به گزارش میز نفت، تنگه هرمز حیاتیترین آبراه جهان است که برخلاف سایر آبراههای مشابه خود، هیچ راهی برای دور زدن آن وجود ندارد و کشورهایی که قصد تجارت با کشورهای حوزه خلیج فارس را دارند، باید از این تنگه عبور و مرور کنند. یکی از مهمترین ویژگیهای این تنگه حجم معاملات و انتقال روزانه انرژی است که بر اساس آخریم آمارها، روزانه بالغ بر 21 میلیون بشکه نفت حام، میعانات گازی و محصولات پتروشیمی از این تنگه خارج میشود. این در حالی است که سالانه بیش از 4 تریلیون فوت مکعب گاز نیز راهی بازارهای گازی و کشورهای مصرف کننده ال ان جی میشود.
همچنین در سال 2014 روزانه 2.8 میلیون بشکه معادل محصولات پتروشیمی از طریف تنگه هرمز راهی بازارها میشد که این رقم در سال 2018 به 3.3 میلیون بشکه رسید. مجموع خروجی انرژی خارج شده از ننگه هرمز حدود 21 میلیون بشکه در روز شامل نفت خام، میعانات گازی، محصولات پتروشیمی و بخشی از فرآوردههای نفتی است که نشان میدهد این تنگه با همه برنامههایی که برای دور زدن آن وجود دارد، از اهمیت و جایگاه بیشتری نسبت به گذشته برخوردار است.
سعودیها در اندیشه دور زدن
گلوبال ریسرچ هفته گذشته گزارش جالبی از افزایش تنشها در خلیجفارس منتشر کرد و نوشت عربستان بزرگترین متضرر کوچکترین تنش در منطقه خواهد شد. این رسانه معتبر از وابستگی عربستان به تنگه هرمز گزارش دقیقی ارائه کرده و نوشته بود گرچه سعودیها از تقویت خط لوله شرقی – غربی خود میگویند اما فراموش کردهاند ظرفیت این خط نسبت به بنادر اصلی نفتی عربستان حرفی برای گفتن ندارد.
عربستان نمیتواند بیشتر از 3 میلیون بشکه از این طریق به فروش برساند ضمن اینکه تغییر مبدا صادراتی این کشور از خلیجفارس به دریای سرخ، هزینه زا بوده و یک راهکار کوتاه مدت و محدود است. اسکلههای صادراتی نفت سعودیها در کنار مناطق نفتخیزشان قرار دارد و استفاده از خط لولهای که از شرق به غرب عربستان کشبده شده است، غیرمنطقی است و امروزه نیز عربستان از آن برای انتقال نفت به مراکز صنعتی خود هم بهره میگیرد.
عربستان به خوبی میداند برای این کشور دور زدن تنکه هرمز سخت است به همین دلیل با تاکید بر دور زدن تنکه هرمز، از کشورهای واردکننده نفت میخواهد امنیت نفتکشها را تامین کنند. «خالد الفالح» وزیر انرژی سعودی با ادعای اینکه تنگه هرمز برای نفتکشها امن نیست، مسئولیت تأمین امنیت نفتکشها را بر عهده واردکنندگان و خریدارن نفت دانست.
عربستان سعودی بخشی از نفت خود را از طریق دریای سرخ و با استفاده از 1200 کیلومتر خط لوله که از شرق این کشور کشیده شده است صادر می کند . هدف عربستان افزایش صادرات از طریق خط لوله شرق به غرب با ظرفیت فعلی 5 میلیون بشکه در روز است که نهایتا 3 میلیون بشکه از آن عملیاتی شده است.
فالح گفت:« امیدواریم این مقدار را به 7 میلیون بشکه در روز افزایش دهیم؛ توسعه ظرفیت خط لوله شرق به غرب عربستان دو سال طول می کشد .
استفاده نکردن از تنگه هرمز برای صادرات نفت برای کشورهایی مانند کویت و عراق سخت تر است چون تنها خط ساحلی آنها در خلیج فارس است و همچنین امارات و ایران که بیشتر نفتشان را از طریق خلیج فارس صادر می کنند .ولی صادرکنندگان نفت به دنبال جایگزینی برای تنگه هرمز هستند مثل عراق که قصد دارد نفت بیشتری را از طریق خط لوله به بندر سیهان ترکیه بفرستد و خط لوله های جدید به بنادر سوریه، لبنان و عربستان سعودی بسازد.
با همه ادعای سعودیها برای دور زدن تنگه هرمز طی سالهای گذشته اما هیچگاه از اهمیت این تنگه کاسته نشده و اتفاقات رح داده در این منطقه، بیش از گذشته موجب درک اراده ایران در تامین امنیت خلیجفارس شده است بطوری که سخنرانی اخیر سیدحسن نصرالله در باره مسائل منطقه، دستمایه گزارش گلوبال ریسرچ برای واهمه عربستان و امارات از شرایط موجود شده است.
رویترز هم در این باره نوشته است: هشدار وزیر انرژی سعودی به کشورها برای تأمین امنیت نفتکشهای خود پس از آن صورت میگیرد که ایران در 28 تیرماه گذشته یک فروند نفتکش انگلیسی را به علت نقض قوانین دریانوردی توقیف کرد. وزیر انرژی سعودی در حالی از کشورها میخواهد امنیت نفتکشهای خود را تأمین کنند که آمریکا از یک ماه پیش طرح ایجاد ائتلافی دریایی برای «حراست از آزادی تردد» در خلیج فارس و تنگه هرمز را مطرح کرده است هرچند به نظر میرسد بسیاری از کشورها این طرح را به مثابه رودر رو شدن با ایران دانسته و از پیوستن به آن خودداری میکنند.
در پاسخ به همین نگرانیها بود که پنتاگون اعلام کرده است هدف از تشکیل این ائتلاف مقابله با ایران نیست.