راهنمایی چینی‌ها به عراق

به گزارش میز نفت، سه میدان آزادگان شمالی، آزادگان جنوبی و یادآوران میادین نفتی هستند که بیش از 100 میلیارد بشکه در خود جای داده‌اند. در دولت قبل قراردادهای توسعه این میادین به دو شرکت چینی سپرده شد که توسعه میدان آزادگان شمالی و یادآوران توسط شرکـت‌های CNPC و ساینوپک پایان یافت و تحویل دولت یازدهم شد. سال 91 هم توسعه میدان آزادگان جنوبی به عنوان بزرگترین میدان نفتی ایران به CNPC رسید که دولت یازدهم به محض روی کار آمدن این غول چینی را اخراج و قرارداد را فسخ کرد.

در چنین شرایطی، مسئولان شرکت ملی نفت اعلام کردند برای توسعه دو میدان دیگر و همچنین آزادگان جنوبی مناقصه برگزار خواهند کرد که با توجه به بی رغبتی شرکت‌های خارجی، تا به امروز برای فاز دوم توسعه این میادین تصمیمی گرفته نشده و همه چیز بین زمین و هوا متوقف است.

این در حالی است که کارشناسان می‌گویند اگر بجای شرکت‌های چینی، شرکت‌های غربی در این میادین حضور داشتند بدون تردید وزارت نفت چشم بسته قراردادهای خود را با این شرکت‌ها تمدید می‌کرد. در چنین فضایی، عراقی‌‌ها به سراغ شرکت‌های جینی رفتند.

در فهرست میادین کلیدی مشترک میان ایران و عراق، میدان های آزادگان/مجنون، آذر/بدرا، یادآوران/سینیاد و دهلران/ابوغراب، نفتشهر/ خرمشهر، میدان نخست برای ایران از اولویت زیادی برخوردار است. البته در بهار امسال، میدان آزادگان با وقوع یک سیل گسترده به زیر آب رفت.
در هفته گذشته اعلام شد که در بغداد، دو قرارداد جدید حفاری در میدان مجنون – مشترک با آزادگان-  امضا شده است. قرارداد اول با شرکت مهندسی و خدمات نفتی هیلونگ چین برای حفر ۸۰ چاه و به ارزش ۵۴ میلیون دلار خواهد بود. قرارداد دوم نیز با شرکت حفاری عراق برای حفاری ۴۳ چاه به ارزش ۲۵۵ میلیون دلار است.

البته در قرارداد دوم نیز همه فعالیت های حفاری و تامین مالی توسط چینی ها انجام می شود. اما شرکت حفاری عراق که به حامیان مقتدا صدر، رهبر پشت صحنه سیاسی عراق و رییس جنبش سایرون تعلق دارد، به عنوان واسطه عمل می کند. در انتخابات گذشته، این گروه سیاسی با شعار جلوگیری از واگذاری عراق به کشورهای دیگر در انتخابات پیروز شد.

میدان مجنون در ۶۰ کیلومتری پایانه صادراتی جنوب عراق در بصره قرار دارد. این میدان که یکی از بزرگترین میادین نفتی دنیا به شمار می رود، ۳۸ میلیارد بشکه ذخیره در جا دارد. مجنون در زبان عربی به معنای دیوانه بوده و نشان دهنده حجم دیوانه وار ذخایر طلای سیاه این میدان است.

این میدان در سال ۱۹۷۵ میلادی توسط شرکت پتروبراس برزیل کشف شده، اما به دلیل مشکلات امنیتی داخلی و وقوع دو جنگ ایالات متحده و جنگ هشت ساله با ایران، همچنان میزان برداشت کمی از آن انجام شده است. وجود انبوهی از مهمات های باقیمانده از دوره جنگ ایران در این منطقه نیز بر دشواری توسعه آن افزوده است.

در سال ۲۰۰۹ میلادی، قراردادی با شرکت توسعه نفت شل عراق و پتروناس مالزی برای پاکسازی منطقه ای به وسعت ۲۸ کیلومتر مربع از مواد منفجره و به مدت ۱۸ ماه منعقد گردیده بود. در سپتامبر سال ۲۰۱۳ میلادی نیز تولید از نخستین چاه آغاز گردید.

شرکت شل از روش جدید پاکسازی با لودرها و بولدوزرهای غول پیکر دارای بدنه مستحکم و ضدزره برای این عملیات بهره برده بود. آنها در فاز نخست، بیش از 12 هزار ماده منفجره را با این روش نابود کردند. به دلیل فقدان جاده های مناسب، بیش از 48 هزار تن لوله و اتصالات فولادی نیز از طریق شط العرب جابجا شد. این رود به مدت ۳۱ سال متروکه شده بود.

بغداد با پذیرش مشکلات تدارکاتی پذیرفت که پاداش این کنسرسیوم از درآمدهای فروش هر بشکه نفت فروخته شده 1.39 دلار افزایش یابد. سهم شرکت های شل عراق، پتروناس و میسان اویل عراق در این کنسرسیوم به ترتیب 45 درصد، 35 درصد و 20 درصد است.

البته عراقی ها معتقد بودند به دلیل ذخایر عظیم میدان و‌ سهولت تولید از آن، نباید پاداش در نظر گرفته شده افزایش بیشتری یابد و مذاکرات دو‌ طرف به بن بست رسید. در سال 2014 میلادی تولید روزانه از مرز 210 هزار بشکه فراتر رفت. و هم اکنون تولید آن به 240 هزار بشکه رسیده است.

وزارت نفت عراق از چشم انداز تولید 450 هزار بشکه ای این کنسرسیوم در میدان مجنون در سال 2021 میلادی سخن می گوید. براساس پیش بینی اداره اطلاعات انرژی در سال 2030 میلادی تولید عراق از میدان مجنون از مرز یک میلیون بشکه فراتر خواهد رفت.
پس از وقوع سیل در بهار امسال، پیمانکاران چینی با مشکلات زیادی روبرو شدند. اکثر تاسیسات میدان مجنون با آسیب های زیادی روبرو‌ شده و در منطقه ای به وسعت یک میلیون هکتار در دو سوی مرز ایران و عراق در محدوده میدان های مجنون و آزادگان، شاهد فرسایش خاک، جمع شدن رسوبات و نابودی پوشش گیاهی هستیم. چینی ها که در آزادگان شمالی، بهره بردار میدان و در آزادگان جنوبی دارای نقشی کلیدی هستند، باید با مشکلات کنونی دست و پنجه نرم کنند. آنها علاوه بر بازسازی و نوسازی تاسیسات، کمپ ها و راه های دسترسی، باید برای تغییر مسیر آب نیز اقدامات گسترده ای انجام دهند.

با شرایط پدید آمده، شرکت سینوک نیز برای قراردادی 25 ساله در توسعه میادین جنوب عراق اعلام آمادگی کرده است. این پروژه در مقایسه با میدان های فراساحلی نیاز به سرمایه گذاری کمتری داشته و سودآوری بیشتری نیز خواهد داشت.

با کاهش قیمت جهانی نفت، رهبران بغداد با ارایه تخفیفات بیشتر و دستمزد بالاتر تلاش می کنند تا شرکت های بین المللی بیشتری را به حضور در صنعت نفت کشورشان ترغیب کنند. بدین ترتیب تولید 500 هزار بشکه ای از مجنون در سه سال آینده چندان دور از دسترس نخواهد بود. هرچند چینی ها نیز سالانه 8 تا 9 میلیارد دلار درآمد کسب خواهند کرد.
 
 
 

دوشنبه ۱ مهر ۱۳۹۸ ساعت ۱۱:۵۲