به گزارش میز نفت،یکی از سوالات رایج در دریانوردی موضوع دزدی و دزدان دریایی سومالی در دریای سرخ است. این موضوع یک مساله مهم و پرخطر است که برای آشنایی بیشتر با این پدیده، میتوان به تماشای فیلم کاپیتان فیلیپس نشست.
دزدی دریایی به اندازه عمر دریانوردی سابقه دارد و از همان ابتدا یکی از مشکلات دریانوردی تجاری بود. اینکه چرا فقط دریانوردی تجاری برای دزدی انتخاب میشود به این دلیل است که دریانوردهای نظامی و کشتیهای جنگی مسلح هستند و هیچ دزدی جرات حمله به آنها را ندارد درست بر عکس کشتیهای تجاری که نمیتوانند مسلح باشند.
دزدی دریایی دارای مدلهای مختلفی است که در تنگه مالاکا و باب المندب و ... وجود دارند.در نوع نخست دزدی دریایی، دزدان با طناب روی عرشه کشتی میآیند و هرچه را که قابل حمل باشند با خود میبرند. شیوه این دزدان به این شکل است که با قایق های کوچک از جنس فایبرگلاس و یا چوب خود را به کشتی نزدیک میکنند که در رادار قابل رصد کردن نیستند. کارشان به صورت مخفیانه است و اگر متوجه شوند خدمه کشتی آنها را دیدهاند از عرشه به قایقشان برگشته و فرار میکنند. این مدل دزدی بیشتر در شرق آسیا و کشورهای سنگاپور، مالزی و ... دیده میشود.
اما مدل دوم که مدلی خطرناک دزدی دریایی است به غرب آفریقا و خلیج گینه مربوط میشود؛ آنها با ورود به کشتی همه را میکشند و هر چه که بتوانند از کشتی خارج کنند با خود میبرند؛ به کشتی آسیب زده و همانجا رها میکنند. دلیل کشتار خدمه نیز آن است که نمیخواهند ردی از خود جای بگذارند زیرا مانند دزدان سومالیایی، امکان انتقال کشتی به ساحل را ندارند.
نوع سوم دزدی دریایی، در سومالی رخ میدهد. دزدان، کشتی را به لنگرگاههای خود منتقل میکنند و از مالک کشتی میخواهند برای نجات خدمه کشتی و آزادی آنها، مبالغ هنگفتی را به حسابهای بین المللی خود واریز کنند.
سومالی به دلیل جنگهای داخلی عملا دولت مرکزی ندارد و مردم برای تامین نیازهای خود دست به هر کاری میزنند و به همین دلیل امکان نظارت بر لنگرگاهها و مقابله با دزدان دریایی وجود ندارد و مردم این کشور زنده ماندن دست به هر کاری میزنند از جمله دزدی دریایی.
رهبران اصلی دزدان دریایی افرادی خبره و حرفهای هستند که حساب بانکی بینالمللی دارند و در مذاکره نیز حرفهای هستند بطوری که از لندن با صاحب کشتی تماس میگیرند و شرایط خود را مطرح وکاملا ضابطه مند و حرفهای عمل میکنند.
کشتیهایی که میخواهند از کانال سوئز رد شوند مجبور هستند از خلیج عدن و باب المندب عبور کنند که با توجه به باریک شدن این تنگه و فاصله کم آبراه با سواحل سومالی، دزدان دریایی با قایقهای تندرو سریعا خود را به کشتی میرسانند.
با توجه به رونق این کار، دزدان دریایی کار خود را توسعه داده و با بکارگیری کشتیهای ماهیگیری بزرگ یا کشتیهای بابربری کوچک، آن را تبدیل به پایگاه سیار خود کرده و قایقهای خود را در آن حمل میکنند. در گذشته قایقها از ساحل راه میافتادند اما در روش جدید، کشتیهای کوچک تبدیل به یک پایگاه شده و از آن به عنوان مفر استفاده میشود.
ورود دزدان روی عرشه یعنی پیروزی آنها؛ و از همان لحطه استرس کارکنان و خدمه آغاز می شود که ممکن است جان خود را طی ماههای آینده از دست بدهند. از زمان فتح کشتی توسط دزدان، مذاکرات آغاز میشود که معمولا شرکتهای بزرگ حاضر به پرداخت مبالغی به دزدان دریایی هستند، البته این پروسه چند ماه به طول میانجامد. اما شرکتهای کوچک که توان مالی بالایی ندارند بی تفاوت به جان خدمه، مذاکره را قطع کرده و پول کشتی را از بیمه دریافت میکنند،
مالک بار هم پول محموله خود را از بیمه میگیرد و تنها کسانی که روی زمین و آسمان معلق میمانند، خدمه کشتی هستند که خانوادههای آنان برای پیگیری وضعیت این خدمه به دولتهای خود روی میاورند.
اگر مالک کشتی زیربار شرایط دزدان نرود، بار کشتی و خودش کشتی در اختیار دزدان میماند و در این شرایط، کارکنان کشتی تبدیل به یک بار و هزینه اضافه برای دزدان میشود که در این مرحله، این افراد به دزدان دیگری که کارشان تبدیل خدمه کشتی به پول است، فروخته میشوند. البته اغلب این افراد زیر شرایط سخت مشقتباری که وجود دارد مورد شکنجه، آزار، قطع عضو و بیگاری قرار میگیرند و در نهایت کشته می شوند.
برای مصون ماندن از این دزدیها، حضور نیروهای دریایی در خلیج عدن افزایش یافته است و به محض دریافت پیام کمک از هر کشتی، نزدیک ترین کشتی نظامی به سمت کشتی حرکت میکند اما از آنجاکه دامنه دزدی دریایی گستردهتر شده است، شرکتهای کشتیرانی قراردادهایی را با شرکتهای خصوصی نظامی امضا میکنند تا کشتیها را تا خروح کامل از منطقه پرریسک و پرخطر مشایعت کنند.
نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران نیز با محافظت از کشتیهای ایرانی و حتی خارجی در خلیج عدن، اجازه دزدی دریایی را تا جایی که امکان داشته باشد، نمیدهند.
جالب است بدانید ناوچههای ارتش از زمان استقرار در خلیج عدن، به قدری باصلابت حضور داشتند که نه تنها دزدی دریایی نصیب کشتیهای ایرانی نشده است بلکه تعدادی از این دزدان را هم بازداشت کردهاند.
برای مشاهده فیلم سهروش مرسوم دزدی دریایی کلیک کنید.