به گزارش میز نفت، اگرچه اکثر شهروندان سوری برای بهدست آوردن نیازهای اولیه زندگی نظیر گرمایش و برق تقلا میکنند، اما قدرتهای خارجی با تقسیم کیک سوریه میان خود به دنبال چپاول غنایم جنگ فرسایشی این کشور هستند.
در دهه ۱۹۳۰ میلادی، رسانههای سوریه اعلام کردند نفت این کشور به شهروندان سوری تعلق ندارد. گویی تاریخ در حال تکرار شدن است و آمریکاییها، روسها و گروههای دیگر به دنبال سلطه بر میادین نفتی جذاب سوریه هستند.
یکی از کارشناسان اقتصاد سوریه در گفتگو با الشرق الاوسط میگوید: از دهه ۱۹۸۰ میلادی تا سال ۲۰۱۰ میلادی، میادین نفتی سوریه در کنترل خاندان اسد قرار داشت.
وی که حاضر به اعلام نام خود نیست، میافزاید: اعداد و ارقام مربوط به صنعت نفت همواره از مردم پنهان شده و دولتهای اسد پدر و پسر تمایلی به عضویت در اوپک و شفافیت در اطلاعات عملکرد نفتی خود نداشتهاند.
پس از ناآرامیهای سال ۲۰۱۱ میلادی، جزییات صنعت نفت سوریه در رسانهها اعلام شد. در سال ۲۰۱۲ میلادی، کنترل اکثر میادین نفتی سوریه به تدریج از دست دولت بشار اسد خارج شد. میادین شرق این کشور به تدریج در دست ارتش آزاد سوریه افتاد و بعدها جبهه النصره توانست این میادین را به تصرف خود درآورد.
گروههای شورشی به دنبال تولید نفت و فروش آن بودند. در سال ۲۰۱۳ میلادی، داعش قدم به خاک سوریه گذاشت و بسیاری از میدانهای نفتی را تصرف کرد. درآمدهای فروش این نفتها برای اقدامات گروههای تروریستی هزینه میشد. در سال ۲۰۱۴ میلادی، داعشیها اکثر میدانهای نفتی را در اختیار داشتند و میدان العمر در دیرالزور را باید مهمترین میدان تصرف شده توسط داعشیها دانست.
سخنگوی وزارت دفاع ایالات متحده در سال ۲۰۱۵ میلادی اعلام کرد: داعش ماهانه ۴۰ میلیون دلار از محل فروش نفت به دست میآورد. دو سال بعد، داعشیها در سوریه شکست خوردند و جبهه دموکراتیک سوریه که به کردها تعلق دارد،
این مناطق نفتخیز را بار دیگر به تصرف درآورد. این گروه شبه نظامی کرد توانست کنترل ۷۰ درصد نفت سوریه را در دست گیرد. میدان العمر با تولید روزانه ۸۰۰۰۰ بشکه نفت خام در سال ۲۰۱۱ میلادی، مهمترین منبع درآمد کردهای جدایی طلب به شمار میرود.
در سال ۲۰۱۷ میلادی، ارتش سوریه توانست کنترل میدان الشاعر در شرق حمص را به دست آورد. تولید روزانه این میدان ۲ میلیون متر مکعب گاز طبیعی است. ارتش روسیه در این حمله نقشی کلیدی ایفا کرد. چند میدان کوچک با تولید روزانه ۹۰۰۰ بشکه نفت خام نیز در این حمله آزاد شده است.
معمای فروش نفت سوریه
زدوخورد ها بر سر نفت سوریه از اهمیت زیادی برخوردار است. مهمترین منبع درآمد این کشور آشوب زده، فروش نفت خام است.
براساس گزارش بی پی، تولید روزانه نفت سوریه در سال ۲۰۰۸ میلادی ۴۰۶۰۰۰ بشکه بوده است. در سال ۲۰۰۹ میلادی رقم مشابه ۴۰۱۰۰۰ بشکه اعلام شده است. اما در سال ۲۰۱۸ میلادی، تولید نفت سوریه ۲۴۰۰۰ بشکه در روز بوده است.
کارشناس اقتصاد سوریه میگوید: ذخایر نفت سوریه ۲.۵ میلیارد بشکه تخمین زده میشود. این عدد نسبت به ذخایر همسایگان این کشور بسیار اندک است. به علاوه نفت سوریه از کیفیت پایینی برخوردار بوده و هزینه تولید هر بشکه آن ۲۰ تا ۲۵ دلار است. نرخ مشابه در اکثر کشورهای خاورمیانه ۵ دلار است.
