چین به دنبال چیست؟
راه ابریشم در خدمت هژمونی جهانی پکن
مسیر دوم نیز که پل زمینی اوراسیای جدید نام دارد چین را به از طریق روسیه به اروپا متصل می‌کند. درمجموع پکن در حال تکمیل کریدوری است که بندرها جیبوتی، کنیا، تانزانیا و موزامبیک را به دریای سرخ، مدیترانه شرقی و مرکز و جنوب شرق اروپا متصل می‌کند.
میز نفت | اگرچه رهبران پکن از عدم تمایل کشورشان به ایجاد یک هژمونی جهانی سخن می‌گویند، اما کارشناسان از تلاش چین برای سلطه جهانی با ساخت راه ابریشم نوین خبر می‌دهند.
چینی‌ها در سال ۲۰۱۳ میلادی از اجرای طرح رؤیایی و پرهزینه یک کمربند، یک‌راه و یا راه ابریشم قرن بیست و یکم سخن گفتند.
در مسیر اجرای این پروژه، بیش از ۱ تریلیون دلار در زیرساخت‌ها و شبکه موردنیاز سرمایه‌گذاری خواهد شد. بیش از ۱۵۰ دولت و سازمان بین‌المللی نیز در این طرح مشارکت خواهند کرد.
این پروژه از دو بخش تشکیل‌شده است: مجموعه‌ای از کریدورهای اقتصادی خشکی که چینی‌ها به مجموعه آن کمربند اقتصادی جاده ابریشم می‌گویند و جاده ابریشمی دریایی قرن بیست و یکم که از دریای چین جنوبی آغاز و پس از عبور از اقیانوس هند به دریای مدیترانه می‌رسد. بخش نخست کریدورهای کمربند اقتصادی جاده ابریشم مناطق شمال شرقی چین را به دو منطقه سرشار از منابع انرژی مونگولیا و سیبری با یک شبکه راه‌آهن مدرن متصل می‌کند.
دومین کریدور نیز مناطق غربی ژین چیانگ چین را به بندر آب عمیق گوادر پاکستان در آب‌های دریای عرب متصل می‌کند. رهبران پکن سرمایه‌گذاری هنگفتی در اتصال استان‌های جنوب غرب چین به اقیانوس هند با ایجاد شبکه راه‌آهن بندرها بزرگراه خط لوله و کانال‌هایی در هند بنگلادش و میانمار (برمه) انجام داده‌اند. در مسیر جنوب نیز چین در حال اجرای کریدور اقتصادی چین- ایندوچینا است که ۶۰۰ میلیون نفر از ساکنان جنوب شرق آسیا را با سرمایه‌گذاری در بندرها و راه‌آهن تندرو به اقتصاد چین متصل می‌کند. همچنین پکن در نظر دارد تا دو پروژه ریلی را تکمیل کند: مسیر نخست از استان هینان آغازشده و با عبور از آسیای میانه ایران و ترکیه به هآب‌هایی در لهستان آلمان و هلند متصل می‌شود.
مسیر دوم نیز که پل زمینی اوراسیای جدید نام دارد چین را به از طریق روسیه به اروپا متصل می‌کند. درمجموع پکن در حال تکمیل کریدوری است که بندرها جیبوتی، کنیا، تانزانیا و موزامبیک را به دریای سرخ، مدیترانه شرقی و مرکز و جنوب شرق اروپا متصل می‌کند.
با تمرکز راه ابریشم چین بر مناطق آسیای میانه و شرق اروپا، شاهد شکل‌گیری رقابتی گسترده با غرب هستیم. اتفاقی که سیاست خارجی چین را در آینده بلندمدت تحت تأثیر خود قرار داده است. صدمین سالگرد تأسیس جمهوری خلق چین در سال ۲۰۴۹ میلادی می‌تواند جشن موفقیت‌های این پروژه باشد.
همه سازمان‌ها و بخش‌های دولت چین نظیر بخش‌های مالی، اقتصادی، دیپلماسی، مخازن فکری و شرکت‌های خصوصی در کنار رسانه‌ها برای تحقق این پروژه در حال تلاش و فعالیت هستند. موفقیت این پروژه در گروی نتایج بلندمدت آن بوده و دامنه آن منطقه اوراسیا شامل آسیای میانه تا قفقاز و بالکان غربی را در بر خواهد گرفت.
