میز نفت | روسها پس از آغاز جنگ قیمتها با عربستانیها و همهگیری جهانی ویروس کرونا با سختترین شرایط پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی تاکنون دستوپنجه نرم میکنند. آنها باید از ابتدای ماه می و در مدت ۶۰ روز بر اساس توافق اوپک پلاس، ۲.۵ میلیون بشکه از تولید روزانه نفت خود بکاهند.
شرکتهای نفت روسیه برای انتخاب چاههایی که باید تولید آنها متوقف شود، با تصمیمهای دشواری روبرو هستند. هیچکس نمیداند توافق کاهش تولید تا چه زمانی ادامه خواهد داشت. به دلیل شرایط جغرافیایی و زمینشناسی، تعداد زیاد میدانهای بالغ و فقدان ظرفیت ذخیرهسازی نفت، ممکن است بسیاری از این چاهها برای همیشه بسته شوند. با شرایط کنونی، کیفیت نفت صادراتی اورال نیز تغییر خواهد کرد. به همین دلیل، مشتریان نفت صادراتی روسها با مشکل پیشبینینشدهای روبرو خواهند شد.
روسیه در بازارهای کلیدی صادرات نفت خود بهویژه آسیا و اروپا، رقابت تنگاتنگی با دولتهای خاورمیانه دارد. با کاهش رشد اقتصاد جهانی، صادرکنندگان نفت با آینده دشواری روبرو شدهاند. کرملین چندی پیش واردات چند نوع فرآورده نفتی را برای حمایت از تولیدکنندگان روسی در برابر سرازیر شدن محصولات ارزان ممنوع کرده است.
مسکو اعلام کرده به سهمیه ۹.۷ میلیون بشکهای تولید روزانه تعیینشده پایبند است. روسیه و عربستان سعودی، رهبران توافق اوپک پلاس در سه سال اخیر هستند. آنها توانستهاند آمریکاییها را نیز به حضور در این توافق ترغیب کنند.
الکساندر نواک، وزیر انرژی روسیه، چندی پیش با مدیران شرکتهای بزرگ نفتی کشورش دیدار کرد تا برای تداوم کاهش تولید در ماههای فرارو تصمیمگیری کنند.
با افزایش تدریجی تقاضای نفت اروپا، روسها امیدوارند تا بار دیگر سهم بازار خود را به دست آورند. اگر کاهش تقاضای جهانی نفت ادامه یابد، شرکتهای نفتی روسی بهویژه روسنفت با مشکلات زیادی روبرو خواهند شد.
با توقف روابط تجاری روسنفت و دولت ونزوئلا، بخشی از تحریمهای این شرکت لغو شده است. همچنین روسها میتوانند از منابع مالی بانکهای غربی و فناوری و کمکهای فنی شرکتهای آمریکایی استفاده کنند. هرچند آینده روابط واشنگتن و مسکو در هالهای از ابهام قرار دارد.
دو کشور در مورد مسائلی نظیر خلع سلاح هستهای، بحران انسانی ونزوئلا، حضور نظامی روسیه در اوکراین و چند موضوع دیگر اختلافات گستردهای دارند. در هفته جاری، کاخ سفید، رهبران روسیه را به دلیل دخالت در بحران لیبی سرزنش کرد.
کرملین خواهان ثبات در بازار نفت است، اما تولید نفت این کشور در سالهای اخیر در حال کاهش است. در سال جاری، آنها پس از دو دهه، کاهشی دورقمی نرخ تولید خود را تجربه خواهند کرد.
در سال ۱۹۹۶ میلادی، تولید روزانه نفت این کشور ۶ میلیون بشکه بود. یک دهه پیش و در دوره اتحاد جماهیر شوروی، عدد مشابه ۱۱.۴ میلیون بشکه بوده است. بازگشت صنعت نفت روسیه بهروزهای طلایی آن به دو دهه زمان و صدها میلیارد دلار سرمایهگذاری نیاز داشت.
روسها هماکنون دارای ۲۰۰ هزار حلقه چاه نفت و بیش از سایر دولتهای تولیدکننده نفت خام دنیا هستند. آنها در مقایسه با عربستانیها بهعنوان تولیدکننده کمهزینه بازار، باید از روشهای مختلف حفظ میزان تولید نظیر حفاری افقی، حفاری کنارگذر و یا شکست هیدرولیک بهره ببرند.
این اقدامات در چاههای پیر، پرهزینه، نیازمند نیروی انسانی بالا و زمانبر است. در بسیاری از این میدانها، ذخایر موجود در چاه، غیرقابلدسترس میمانند. شرکتهای نفتی روسیه نیز برای توقف تولید در اکثر موارد، چاههای میدانهای در حال تولید و یا در آستانه تولید نزولی و یا چاههای میدانهای جدید را برمیگزینند.