در سال گذشته، نیروهای شورشی ناچار به فروش نفت تولیدی به دولت اسد بودند تا در پالایشگاههای بانیاس و حمص پالایش شود. جبهه دموکراتیک سوریه با فروش نفت تولیدی، ماهانه ۱۰ میلیون دلار درآمد دارد. این اقدام با حضور شرکتهای واسطه و چند دلال نفتی انجام میشود.
حسام الکاترجی یکی از مهمترین دلالهای نفت سوریه به شمار میرود. وی از نمایندگان مجلس سوریه است و رهبری یک گروه شبه نظامی را بر عهده دارد که عملیات انتقال نفت به مناطق تحت سلطه دولت اسد را دارا است.
رقابت پیچیده ابرقدرت های شرق و غرب
عملیات ترکیه در شمال شرق سوریه در اوائل اکتبر باعث شد تا نقشههای دمشق و مسکو برای بازپس گیری میادین نفتی با بنبست روبرو شود. آنکارا با ایجاد یک منطقه حائل و راندن کردها، به یک پاکسازی نژادی دست زده است.
اما مسکو تلاش میکند تا دمشق بار دیگر بر این مناطق نفتخیز سلطه یابد. دونالد ترامپ با اعلام خبر امضای قرارداد با یک شرکت آمریکایی برای راهبری میادین نفتی سوریه، اوضاع را پیچیدهتر کرده است.
ترامپ در اکتبر اعلام کرد: من با شرکتی آمریکایی نظیر اگزونموبیل و یا یک شرکت بزرگ دیگر قراردادی امضا خواهم کرد تا به سوریه رود و عملیات تولید نفت را به بهترین صورت و برای درآمدزایی انجام دهد.
وی معتقد است با این اقدام، داعشیها نمیتوانند به این میادین دست یابند و کردها میتوانند درآمدی قابل توجه داشته باشند. البته ترامپ یادآور شده که ایالات متحده سهم خود را از این درآمدها برخواهد داشت.
ترامپ در سال جاری دستور داد همه نیروهای آمریکایی از خاک سوریه خارج شوند. اما اندکی بعد تصمیم گرفت تا سربازان آمریکایی برای حفاظت از تاسیسات نفتی در این کشور همچنان حضور داشته باشند.
با این اقدام، کردها به عنوان متحد کاخ سفید از یک منبع درآمدی پایدار برخوردار شده و از تصاحب میادین نفتی سوریه توسط مسکو و تهران جلوگیری خواهد شد.
با توجه به تحریم ایران و سوریه توسط واشنگتن، این اقدام میتواند به عنوان یک مجازات برای آنها به شمار رود. از سال ۲۰۱۷ میلادی تاکنون، ایرانیها بر منطقه البوکمال سلطه دارند. آنها گذرگاه مرزی اقلیم را در اختیار دارند که راه زمینی ایران و سوریه ازطریق خاک عراق را گشوده است.
رهبران تهران به دنبال سرمایهگذاری در صنعت انرژی سوریه نیز هستند. هرچند با حضور آمریکاییها در شرق رود فرات، ایرانیها با یک مانع بزرگ روبرو شدهاند.
روسها نیز رویاهای بزرگی از حضور در جنگ سوریه در سر دارند. مردان یخی خواهان کسب بیشترین سهم از ذخایر زیرزمینی سوریه هستند.
حضور کنونی روسها در مناطق نفتخیز با هماهنگی ترکیه انجام میشود. مسکو مهمترین و قدرتمندترین رقیب واشنگتن در این کشور بحران زده محسوب میشود.
روسها با حضور در سوریه در سال ۲۰۱۵ میلادی توانستند وضعیت جنگ را دگرگون کنند. آنها اکثر قراردادهای نفتی و گازی سوریه را نیز از آن خود کردهاند.
در حالیکه آمریکاییها اکثر میادین شرق سوریه را از آن خود کردهاند، مسکو از اکتشاف و تولید از ذخایر گازی این کشور در آبهای مدیترانه سخن میگوید. میزان ذخایر گازی سوریه ۲۵۰ میلیارد متر مکعب تخمین زده میشود. قراردادهایی برای حفاری در آبهای سوریه امضا شده است.
آنها بهره برداری از معادن فسفات پالمیرا را نیز از آن خود کردهاند. با شرایط کنونی، روسیه را باید برنده جنگ غولها در کشور بحرانزده سوریه دانست. هرچند آمریکاییها در این جنگ به دنبال محدود کردن نقش آفرینی ایرانیها و روسها هستند.
این داستان ادامه دارد.
منبع: الشرق الاوسط
مترجم: محسن داوری
شنبه ۲۳ آذر ۱۳۹۸ ساعت ۱۸:۱۹