میز نفت | عربستان و روسیه بهعنوان دو تولیدکننده بزرگ بازار در هفتههای اخیر و به دنبال پایان توافق اوپک پلاس در پایان مارس ۲۰۲۰ میلادی، تصمیم به افزایش تولید نفت خود گرفتند. قیمت طلای سیاه بهسرعت تا ۶۰ درصد نسبت به اول ژانویه سال جاری سقوط کرده است. کارشناسان همهگیری ویروس کرونا و جنگ قیمتها در بازار به رهبری روسیه و عربستان را مهمترین دلایل سقوط قیمتها میدانند.
در ماه ژانویه، چینیها مقابله با ویروس را آغاز کردند. از همان ابتدا مشخص بود که شاهد تأثیر بیسابقه و قابلتوجهی بر تقاضای جهانی نفت خواهیم بود؛ اما با فراگیری ویروس در پنج قاره و بسته شدن مرزها، شاهد افت تاریخی مصرف نفت هستیم.
با سرازیر شدن نفت ارزان به بازار ناپایدار کنونی، قیمت نفت ممکن است بازهم کاهش یابد. راوی کریشناسوامی، در گفتگو با سی ان بی سی میگوید: تولیدکنندگان نفت تا اوایل تابستان، مسابقه برداشت بیشتر را دنبال میکنند.
آغاز جنگ خونین
رهبران ریاض و مسکو در روزهای اخیر از افزایش چشمگیر تولید نفت خود خبر دادهاند. اوپک و متحدانش در چارچوب اوپک پلاس از ابتدای سال ۲۰۱۷ میلادی تصمیم به کاهش عرضه نفت خود کردند؛ اما پس از ۳۹ ماه این اختلاف فروپاشید.
در نمودار ۱، نوسانات تولید اوپک در پنج سال اخیر نشان دادهشده است.
نمودار ۱. نوسانات تولید اوپک در پنج سال اخیر
رهبران ریاض و مسکو به صورتی جداگانه اعلام کردند در ماه آوریل بازار را با نفت خود اشباع خواهند کرد.
این راهبرد در شرایطی رخداده که با همهگیری جهانی ویروس کرونا، تقاضای نفت حدود ۲۰ درصد کاهشیافته است. قیمت نفت نیز به کمترین میزان در ۱۸ سال اخیر سقوط کرده است.
در ادامه با ابعاد مختلف جنگ قیمتها آشنا میشویم.
کاهش تقاضای نفت
از روزهای ابتدایی ژانویه امسال، مشخص بود که آینده تقاضای نفت با چالش روبرو خواهد شد. با همهگیری کرونا و تعطیلی کارخانهها و لغو سفرها در کشور چین بهعنوان بزرگترین خریدار نفت خام دنیا، فعالان بازار با بهتزدگی بهروزهای آینده مینگریستند. اینک پیامدهای کرونا هویدا شده و جهانیان با بزرگترین چالش قرن دستبهگریبان شدهاند. اکثر کشورها تصمیم به تعطیلی فعالیتهای اقتصادی گرفتهاند و پروازهای بینالمللی برای جلوگیری از گسترش ویروس در آستانه توقف کامل قرار دارند.
در نمودار ۲، میزان تغییرات تقاضای نفت دنیا در ۱۳ سال اخیر نشان دادهشده است.
نمودار ۲، میزان تغییرات تقاضای نفت دنیا در ۱۳ سال اخیر
در گزارشهای آماری اوپک و اداره اطلاعات انرژی ایالاتمتحده در ماه مارس، شاهد بازنگری در میزان تقاضای نفت در سال ۲۰۲۰ میلادی هستیم.
اوپک و اداره اطلاعات انرژی در پیشبینیهای قبلی خود از رشد یکمیلیون بشکهای تقاضای نفت در سال جاری خبر داده بودند؛ اما در گزارشهای مارس آنها به ترتیب این عدد به ۶۰۰۰۰ و ۴۰۰۰۰۰ بشکه در روز کاهشیافته است.
