میز نفت| ۴ برابر شدن قیمت نفت در سال ۱۹۷۳ شاید در نگاه اول به سود کشورهای عضو اوپک باشد اما نگاهی دقیقتر به آن روزها نشان میدهد که شرکتهای نفتی در «خوشبختی» غرق شدند و کشورهای نفتی در «بدبختی»؛ در ایران نیز یکی از عوامل بدبختی ریشه در فعالیتهای یک دلال داشت:«شاپور ریپورتر» روزنامهنگاری که عامل انگلیسها بود.
در زمان افزایش قیمت نفت که کلید آن از سال ۱۹۷۱ زده شد مشاوران نیکسون به خوبی پیشبینی کرده بودند که افزیش قیمت نفت، کشورهای حوزه خلیج فارس را برای خرید کالاهای لوکس تهییح میکند و این همان جایی است که میتوان از محل عقده گشاییهای این کشورها، تمامی ضررهای افزایش قیمت نفت را جبران کرد.
همزمان با افزایش قیمت نفت، بیشتر درآمدهای کشورهای نفتی صرف خرید تسلیحات نظامی و کالاهای لوکس شد آن هم با افزایشی بیش از ۴ برابری؛ نمونه بارز این اشتباه مهلک، قراردادهای ۲۰ میلیارد دلاری شاه ایران با امریکا و کشورهای اروپایی برای واردات سلاح و کالاهای لوکس بود.
شاپور ریپورتر دلال اصلی واردات سلاح به ایران بود که بدون وقت قبلی به ملاقات دکتر اقبال به شرکت ملی نفت مراجعه میکرد. وی چنان توانسته بود رگ خواب ایرانیها را پیدا کند که اعطای وام یک میلیارد دلاری ایران به انگلستان را نهایی کرد تا شبکه آب و فاضلاب لندن با پول نفت ایران ساخته شود!
ریپورتر توانست قراردادهای میلیارد دلاری کشورهای اروپایی را برای فروش کالا و تکنولوژی به ایران را به تصویب شاه برساند و از این طریق سود کلانی به جیب بزند. آرنولد هامر رئیس شرکت مک دونالد دوگلاس در کتابش این گونه مینویسد:« خود شاه شخصا به من گفت برای خرید هواپیما و جنگندههای امریکایی نفت میدهد؛ به من گفت تو میتوانی نفت را تبدیل به دلار کنی؟ قول مساعد دادم اما بعد متوجه شدم وی از طریق ریپورتر با هفت خواهران به توافق رسیده است!»
شاه به موضوع فروش نفت به کشورهاي اروپايي و امريکايي علاقهمند بود و اسدالله علم را مأمور کرد تا با سفرا و نمايندگان کشورهاي اروپايی و امريکايی تماس بگيرد و آنها را متقاعد سازد تا در قبال خريد نفت،کالا و تجهيزات نظامي به ايران بدهند.
اسدالله علم در اين مورد با شاپور جی تماس گرفت و او را متقاعد ساخت تا درباره اهميت خريد نفت ايران و ايجاد روابط بازرگانی و تجاری و سرمايهگذاری در بخشهای مختلف صنايع، کشاورزی و ... با انگلستان صحبت کند.
شاپور جی که کاملاً از شرايط و وضعيت حساس ايران اطلاع داشت و اشتياق شديد شاه را به اجرای برنامههايش درک کرده بود، موقعيت را براي گرفتن امتياز از ايران بسيار مناسب تشخيص داد و سعی کرد نظريات شاه را به دولتمردان عالیرتبه انگليسي انتقال دهد.
شاپور در اين باره طي يک سخنرانی در مقابل شاهزاده ولز، نخستوزير انگلستان و شهردار نيويورک و گروه ديگری از بلندپايگان انگليسی اهميت ايران را بهعنوان کشوری مستعد برای فعاليتهای اقتصادی به آنها گوشزد کرد و از این طریق توانست به غربیها خدمت بزرگی کند و سود کلانی کسب کند.
شاپور ريپورتر متولد ۸ اسفند ۱۲۹۹ در تهران فرزند اردشير جی ريپورتر یک زرتشتی هندی تباربود که رضاخان را شناسايی و به آيرونسايد فرمانده اصلی کودتاي ۱۲۹۹ معرفي کرد. شاپور عامل فروش صدها دستگاه تانك چیفتن، صدها موشك زمین به هوای راپیر و ... بود. حق دلالی وی سر به میلیونها پوند كشید و پیامد آن تأسیس شركت هما - به نام دخترش- در لندن بود.
وی و پدرش جزو خائنان به نهضت ملی شدن صنعت نفت و کودتا علیه دکتر مصدق بودند که هم در آن ایام و هم در آینده مزد خیانت خود به ایرانیان را دریافت کردند.
ريپورتر به پاس خدمات موثرش در کودتاي ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ به بزرگترين دلال کمپانيهای تسليحاتي و غير تسليحاتی انگلستان در ايران تبديل شد و به پاس خدماتش به دولت بريتانيا در ۲۹ اسفند ۱۳۵۱ به دريافت لقب "شواليه" و عنوان "سر" نائل شد!
جمعه ۳۱ مرداد ۱۳۹۹ ساعت ۱۷:۱۸