اردوکشی سربازان عثمانی در سرزمین قذاقی
بوی نفت می‌آید
در این لشکرکشی گسترده، نفت در کانون توجه آنکارا قرار دارد و ترک‌ها امیدوارند با در پیش گرفتن رویکردی تهاجمی در برابر دولت‌های قبرس، مصر، رژیم صهیونیستی و یونان در شرق مدیترانه، صف‌آرایی کنند.
میز نفت | زدوخوردهای خاورمیانه در رسانه‌های دنیا بازتاب‌های گسترده‌ای دارد، اما با حضور نظامی ارتش ترکیه در خاک لیبی و گسترش ابعاد نبردهای داخلی، ممکن است شاهد پیامدهای مخاطره آمیزی در شمال آفریقا باشیم.
پارلمان ترکیه قانونی تصویب کرده تا نیروهای نظامی این کشور برای پشتیبانی از دولت وحدت ملی و در برابر نیروهای ژنرال هفتر که از حمایت روسیه، امارات و مصر برخوردار است، روانه لیبی شوند.
دولت‌های یونان، رژیم صهیونیستی و قبرس اعلام کرده‌اند با این اقدام مخالفند و ممکن است این لشگرکشی کل منطقه شمال آفریقا را به سوی بحران سوق دهد.
اما در فراسوی این مانورهای نظامی و دیپلماتیک، نبرد برای سلطه بر منابع انرژی و قدرت وجود دارد.دولتمردان ترکیه از این اقدام خود به عنوان گامی در جهت دفاع از قوانین بین‌المللی، ایجاد امنیت و حفظ صلح در کشور لیبی و شرق مدیترانه یاد کرده‌اند. اگرچه آنکارا هدف از این اقدام را جلوگیری از وقوع زدوخورد در منطقه اعلام کرده، اما پیش بینی اتفاقات آینده بسیار دشوار است.
در این لشکرکشی گسترده، نفت در کانون توجه آنکارا قرار دارد و ترک‌ها امیدوارند با در پیش گرفتن رویکردی تهاجمی در برابر دولت‌های قبرس، مصر، رژیم صهیونیستی و یونان در شرق مدیترانه، صف‌آرایی کنند.
ترک‌ها در گام نخست، موافقتنامه تعیین مرزهای دریایی را با دولت لیبی امضا کرده‌اند. این اقدام گامی در برابر ائتلاف به رهبری قبرس برای توسعه منابع انرژی مدیترانه شرقی است لذا رهبران ترکیه معتقدند با این اقدام در برابر سیاست انزوای آنکارا توسط همسایگان مقابله کرده است. دولت‌های یونان، اسرائیل و قبرس اعلام کرده‌اند توافق لیبی و ترکیه گامی در جهت بر هم زدن ثبات منطقه است.
این کشورها قراردادی برای ساخت خط لوله انتقال گاز طبیعی شرق مدیترانه به اروپا امضا کرده‌اند. به نظر می‌رسد این راهبرد ترکیه را می‌توان پاسخی در برابر جدا کردن ترکیه از اکتشاف گاز در مدیترانه دانست. رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه اعلام کرده همه اقدامات کشورش در لیبی بر اساس توافق با دولت قانونی طرابلس انجام خواهد شد.
اما رهبران قبرس از این اقدام بحران‌آفرین آنکارا به عنوان تلاش برای کشف گاز در آب‌های مدیترانه یاد کرده اند. اتحادیه اروپا اعلام کرده ممکن است تحریم ترکیه را در دستور کار قرار دهد. وزیر امور خارجه ایالات متحده نیز این اقدامات دولت ترکیه را غیرقانونی توصیف کرده است.
فاتح دونمیز، وزیر انرژی ترکیه اعلام کرده اقدامات کشورش با در نظر گرفتن خواسته‌های جامعه بین‌الملل پیش خواهد رفت. اما در عمل، لشگرکشی آن‌ها به خاک لیبی، با وجود مخالفت‌های گسترده جهانی همچنان ادامه دارد. به هر ترتیب تلاش ترک‌ها برای تحقق اهداف خود در شرق مدیترانه و مقابله با نیروهای ژنرال هفتر همچنان تداوم یافته است.
