نگاهی به تاریخ نفت روسیه

میز نفت| صنعت مدرن نفت دنیا، نخستین بار در امپراتوری روسیه زاده شد و به‌سرعت به مهم‌ترین ستون اقتصاد این کشور تبدیل گردید.
 
  
 
از زمان قدیم، در بخش‌هایی از خاک روسیه نفت استخراج می‌شد و عموماً در بخش‌های ساخت‌وساز و پزشکی مورداستفاده قرار می‌گرفت. نخستین چاه نفت دنیا نیز در سال ۱۸۴۶ میلادی در منطقه آبشرون در اطراف باکو حفاری شد.
 
  
 
به‌سرعت تعدادی از شرکت‌های بزرگ نفتی از سراسر دنیا روانه منطقه باکو شدند. شرکت‌های متعلق به خانواده روتسچیلد و برادران نوبل رقابت شدیدی برای اکتشاف و تولید بیشتر آغاز کردند. وینستون چرچیل یک‌بار گفته بود: اگر نفت، ملکه است، باکو تخت پادشاهی آن است.
 
 
 
در اوایل قرن بیستم میلادی، امپراتوری روسیه یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان نفت دنیا با داشتن ۳۰ درصد سهم بازار بود. پس از انقلاب ۱۹۱۷ میلادی، جنگ داخلی و ملی شدن شرکت‌های نفتی، صنعت نفت روسیه با آسیب‌های زیادی روبرو شد؛ اما سرمایه‌گذاران خارجی حاضر به ترک این کشور نبودند. هرچند دو شرکت استاندارد اویل و وکیوم (بعدها به موبیل تغییر نام یافت) جایگزین آن‌ها شدند.
 
  
 
در سال ۱۹۲۳ میلادی، شرایط صنعت نفت اتحاد جماهیر شوروی عادی شد و میران صادرات به مقدار پیش از وقوع انقلاب بازگشت. مناطق کاسپین و قفقاز به‌عنوان مهم‌ترین مناطق تولید نفت شناخته می‌شدند و به‌ویژه آلمانی‌ها وابستگی زیادی به نفت این مناطق داشتند.
 
  
 
پس از جنگ جهانی دوم، میادین نفتی جدیدی در سایر مناطق شوروی کشف شد. در دهه ۱۹۵۰ میلادی، ۴۵ درصد نفت تولیدی این کشور از مناطق ولگا و اورال برداشت می‌شد. در دهه ۱۹۶۰ میلادی نیز ذخایر عظیم نفت در سیبری غربی کشف شد. به همین دلیل جمعیت زیادی روانه این مناطق خالی از سکنه شدند.
 
 
 
با افزایش تولید نفت شوروی، قیمت جهانی نفت کاهش یافت و یکی از دلایل تأسیس سازمان اوپک در سال ۱۹۶۰ میلادی را باید این اتفاق دانست.
 
  
 
در دهه 1980 میلادی، صنعت نفت شوروی وارد دوره افت تولید شد. کاهش تولید از چاه‌های عملیاتی و عدم سرمایه‌گذاری در کشف میادین جدید مهم‌ترین دلیل این اتفاق بود.
 
  
 
اما بحران بزرگ پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی روی داد. تقاضای داخلی، ظرفیت صادراتی و میزان حفاری با کاهش چشمگیری روبرو شد. رهبران مسکو تلاش زیادی کردند تا بر این بحران فایق آیند. با آغاز خصوصی‌سازی و لغو انحصار دولتی، شرکت‌هایی نظیر روسنفت، یوموس، لوک اویل و ... تأسیس شدند. بدین ترتیب در سال 1997 میلادی، بحران پایان یافت و میزان تولید به میزان قبل از فروپاشی شوروی بازگشت.
 
  
 
امروزه روسیه در میان رهبران تولید نفت قرار دارد. باوجود کاهش قیمت نفت در شش سال اخیر، همچنان صنعت نفت را باید مهم‌ترین بنیان اقتصاد این کشور دانست؛ اما رهبران کرملین همچنان خواهان تغییر شرایط هستند. آن‌ها از تلاش برای ایجاد یک اقتصاد صنعتی پیشرفته سخن می‌گویند تا وابستگی کمتری به فروش نفت داشته باشند. عصر تغییر آغازشده است.
 
 
نویسنده: بوریس اگوروف 
مترجم: محسن داوری
منبع: RBTH

يکشنبه ۱۰ شهريور ۱۳۹۸ ساعت ۱۰:۳۶