از سوی دیگر، با یافته شدن موارد جدید کارکنان مبتلابه ویروس کرونا، تولید در مناطق دورافتاده با چالش جدیدی روبرو شده است.
در منطقه سیبری غربی، از مناطق نفتی مرکز روسیه که از مرزهای قزاقستان تا قطب شمال امتداد دارد، نیمی از تولید نفت این کشور استخراج میشود. اکثر میدانها این منطقه، قدیمی و دارای نفت متعارف هستند. این منطقه با چالش ذوب شدن یخها در ماههای گرم سال و بالا آمدن سطح آب روبرو هستند.
مطالعه انجامشده توسط موسسه انرژی اسکولوف نشان میدهد باوجود افزایش ۲۲ درصدی میزان حفاری در منطقه سیبری غربی در فاصله سالهای ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۶ میلادی، تولید از این منطقه تنها ۵ درصد افزایشیافته است. این اعداد نشان میدهد تداوم تولید نفت مردان یخی تا چه میزان دشوار است.
شرکت یوگانسکنفتگز، از زیرمجموعههای شرکت روسنفت که در سیبری غربی فعالیت دارد، تولید خود در ابتدای ماه می نسبت به فوریه سال جاری را ۲۸۹۰۰۰ بشکه در روز کاهش داده است.
شرکت لوک اویل بهعنوان دومین شرکت نفتی بزرگ روسیه نیز در این مدت، تولید خود را ۳۱۲ هزار بشکه در روز کاسته است. اکثر این کاهش تولید به میدانها سیبری غربی اختصاص داشته است.
پیش از آغاز توافق کاهش تولید اوپک پلاس، شرکتهای روسی بهصورت فعالانه در حال حفاریهای اکتشافی در مناطق دورافتاده این کشور نظیر سیبری شرقی و شرق دور بودند. آنها به دنبال جبران تولید نزولی در میدانها تولیدی کشورشان بودند. این چاههای جدید از تولید بالایی و بسیار بیشتر از میدانها قدیمی برخوردار هستند. در سالهای اخیر، ۲۱ درصد نفت تولیدی روسها (حدود ۲.۳ میلیون بشکه در روز) از میدانهای جدید بهدستآمده است؛ اما باقیمتهای کنونی پایین نفت، نمیتوان در مورد میزان سرمایهگذاری و تولید از میدانها جدید روسها، پیشبینی کرد.
خرسها تاکنون هیچ از پروژههای بزرگ نفتی خود را متوقف نکردهاند و امیدوارند بازار نفت بهسرعت به دوره رونق و پایان توافق دست و پاگیر اوپک پلاس بازگردد.
با سقوط قیمت نفت در زمستان گذشته، شرکت رویال داچ شل از همکاری با گازپروم در توسعه یک میدان قطبی، انصراف داده است. افزایش دامنه تحریمهای کاخ سفید علیه شرکتهای نفتی روسی نیز در این تصمیم تأثیرگذار بوده است.
موسسه ریستاد انرژی پیشبینی کرده کاهش تقاضای ماهانه نفت اروپا در آوریل امسال نسبت به سال گذشته ۳۸ درصد خواهد بود.
میزان کاهش سالانه تقاضای نفت قاره سبز نیز نسبت به سال گذشته ۱۳ درصد پیشبینیشده است؛ اما با افزایش تدریجی تقاضای نفت چین، روسها با خوشحالی بهروزها و هفتههای آینده مینگرند. آنها توانستهاند با کاهش شدید صادرات نفت ایران و ونزوئلا به چین، سهم بازار این دو کشور را تصاحب کنند.
میزان صادرات نفت روسیه به چین در ماه آوریل ۱.۷ میلیون بشکه در روز بوده که نسبت به سال ۲۰۱۹ میلادی افزایشی ۱۷ درصدی نشان میدهد.
رهبران اوپک و همپیمانان آن به رهبری روسیه در ۱۵ روز آینده گرد هم میآیند تا در مورد آینده کاهش تولید نفت خود گفتگو کنند. هرچند هیچکس نمیداند با سایه افکندن همهگیری کرونا بر دنیا، رهبران کشورهای تولیدکننده نفت این بار چه راهبردی را باید در پیش بگیرند.
نویسنده: هانار کورنفیند
منبع: cfr
مترجم: محسن داوری
يکشنبه ۱۱ خرداد ۱۳۹۹ ساعت ۱۱:۲۰