ترک‌ها برای پذیرفتن خواسته‌هایشان توسط کشورهای منطقه، رویکرد نظامی را در پیش گرفته‌اند. آن‌ها دو بار نیز در خاک سوریه به اقدام نظامی دست زده‌اند. اما پیامدهای حضور آن‌ها در لیبی می‌تواند بسیار گسترده‌تر و فاجعه آمیزتر باشد. در ادامه با چهار دلیل برای این فرضیه آشنا می‌شویم:
نخست اینکه پس از کودتای نافرجام ترکیه در سال ۲۰۱۶ میلادی شاهد توسعه ملی‌گرایی و آمریکاستیزی در این کشور هستیم. بسیاری از مردم ترکیه معتقدند کودتاگران به ویژه فتح اله گولن با ناتو و دولت آمریکا در ارتباط بوده‌اند. دولتمردان ترکیه نیز بارها این فرضیه را تایید کرده‌اند.
دوم اینکه ترک‌ها راهبرد خود در برابر سوریه را تغییر داده‌اند.
آن‌ها بر نابودی جبهه دموکراتیک سوریه تمرکز کرده‌اند. هرچند غربی‌ها به دلیل مقابله آن‌ها با داعش، حامی‌شان هستند. اکثر مردم ترکیه از این اقدام دولت کشورشان حمایت کرده‌اند و خواهان نابودی گروه‌های تروریستی نظیر پ.ک.ک و کردهای سوریه هستند. تهدید کاخ سفید به تحریم ترکیه نیز به افزایش حمایت مردم از اقدامات اردوغان کمک کرده است.
اکثر احزاب پارلمان ترکیه به استثنای حزب دموکرات خلق، از سیاست‌های دولت در سوریه حمایت کرده‌اند. به هر حال، در مورد دستاوردهای اقدامات اردوغان در سوریه ابهام‌های زیادی وجود دارد. عملیات های ارتش ترکیه تاکنون ۱۸۰ کشته و صدها زخمی برجای گذاشته و ۱۳ درصد بودجه دفاعی این کشور هزینه شده است.
نرخ بیکاری ترکیه ۱۴ درصد بوده و در کنار سقوط ارزش پول ملی و رشد تورم به ۱۱ درصد، شاهد آغاز بحران اقتصادی در این کشور هستیم.
نکته سوم این است که فضای ناسیونالیستی کنونی بر آوارگان سوری ساکن در ترکیه و دولت این کشور تاثیراتی منفی بر جای گذاشته است.
احساسات ملی گرایانه با میزبانی از آوارگان در تضاد بوده و مشکلات اقتصادی نیز بر شرایط کنونی دامن زده است. البته اردوغان اعلام کرده آوارگان را به منطقه امن حایل ایجاد شده در سوریه گسیل خواهد کرد. اما بسیاری از شهروندان ترک در مورد موفقیت این طرح تردید داشته و این اقدام را غیرقابل اجرا می‌دانند.
سیاستمداران ترک تبار نیز خواهان کاهش ریسک به دلیل مخالفت‌های جهانی با اقدامات یکجانبه گرایانه آنکارا در خاک سوریه هستند. تعدادی از احزاب ترکیه نظیر حزب جمهوری خلق، حزب نیکان و حزب دموکراتیک خلق، حضور نظامی در لیبی را یک مخاطره جویی جدید و عثمانیسم نوین دانسته‌اند.
حزب آینده به رهبری احمد اوغلو، نخست وزیر پیشین ( که مرد پشت پرده سیاست‌های سوریه به شمار می‌رود)، از مخالفان حضور نظامی در لیبی است.
احزاب مخالف خواهان دیپلماسی و گفتگو هستند و حزب جمهوری خلق به عنوان مهمترین حزب مخالف، از دیدگاهی مشابه ناتو برخوردار است. آن‌ها معتقدند در صورت حمایت از یک طرف در مخاصمات داخلی، شاهد افزایش بی ثباتی خواهیم بود. دو حزب مخالف دیگر نیز اعلام کرده‌اند اقدامات دولت ترکیه در دوره بهار عربی و جنگ سوریه به انزوای بین‌المللی کشورشان همراه با افول روابط دیپلماتیک با مصر، سوریه، لبنان و ایران منجر شده است.
