الگویی موفق برای صنعت پالایش دنیا

میز نفت| با ورود هیدروکربورها به مرحله پایانی عمر خود، غول‌های نفتی تلاش می‌کنند تا دو راهبرد افزایش سهم در بازار آسیا و تولید بیشتر پلاستیک را در دستور کار قرار دهند. پیش‌بینی‌ها از کاهش تدریجی مصرف سوخت در حوزه حمل‌ونقل در سال‌های فرارو خبر می‌دهد. اتفاقی که واحد‌های پالایشی را با شوک روبرو خواهد کرد. اما پتروپالایشگاه ها می‌توانند از این شرایط دشوار به‌راحتی عبور کنند.

پالایشگاه‌های یکپارچه، نفت خام را به محصولات پتروشیمی تبدیل می‌کنند. محصولات این واحدها در همه بخش‌ها از بسته‌بندی محصولات غذایی تا داخل خودرو مصرف‌شده و در این واحدها سوخت کمتری نظیر گازوییل تولید می‌شود.

در کشور چین، مجتمع پتروپالایشی رونگ شینگ در جزیره ژوشان قرار داشته و این مجتمع با ظرفیت ۸۰۰ هزار بشکه در روز در سال ۲۰۱۹ میلادی افتتاح شده است. شرکت بزرگ هندی ایندین اویل نیز در نظر دارد تا یک مجتمع تبدیل نفت به پتروشیمی را با ظرفیت ۱.۲ میلیون بشکه در سواحل غربی این کشور احداث کند.

شرکت آرامکوی سعودی، در راستای توسعه سهم خود در پتروپالایشگاه ها و حوزه پایین‌دستی آسیا در این دو پروژه سرمایه‌گذاری می‌کند.
 
ظرفیت عظیم بازار آسیا
موسسه وودمکنزی در گزارشی اعلام کرده که نیمی از ظرفیت پروژه‌های پالایشی راه‌اندازی شده دنیا در فاصله سال‌های ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۷ میلادی در آسیا قرار دارد و بین ۷۰ تا ۸۰ درصد آن، پلاستیک محور خواهد بود.

بر اساس پیش‌بینی آژانس بین‌المللی انرژی، در افق سال ۲۰۳۰ میلادی، بیش از یک‌سوم رشد تقاضای جهانی نفت به صنعت پتروشیمی اختصاص خواهد داشت. عدد مشابه در افق سال ۲۰۵۰ میلادی حدود ۵۰ درصد خواهد بود.

توسعه پالایشگاه‌های یکپارچه در آسیا با نرخ بالای رشد اقتصادی این منطقه و وابستگی این کشورها به واردات خوراک‌هایی نظیر اتیلن و پروپیلن همبستگی دارد.

این پتروپالایشگاه‌های عظیم، رقبای اندکی با ظرفیت‌های مشابه دارند. همچنین انعطاف‌پذیری آن‌ها برای انتخاب خوراک و توانایی پالایش خوراک‌های ارزان‌تر و دارای گوگرد بیشتر به آن‌ها یک مزیت رقابتی بزرگ داده است.

سوشانت گوپتا، مدیر پژوهش‌های آسیا و اقیانوسیه در موسسه وودمکنزی می‌گوید: در شرایط کنونی، ساخت یک پالایشگاه و یا یک پتروشیمی مستقل، چندان اقتصادی نیست.  تأسیسات کوچک‌تر نیز با چالش‌های زیست‌محیطی مختلفی روبرو هستند. همچنین آن‌ها با ریسک مازاد ظرفیت مواجه شده‌اند.

موسسه گلدمن ساکس ماه گذشته در گزارشی اعلام کرد: پروژه‌های بزرگ و جدید در سال‌های ۲۰۲۱ و ۲۰۲۲ میلادی در سایه سقوط قیمت نفت با خطر تعطیلی روبرو ‌هستند.

در چند سال آینده، چند پالایشگاه چین با مجموع ظرفیت 1.2 میلیون بشکه برای همیشه تعطیل خواهند شد. چند پالایشگاه ژاپن و استرالیا نیز با شرایط مشابهی روبرو هستند.

