژی دنیا دارد.
ایران برنامههای اقتضایی و انعطاف پذیری برای رویارویی با شرایط مختلف نبرد با ایالات متحده و متحدان این کشور در خلیجفارس دارد. دولت ایران در حال افزایش تعداد و توان تهاجمی پایگاههای خود در اطراف تنگه هرمز است. با پایان تحریم تسلیحاتی ایران در ماه اکتبر، تهران در حال آماده شدن برای خریدهای جدید تسلیحاتی است.
ایرانیها از گذشته از موقعیت جغرافیایی خود در تنگه هرمز برای اعمال فشار بر قدرتهای رقیب همسایه و بینالمللی به ویژه ایالاتمتحده بهره بردهاند. سالهاست که نیروهای نظامی ایران برای شناورهای ایالاتمتحده و انگلستان مزاحمت ایجاد میکنند. آنها بارها تهدید کردهاند تنگه هرمز را خواهند بست.
نیروی دریایی ایران برای مأموریت در دریای کاسپین و آبهای دریای عمان و اقیانوس هند خود را مهیا کرده است. پاسداران نیز در خلیجفارس و تنگه هرمز مستقر شدهاند و به صورت ادواری، رزمایشهای دریایی نامتقارن را تمرین میکنند. این دو نیرو، مسئولیت کنترل تنگه هرمز را به صورت مشترک برعهده دارند.
ساختار نیروهای نظامی
فرماندهان ارتش و سپاه اعلام کردهاند پایگاههای خود در شرق تنگه هرمز را پیش از مارس ۲۰۲۱ میلادی توسعه میدهند. حسین خانزادی، فرمانده نیروی دریایی ارتش ایران، ساختار دو پایگاه دریایی ایران در جنوب این کشور را تغییر داده و از افزایش توان دفاعی این نیرو در ماههای فرارو خبر داده است.
این دو پایگاه شامل منطقه یک نیروی دریای ارتش در بندرعباس و پایگاه مسئول کنترل تنگه هرمز و پایگاههای جاسک و چابهار در شرق تنگه هرمز و شمال دریای عمان است. گفته میشود بیشترین ناوگان ارتش ایران در چابهار مستقر میشود.
علیرضا تنگسیری، فرمانده نیروی دریایی سپاه هم از برنامههای این نیرو برای ساخت پایگاهی دائمی در سواحل اقیانوس هند تا پیش از مارس ۲۰۲۱ میلادی خبر داده است. در مورد جزییات این راهبرد، اطلاعات بیشتری منتشر نشده است. اما تاکنون نیروهای دریایی سپاه پاسداران در جاسک و چابهار حضور اندکی داشتهاند. بدین ترتیب ممکن است در این دو منطقه نیز شاهد حضور نیروهای دریایی سپاه باشیم.
رهبران تهران در ماههای اخیر، تجهیزات دفاع و پدافند هوایی خود در پیرامون تنگه هرمز را نیز تقویت کردهاند. نیروی پدافند و دفاع هوایی خاتم الانبیا، مسئولیت هماهنگی میان نیروهای ارتش و سپاه پاسداران را در زمان صلح بر عهده دارد. اما در زمان جنگ، هر یک از واحدها در منطقه خود دارای اختیار عمل خواهد بود.
نگاهی به تواناییهای نظامی ایران
در سالهای گذشته، توانمندیهای نظامی ایران پیرامون تنگه هرمز به سرعت توسعه یافته است. ارتش ایران توان خود در حوزه موشکهای کروز را برای دفاع از سرزمین خود و تهدید نیروهای مهاجم و شناورهای عبوری از تنگه افزایش داده است.
ارتش ایران به موشک کروز جدید دریایی ابومهدی مجهز شده است. گفته میشود برد این موشک ۱۰۰۰ کیلومتر بوده و از قابلیت هدایت راداری فعال و پرتاب از سامانههای متحرک و یا ساحلی ثابت برخوردار است.
درزمایش اخیر ارتش، انواع موشکهای کروز برد بالا و برد کوتاه از لانچرهای زمینی و از روی شناورها به سوی اهداف مختلف شلیک شدند.