و نکته چهارم این است که ایجاد یک ائتلاف جدید در لیبی با مخالفت منقدان روبرو شده است. با وجود مشابهت مواضع ترکیه، روسیه و ایران در موضوع سوریه، این سه کشور در بحران ادلب دچار اختلاف نظر هستند. اتفاقی که ممکن است یک بحران جدید آوارگان به دنبال داشته باشد.
در چند ماه آینده، صدها هزار آواره دیگر ممکن است روانه مرزهای ترکیه شوند. تاکنون آنکارا در مورد موضع خود اظهار نظری نکرده است. بحران ادلب و مداخلات نظامی ترکیه در لیبی ممکن است آنکارا و مسکو را بار دیگر در برابر یکدیگر قرار دهد. اگر توافق صلح کنونی که از 12 ژانویه آغاز شده، نقض شود، انزوای ترکیه باز هم افزایش خواهد یافت.
اردوغان دو هدف کلیدی از این قمار دارد.
نخست آن‌ها به دنبال حفظ قدرت در دست دولت وحدت ملی است. بدین ترتیب می توانند منافع خود در مدیترانه شرقی را حفظ کرده و فعالیت‌های اقتصادی در شمال آفریقا را توسعه دهند.
دوم اینکه دولت اردوغان از تحریم‌های بین‌المللی احتمالی به دلیل افزایش حمایت داخلی استقبال می‌کند. هرچند در انتخابات شهرداری‌های سال گذشته به دلایلی نظیر مشکلات اقتصادی، افزایش سکولاریسم در میان جوانان و افت محبوبیت دولت، شاهد کاهش تعداد آرای نمایندگان مورد حمایت اردوغان به ویژه در شهر استانبول بودیم.
حزب عدالت و توسعه با بحران روبرو است و احزاب مخالف در حال قدرتمندتر شدن هستند. اردوغان همچنان معتقد است تهدیدهای خارجی می‌تواند جایگاه وی را در قدرت تثبیت کند.
در گستره بین‌المللی، منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا نیازمند تفاهم، گفتگو و ابزارهای دیپلماسی است. در تاریخ حکومت عثمانی‌ها، ملی گرایی و تمامیت خواهی با رفتارهای غیردموکراتیک و غیرلیبرال پیوند خورده است. اما تکرار تاریخ به کابوسی برای شهروندان کشورهای این منطقه پرآشوب تبدیل شده است.
منبع: Yale Global
مترجم: محسن داوری
3 Attachments
پارلمان ترکیه قانونی تصویب کرده تا نیروهای نظامی این کشور برای پشتیبانی از دولت وحدت ملی و در برابر نیروهای ژنرال هفتر که از حمایت روسیه، امارات و مصر برخوردار است، روانه لیبی شوند.
دولت‌های یونان، رژیم صهیونیستی و قبرس اعلام کرده‌اند با این اقدام مخالفند و ممکن است این لشگرکشی کل منطقه شمال آفریقا را به سوی بحران سوق دهد.
اما در فراسوی این مانورهای نظامی و دیپلماتیک، نبرد برای سلطه بر منابع انرژی و قدرت وجود دارد.دولتمردان ترکیه از این اقدام خود به عنوان گامی در جهت دفاع از قوانین بین‌المللی، ایجاد امنیت و حفظ صلح در کشور لیبی و شرق مدیترانه یاد کرده‌اند. اگرچه آنکارا هدف از این اقدام را جلوگیری از وقوع زدوخورد در منطقه اعلام کرده، اما پیش بینی اتفاقات آینده بسیار دشوار است.
در این لشکرکشی گسترده، نفت در کانون توجه آنکارا قرار دارد و ترک‌ها امیدوارند با در پیش گرفتن رویکردی تهاجمی در برابر دولت‌های قبرس، مصر، رژیم صهیونیستی و یونان در شرق مدیترانه، صف‌آرایی کنند.
ترک‌ها در گام نخست، موافقتنامه تعیین مرزهای دریایی را با دولت لیبی امضا کرده‌اند. این اقدام گامی در برابر ائتلاف به رهبری قبرس برای توسعه منابع انرژی مدیترانه شرقی است لذا رهبران ترکیه معتقدند با این اقدام در برابر سیاست انزوای آنکارا توسط همسایگان مقابله کرده است. دولت‌های یونان، اسرائیل و قبرس اعلام کرده‌اند توافق لیبی و ترکیه گامی در جهت بر هم زدن ثبات منطقه است.