ساخت پالایشگاه‌های جدید باعث ایجاد مازاد ظرفیت در چین خواهند شد. تأثیر بیماری کرونا بر کاهش رشد اقتصاد جهانی و افزایش مقررات محدودکننده ظرف‌های یک‌بارمصرف، بر تغییر سناریوهای گذشته تأثیر چشمگیری دارد.
 
ریسک زیست‌محیطی
فشار دولت‌ها و مصرف‌کنندگان برای کاهش مصرف پلاستیک به‌عنوان عامل اصلی آلودگی اقیانوس‌ها، تهدید بزرگی را برای تقاضای محصولات پتروشیمی پدید آورده است. شبکه بلومبرگ اعلام کرده، آسیا نیمی از پلاستیک‌های مصرف‌شده دنیا در بسته‌بندی را به خود اختصاص داده است. حجم زیادی از پسماندهای پلاستیکی دنیا نیز برای بازیافت روانه آسیا می‌شود.

آژانس بین‌المللی انرژی پیش‌بینی کرده که رشد تقاضای محصولات پلاستیکی بیش از نرخ رشد اقتصادی دنیا خواهد بود. بدین ترتیب کاهش مصرف محصولات یک‌بارمصرف می‌تواند پیش‌بینی زمان پیک اویل(اوج تقاضا) را یک دهه به جلو سوق دهد.

تقاضای پلاستیک‌ها و ظروف یک‌بارمصرف با الگویی متفاوت از سال‌های پیشین بوده و این موضوع در کشورهای درحال‌توسعه نیز قابل‌مشاهده است.درمجموع، بازار نفت با کاهش تقاضا، رقابتی‌تر خواهد شد.

در سایه همه‌گیری کرونا، پتروشیمی‌های دنیا با مشکلات مختلف و بی‌سابقه‌ای روبرو شده‌اند. این واحدها با حاشیه‌های سود پایین روبرو شده‌اند و کاهش سرمایه‌گذاری دولت‌های خاورمیانه در بازار آسیا، بسیاری از سناریوهای پیشین را بر هم زده است.

نکته قابل‌توجه این است که چند پالایشگاه یکپارچه همچنان در حال ساخت هستند. ظرفیت پروژه پتروپالایشی جزیره ژوشان ممکن است به 1.2 میلیون بشکه افزایش یابد. چند پتروپالایشگاه دیگر نیز شامل شینگ هونگ، سانتی و کایوفیدیان درحال‌توسعه هستند.

موسسه وودمکنزی اعلام کرده تا سال 2025 میلادی، 1.6 میلیون بشکه به ظرفیت پروژه‌های پتروپالایشی چین افزوده خواهد شد. علاوه بر شرکت ایندین اویل، شرکت ریلیانس در سال‌های اخیر 20 میلیارد دلار برای دو برابر کردن ظرفیت تولید محصولات پتروشیمی خود و بهبود کارایی پالایشگاه‌های زیرمجموعه سرمایه‌گذاری کرده است.

موکش آمبانی، مدیرعامل این شرکت می‌گوید: شرکت ایندین اویل دارای فناوری موردنیاز برای تبدیل گازوییل و دیزل به مواد موردنیاز تولید پلاستیک است.

اقتصادهای درحال‌توسعه آسیا نیز با کند شدن تقاضای سوخت در بخش حمل‌ونقل روبرو هستند. آژانس بین‌المللی انرژی پیش‌بینی کرده که تقاضای جهانی مصرف نفت در حدود سال ۲۰۳۰ میلادی به اوج خود می‌رسد. اما این اتفاق برای آسیا با یک دهه تأخیر و در سال ۲۰۴۰ میلادی روی خواهد داد.

شرکت ایندین اویل نیز سرمایه‌گذاری هنگفتی برای افزایش تولید محصولات پتروشیمی در پالایشگاه‌های خود انجام داده است. هرچند میزان محصولات پتروشیمی تولیدی کمتر از میانگین جهانی است. اما فرصت‌های زیادی برای بهبود و توسعه ظرفیت محصولات پتروشیمی وجود دارد. آینده در دستان کاراترین‌ها، کم‌هزینه‌ترین‌ها و انعطاف‌پذیرترین‌هاست.
 
 
 
 
منبع: www.thehindubusinessline.com
مترجم: محسن داوری

دوشنبه ۱۰ شهريور ۱۳۹۹ ساعت ۱۲:۴۳