در ماه می امسال، سپاه پاسداران ۱۱۲ شناور موشک انداز و مرزبانی از وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح ایران دریافت کرد. در رزمایش بهار گذشته، شلیک موشک از سکوهای زیردریایی و دریافت تصاویر پایگاههای ایالاتمتحده از ماهواره نظامی جدید ایران انجام شد. همچنین جنگندههای جت ایران به اهداف دریایی حمله کردند.
تغییر در معماری صادرات نفت ایران
وزارت نفت ایران در حال ساخت یک پایانه جدید صدور نفت در شرق تنگه هرمز و سواحل جاسک است. بدین ترتیب مسیر عملی شدن تهدید بسته شدن تنگه هرمز توسط ایران هموار میشود. در ژوئن امسال، حسن روحانی از ساخت یک خط لوله ۱۰۰۰ کیلومتری از بوشهر تا بندر جاسک و افتتاح آن در مارس ۲۰۲۱ میلادی خبر داده بود.
وی اعلام کرد این خط لوله میتواند در صورت بسته شدن تنگه هرمز، صادرات نفت ایران را تضمین کند. این خط لوله با دور زدن تنگه هرمز، امکان پهلوگیری و بارگیری نفتکشها در ساحل جاسک و دور از تنشهای احتمالی در خلیجفارس و تنگه هرمز را مهیا می کند. هم اکنون ۹۰ درصد صادرات نفت ایران از پایانه خارک استان بوشهر و از طریق تنگه هرمز انجام میشود.
با افزایش تنشهای سیاسی میان ایران و شیخ نشینهای جنوب خلیجفارس، افزایش توان نظامی در دستور کار نیروهای نظامی تهران قرار گرفته است. رهبران ایران اعلام کردهاند شیوخ ریاض و ابوظبی، در حوزههای اقتصادی، سیاسی ونظامی، نبردی پنهان را با کشورشان و در چارچوب کمپین فشار حداکثری واشنگتن آغاز کردهاند.
با افزایش حضور دولت عربستان در عراق، منافع ایران در معرض تهدید جدی قرار گرفته است. وابستگی عراق به برق خریداری شده از ایران در حال کاهش است. ریاض روابط خود با بغداد را پس از آغاز نخست وزیری مصطفی الکاظمی در ماه می، توسعه چشمگیری داده است. سرمایهگذاری در حوزه انرژی، برنامه کلیدی عربستان در این کشور اعلام شده است.
ایران در سالهای گذشته، مهمترین تامین کننده انرژی عراقیها بوده و با ورود ریاض باید رقابت تنگاتنگی را پشت سر گذارد. از سوی دیگر، ایرانیها آغاز روابط امارات متحده عربی و بحرین با رژیم اسرائیل را محکوم کردهاند. کشورهای عضو شورای همکاری خلیجفارس نیز در مقابل خواهان تمدید تحریم تسلیحاتی ایران شدهاند. تلاش امارات برای خرید جنگنده اف ۳۵ و برگزاری رزمایش مشترک با ایالاتمتحده بر نگرانیهای تهران افزوده است.
با پایان تحریم تسلیحاتی ایران در ماه اکتبر، ممکن است شاهد تهدیدات بیشتر ایران در تنگه هرمز باشیم ایرانیها خواهان توسعه توان موشکی، قدرت نیروی هوایی، دفاع و پدافند هوایی و ناوهای خود و خرید فناوریهای جدید از روسیه و چین هستند.
آژانس اطلاعات دفاعی واشنگتن اعلام کرده رهبران تهران به دنبال توسعه مینهای دریایی، شناورهای سریعتر و مخربتر، موشکهای کروز ضد کشتی پیشرفتهتر، زیردریاییهای پیشرفته و مجهزتر و موشکهای بالستیک جدید ضدکشتی هستند.
تاکنون نیروهای نظامی ایران و ایالاتمتحده تمایل چندانی به درگیری با یکدیگر نداشتهاند. اما با تنشهای پدید آمده ایران و همسایه های عربی، ممکن است شاهد برافروخته شدن زدوخورد های جدیدی در آستانه انتخابات سرنوشت ساز ۳ نوامبر (۱۳ آبان) باشیم. اتفاقی که ممکن است در تعیین مستاجر آینده کاخ سفید نیز تأثیرگذار باشد!
نویسنده: نیکولاس کارل
منبع: Critical Threats Project
مترجم: محسن داوری
يکشنبه ۶ مهر ۱۳۹۹ ساعت ۱۰:۴۰