این کشورها قراردادی برای ساخت خط لوله انتقال گاز طبیعی شرق مدیترانه به اروپا امضا کرده‌اند. به نظر می‌رسد این راهبرد ترکیه را می‌توان پاسخی در برابر جدا کردن ترکیه از اکتشاف گاز در مدیترانه دانست. رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه اعلام کرده همه اقدامات کشورش در لیبی بر اساس توافق با دولت قانونی طرابلس انجام خواهد شد.
اما رهبران قبرس از این اقدام بحران‌آفرین آنکارا به عنوان تلاش برای کشف گاز در آب‌های مدیترانه یاد کرده اند. اتحادیه اروپا اعلام کرده ممکن است تحریم ترکیه را در دستور کار قرار دهد. وزیر امور خارجه ایالات متحده نیز این اقدامات دولت ترکیه را غیرقانونی توصیف کرده است.
فاتح دونمیز، وزیر انرژی ترکیه اعلام کرده اقدامات کشورش با در نظر گرفتن خواسته‌های جامعه بین‌الملل پیش خواهد رفت. اما در عمل، لشگرکشی آن‌ها به خاک لیبی، با وجود مخالفت‌های گسترده جهانی همچنان ادامه دارد. به هر ترتیب تلاش ترک‌ها برای تحقق اهداف خود در شرق مدیترانه و مقابله با نیروهای ژنرال هفتر همچنان تداوم یافته است.
ترک‌ها برای پذیرفتن خواسته‌هایشان توسط کشورهای منطقه، رویکرد نظامی را در پیش گرفته‌اند. آن‌ها دو بار نیز در خاک سوریه به اقدام نظامی دست زده‌اند. اما پیامدهای حضور آن‌ها در لیبی می‌تواند بسیار گسترده‌تر و فاجعه آمیزتر باشد. در ادامه با چهار دلیل برای این فرضیه آشنا می‌شویم:
نخست اینکه پس از کودتای نافرجام ترکیه در سال ۲۰۱۶ میلادی شاهد توسعه ملی‌گرایی و آمریکاستیزی در این کشور هستیم. بسیاری از مردم ترکیه معتقدند کودتاگران به ویژه فتح اله گولن با ناتو و دولت آمریکا در ارتباط بوده‌اند. دولتمردان ترکیه نیز بارها این فرضیه را تایید کرده‌اند.
دوم اینکه ترک‌ها راهبرد خود در برابر سوریه را تغییر داده‌اند.
آن‌ها بر نابودی جبهه دموکراتیک سوریه تمرکز کرده‌اند. هرچند غربی‌ها به دلیل مقابله آن‌ها با داعش، حامی‌شان هستند. اکثر مردم ترکیه از این اقدام دولت کشورشان حمایت کرده‌اند و خواهان نابودی گروه‌های تروریستی نظیر پ.ک.ک و کردهای سوریه هستند. تهدید کاخ سفید به تحریم ترکیه نیز به افزایش حمایت مردم از اقدامات اردوغان کمک کرده است.
اکثر احزاب پارلمان ترکیه به استثنای حزب دموکرات خلق، از سیاست‌های دولت در سوریه حمایت کرده‌اند. به هر حال، در مورد دستاوردهای اقدامات اردوغان در سوریه ابهام‌های زیادی وجود دارد. عملیات های ارتش ترکیه تاکنون ۱۸۰ کشته و صدها زخمی برجای گذاشته و ۱۳ درصد بودجه دفاعی این کشور هزینه شده است.
نرخ بیکاری ترکیه ۱۴ درصد بوده و در کنار سقوط ارزش پول ملی و رشد تورم به ۱۱ درصد، شاهد آغاز بحران اقتصادی در این کشور هستیم.
نکته سوم این است که فضای ناسیونالیستی کنونی بر آوارگان سوری ساکن در ترکیه و دولت این کشور تاثیراتی منفی بر جای گذاشته است.