با افزایش هراس جهانی نسبت به همهگیری کرونا، پیشنهاد برگزاری نشست اضطراری اوپک و متحدانش به رهبری روسیه مطرحشده است؛ اما پس از نشست پرحاشیه و ناامیدکننده مارس گذشته، در مورد دستیابی به توافقی جدید تردیدهای زیادی وجود دارد.
رویارویی عربستان و روسیه
پس از خودداری روسیه از پذیرش تداوم کاهش تولید در نشست پیشین اوپک، روابط پوتین و شاهزاده محمد بن سلمان، تیره شد.
در نمودار ۳، قیمت نفت برنت و وست تگزاس اینترمدیت در سال ۲۰۲۰ میلادی نشان دادهشده است.
نمودار ۳. قیمت نفت برنت و وست تگزاس اینترمدیت در سال ۲۰۲۰ میلادی
شیوخ ریاض برای فروش نفت خود از ابزار تخفیف بهره بردهاند و با افزایش تولید این کشور، قیمت نفت به کمترین میزان از ۹ مارس ۱۹۹۱ میلادی تاکنون سقوط کرده است. اقدامی که بازار را به بنبست سوق داده است.
دانیل یرگین، تحلیلگر موسسه آی اچ اس مارکیت میگوید: ممکن است روسها برای مقابله با آمریکاییها از ابزار جنگ قیمتها استفاده میکنند. امروز عربستان در برابر روسیه و روسیه در برابر ایالاتمتحده جبهه گرفته است. این جنگ ژئوپلیتیک در تاریخ بیهمتا است.
رقابت برای کسب سهم بازار
نفت شیل ایالاتمتحده در یک دهه اخیر، برگ برنده کاخ سفید در بازار طلای سیاه بوده است. در سال ۲۰۱۸ میلادی، تولید نفت ایالاتمتحده از روسیه و عربستان فراتر رفت.
در نمودار ۴، رقابت ایالاتمتحده، روسیه و عربستان برای کسب سهم بازار بیشتر در چهار سال اخیر نشان دادهشده است.
نمودار ۴. رقابت ایالاتمتحده، روسیه و عربستان برای کسب سهم بازار بیشتر در چهار سال اخیر
سهم بازار آمریکاییها در بازار نفت بهسرعت افزایش یافته است. در نوامبر سال ۲۰۱۹ میلادی، آمریکاییها توانستند به سهم بازار ۱۵ درصدی دست یابند؛ اما رهبری بازار تولیدکنندگان آمریکایی در بازار نفت که عموماً از هزینه تولید بالاتری نسبت به رقبای خود برخوردارند، با چالشهایی جدی روبرو است. نقطه سر به سری تولید نفت کابویها بالا است و در جنگ قیمتها شانس چندانی برای بقا در بازار ندارند.
یرگین میگوید: اگر آمریکاییها به جنگ خونین کنونی ادامه دهند، بهزودی با سقوط میزان تولید خود روبرو خواهند شد. لذا بهسرعت شاهد از دست رفتن سکوی بزرگترین تولیدکننده نفت در دنیا خواهیم بود.
افزایش تولید نفت
با آغاز جنگ قیمتها توسط شیوخ عربستان، رهبران روسیه و امارات متحده عربی نیز از افزایش تولید خود سخن میگویند. چند عضو دیگر اوپک نیز از توانایی افزایش تولید نفت خبر دادهاند. در نمودار ۵، تولید نفت عربستان در سالهای اخیر و پیشبینی ماههای آینده نشان دادهشده است.
نمودار ۵. تولید نفت عربستان در سالهای اخیر و پیشبینی ماههای آینده
الکساندر نواک، وزیر انرژی روسیه، از توانایی کشورش برای افزایش ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار بشکهای تولید در کوتاهمدت خبر میدهد. وی از توانایی افزودن ۵۰۰ هزار بشکه در روز تا پایان سال جاری سخن میگوید. تولید کنونی این کشور ۱۱.۳ میلیون بشکه در روز است.
این جنگ قیمت اما با تصمیم اوپک پلاس برای کاهش 10 میلیون بشکه ای از تولید خود پایان یافته است ولی باید صبر کرد و تحولات آینده را به دقت زیر نظر گرفت.
منبع: CNBC
نویسنده: ابیگیل انجی
مترجم: محسن داوری