مونا مشهدی رجبی| باوجوداینکه امریکا بارها ادعا کرده است دیگر نیازی به نفت خاورمیانه ندارد میتواند با تولید نفت شیل نیاز مصرفی کشور را تأمین کند، ولی سیاستهای اجراشده توسط این کشور در قبال قطبهای مهم نفت در خاورمیانه تصویر دیگری را به نمایش میگذارد.
موسسه مطالعاتی lowy متعلق به کشور استرالیا در گزارش اخیر خود با عنوان «همیشه پای نفت خاورمیانه در میان است» به بررسی دلیل جنگهای اخیر امریکا با کشورهای خاورمیانه و حضور نیروهای نظامی است در کشورهای مختلف اشاره کرد و حتی از دلیل اصلی تحریمهای شدید اقتصادی علیه ایران و خروج امریکا از توافق هستهای هم پرده برداشت.
این موسسه مطالعاتی در گزارش اخیرش نوشت: «بعد از حمله سپتامبر سال ۲۰۱۹ به تأسیسات نفتی کشور عربستان، دولت امریکا رسماً اعلام کرد نیازی به نفت خاورمیانه ندارد و میتواند نفت موردنیاز خود را تولید کند. ولی مشاهده تحولات در این منطقه و سیاستهای امریکا در قبال این منطقه نشان میدهد که نفت خاورمیانه اهمیت زیادی برای غرب بهخصوص امریکا دارد. دلیل این اهمیت را از دو جنبه میتوان بررسی کرد. ازیکطرف هزینه تولید نفت خاورمیانه پایینتر از نفت شیل است و امریکا میتواند بخش زیادی از نیاز خود را از طریق نفت خاورمیانه تأمین کند و از طرف دیگر نفت خاورمیانه و حجم تولید در این منطقه نقشی سازنده و تعیینکننده در قیمت نفت دارد و قیمت این منبع انرژی هم برای امریکا مهم است.»
دلیل جنگهای خاورمیانه
نشریه اینترپرتر سیدنی هم تحلیلی بر گزارش این مرکز مطالعاتی نوشت. این نشریه در گزارش خود از نفت بهعنوان عامل مهمی که باعث شروع جنگها در خاورمیانه شده است، نام برد و نوشت: «باوجوداینکه بهانههای مختلفی از طرف امریکا برای جنگ با عراق عنوان شد ولی واقعیت این است که اصلیترین دلیل نفت عراق بود. البته دونالد ترامپ رئیسجمهوری فعلی در اولین ماههای ریاست جمهوریاش رسماً این مسئله را اذعان کرد و گفت که ما باید کنترل حوزههای نفتی عراق را در دست داشته باشیم.»
البته برخی بر این باورند که حضور امریکا در سوریه به دلیل تلاش امریکا برای کنترل نفت خاورمیانه نیست زیرا این کشور دارای حجم کمی ذخیره نفتی است ولی نشریه اینترپرتر این دیدگاه را نمیپذیرد و در گزارش خود مینویسد: «دولت ترامپ حفاظت از حوزههای نفتی سوریه را برعهدهگرفته است و دلیل این سیاست را حفاظت از منابع انرژی این کشور در مقابله تهدید نیروهای داعش عنوان کرده است ولی بررسی سیاستهای این کشور نشان میدهد که هدف اصلی کنترل حوزههای نفتی این منطقه است و حفاظت از آنها در برابر داعش سرپوشی برای تصمیمات بزرگ امریکا در جهت کنترل حوزههای نفتی این منطقه است.
از طرف دیگر حضور امریکا در بخشی از سوریه است که کمترین فاصله را با لیبی دارد و لیبی مالک نهمین ذخایر نفتی در دنیا است. امریکا تلاش میکند از حضور کشورهای دیگر در نفت لیبی ممانعت کند و بهترین موقعیت برای تحقق این هدف مناطق شمال شرق سوریه بود.»
تقابل با ایران هم با همین هدف است
موسسه مطالعاتی lowy به سیاستهای خصمانه امریکا در قبال ایران، تحریمهای پیدرپی اقتصادی و فشار به اقتصاد این کشور نفتخیز و درنهایت خروج امریکا از توافق هستهای و بازگرداندن مکانیسمهای تحریمی هم اشاره کرد و نوشت: «ایران سومین مالک ذخایر نفتی در دنیا است و بدون شک کنترل حوزههای نفتی این کشور برای امریکا اهمیت زیادی دارد ولی ویژگیهای سیاسی این کشور اجازه و امکان چنین حضوری را به امریکا نمیدهد و امریکا نمیتواند با ایران مانند عربستان برخورد کند.»
در ادامه آمده است: «عربستان بزرگترین مالک ذخایرِ نفتی و بزرگترین صادرکننده نفت در اوپک است که ارتباط نزدیکی با امریکا دارد و سیاستهای خود را همسو با امریکا تنظیم میشود. دومین کشور مالک ذخایر نفتی، کشور عراق است و دلیل جنگ امریکا با عراق هم سلطه بر همین حوزههای نفتی بود. امریکا هماکنون جایگاه مستحکمی در صنعت نفت عراق دارد و تلاش میکند تا بزرگترین پروژههای نفتی این کشور را در اختیار خود قرار دهد. ایران در این فهرست جایگاه سوم را دارد. ایران سالهاست که در مقابل تحریمهای امریکا مقاومت کرده است. امریکا در نظر دارد سیاست دیگری غیر از جنگ در مقابل ایران پیاده کند و از طریق افزایش فشار اقتصادی به ایران، زمینه را برای فروپاشی اقتصادی فراهم کند و رسماً وارد صنعت نفت ایران شود ولی به گفته مقامات امریکا، این سیاست در مقابل ایران نتیجه نداشته است.»
اینترپرتر در انتهای گزارش تأکید کرد: «مسئله امریکا در برخورد نظامی با سرمایههای نفتی دنیا این نیست که نگران کمبود عرضه نفت در دنیا است، بلکه مسئله اصلی این است که نفت هیچگاه به سرمایهای قدیمی و بیارزش تبدیل نمیشود و همیشه تسلط بر منابع نفتی بهعنوان فاکتوری مهم در اقتدار اقتصادی و سیاسی یک کشور محسوب میشود. تلاش برای تصاحب نفت خاورمیانه توسط امریکا در شرایطی اتفاق میافتد که این کشور مدعی است به یک تولیدکننده و صادرکننده عمده نفت در دنیا تبدیلشده است.»
دوشنبه ۲۷ مرداد ۱۳۹۹ ساعت ۱۱:۵۹