احساسات ملی گرایانه با میزبانی از آوارگان در تضاد بوده و مشکلات اقتصادی نیز بر شرایط کنونی دامن زده است. البته اردوغان اعلام کرده آوارگان را به منطقه امن حایل ایجاد شده در سوریه گسیل خواهد کرد. اما بسیاری از شهروندان ترک در مورد موفقیت این طرح تردید داشته و این اقدام را غیرقابل اجرا می‌دانند.
سیاستمداران ترک تبار نیز خواهان کاهش ریسک به دلیل مخالفت‌های جهانی با اقدامات یکجانبه گرایانه آنکارا در خاک سوریه هستند. تعدادی از احزاب ترکیه نظیر حزب جمهوری خلق، حزب نیکان و حزب دموکراتیک خلق، حضور نظامی در لیبی را یک مخاطره جویی جدید و عثمانیسم نوین دانسته‌اند.
حزب آینده به رهبری احمد اوغلو، نخست وزیر پیشین ( که مرد پشت پرده سیاست‌های سوریه به شمار می‌رود)، از مخالفان حضور نظامی در لیبی است.
احزاب مخالف خواهان دیپلماسی و گفتگو هستند و حزب جمهوری خلق به عنوان مهمترین حزب مخالف، از دیدگاهی مشابه ناتو برخوردار است. آن‌ها معتقدند در صورت حمایت از یک طرف در مخاصمات داخلی، شاهد افزایش بی ثباتی خواهیم بود. دو حزب مخالف دیگر نیز اعلام کرده‌اند اقدامات دولت ترکیه در دوره بهار عربی و جنگ سوریه به انزوای بین‌المللی کشورشان همراه با افول روابط دیپلماتیک با مصر، سوریه، لبنان و ایران منجر شده است.
و نکته چهارم این است که ایجاد یک ائتلاف جدید در لیبی با مخالفت منقدان روبرو شده است. با وجود مشابهت مواضع ترکیه، روسیه و ایران در موضوع سوریه، این سه کشور در بحران ادلب دچار اختلاف نظر هستند. اتفاقی که ممکن است یک بحران جدید آوارگان به دنبال داشته باشد.
در چند ماه آینده، صدها هزار آواره دیگر ممکن است روانه مرزهای ترکیه شوند. تاکنون آنکارا در مورد موضع خود اظهار نظری نکرده است. بحران ادلب و مداخلات نظامی ترکیه در لیبی ممکن است آنکارا و مسکو را بار دیگر در برابر یکدیگر قرار دهد. اگر توافق صلح کنونی که از 12 ژانویه آغاز شده، نقض شود، انزوای ترکیه باز هم افزایش خواهد یافت.
اردوغان دو هدف کلیدی از این قمار دارد.
نخست آن‌ها به دنبال حفظ قدرت در دست دولت وحدت ملی است. بدین ترتیب می توانند منافع خود در مدیترانه شرقی را حفظ کرده و فعالیت‌های اقتصادی در شمال آفریقا را توسعه دهند.
دوم اینکه دولت اردوغان از تحریم‌های بین‌المللی احتمالی به دلیل افزایش حمایت داخلی استقبال می‌کند. هرچند در انتخابات شهرداری‌های سال گذشته به دلایلی نظیر مشکلات اقتصادی، افزایش سکولاریسم در میان جوانان و افت محبوبیت دولت، شاهد کاهش تعداد آرای نمایندگان مورد حمایت اردوغان به ویژه در شهر استانبول بودیم.
حزب عدالت و توسعه با بحران روبرو است و احزاب مخالف در حال قدرتمندتر شدن هستند. اردوغان همچنان معتقد است تهدیدهای خارجی می‌تواند جایگاه وی را در قدرت تثبیت کند.
در گستره بین‌المللی، منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا نیازمند تفاهم، گفتگو و ابزارهای دیپلماسی است. در تاریخ حکومت عثمانی‌ها، ملی گرایی و تمامیت خواهی با رفتارهای غیردموکراتیک و غیرلیبرال پیوند خورده است. اما تکرار تاریخ به کابوسی برای شهروندان کشورهای این منطقه پرآشوب تبدیل شده است.
منبع: Yale Global
مترجم: محسن داوری
3 Attachments
سه شنبه ۱۵ بهمن ۱۳۹۸ ساعت ۱۲:۴۰
کد مطلب: 26062