تاکنون ده‌ها نشست بین‌المللی با حضور نمایندگان بیش از ۵۰ کشور برای بررسی چشم‌اندازهای اجرای این پروژه برگزارشده است. یک کمربند، یک‌راه، شش کریدور اصلی اقتصادی دارد که یکی از آن‌ها، کریدور اقتصادی آسیای مرکزی-غرب آسیا است. در این کریدور گرجستان در کنار آذربایجان قرار دارد که هر دو خواهان نقش‌آفرینی به‌عنوان هاب ترانزیت قفقاز میان غرب چین و اتحادیه اروپا هستند.
در سال ۲۰۱۷ میلادی، شرکت‌های چینی ۱۸۰۰ قرارداد مختلف در ۶۲ کشور میزبان پروژه و به ارزش ۳۲ میلیارد دلار امضا کردند. این پروژه در جهان امروز با سیاست خارجی چین پیوند خورده و ژی پنگ، رئیس‌جمهوری مادام‌العمر این کشور معمار آن خواهد بود.
با تکمیل این طرح، چین با داشتن نظامی غیر شفاف و سیاست‌های غیر دموکراتیک به مرکز رهبری دنیا تبدیل خواهد شد. گویی تلاش‌های ایالات‌متحده و هم‌پیمانانش پس از جنگ جهانی دوم برای ایجاد نظامی جدید در حال نابودی است.
تاکنون چینی‌ها تلاش کرده‌اند تا اهداف قدرت طلبانه خود را مخفی کنند. آن‌ها این پروژه را در جهت توسعه صلح معرفی کرده‌اند. در آگوست سال ۲۰۱۸ میلادی، وزیر خارجه چین اعلام کرد: دولت چین تأمین‌کننده بودجه پروژه راه ابریشم است، اما این طرح به جهانیان تعلق دارد.
پکن از راه ابریشم جدید به‌عنوان ابزار همکاری‌های اقتصادی و نه یکاتحاد ژئوپلیتیک یا جبهه‌گیری نظامی یاد کرده است. آن‌ها ادعاهای منتقدان در مورد ایجاد باشگاه چینی‌ها یا تلاش بر تأثیرگذاری جهانی را تکذیب کرده‌اند.
تعدادی از کارشناسان از این پروژه با عنوان «دام بدهی» یادکرده‌اند که با اعطای وام‌های کلان به دولت‌های میزبان و ناتوانی در بازپرداخت این تسهیلات، چینی‌ها به مالک بلندمدت پروژه‌های زیرساختی تبدیل خواهند شد. در سال ۲۰۱۷ میلادی و با ناتوانی دولت سریلانکا در بازپرداخت وام‌های مربوط به ساخت بندر جدید هامبانتوتا، چینی‌ها به مدت ۹۹ سال مالکیت این بندر را از آن خود کردند.
دولت‌های پاکستان، ونزوئلا و کامبوج نیز بدهی‌های زیادی به چینی‌ها دارند و احتمال تصاحب زیرساخت‌های آن‌ها توسط شرکت‌های چینی وجود دارد.
راه ابریشم جدید، بیم‌ها و امیدها
بر اساس یک باور تاریخی، چینی‌ها خواهان رویارویی با هژمونی آمریکا و روسیه توسعه روابط تجاری با دولت‌های اروپایی و همکاری با کشورهای درحال‌توسعه آفریقایی و آسیایی و آمریکای لاتین است. رهبران پکن از کریدور یک کمربند، یک‌راه برای توسعه روابط تاریخی خود با کشورهای درحال‌توسعه و ایجاد فصلی نو در روابط با آنان بهره می‌گیرند.
چینی‌ها معتقدند با عملی شدن این پروژه، شاهد بهبود ارتباطات و رشد اقتصادی همه کشورهای قرارگرفته در مسیر آن در چارچوب همکاری‌های برد- برد و در سایه روح صلح، همکاری، عدالت، شفافیت و فرصت‌های برابر برای همه خواهیم بود.
اما از ابتدا پیش‌بینی می‌شد که این پروژه با موانع و چالش‌های مختلفی در هر یک از طرح‌های زیرساختی برنامه‌ریزی‌شده روبرو شود. در ماه نوامبر گذشته، شاهد لغو دو پروژه برنامه‌ریزی‌شده در این مسیر در نپال و پاکستان بودیم. به نظر می‌رسد رهبران پکن در برنامه‌ریزی‌های خود به منافع کشورهای میزبان چندان توجهی نکرده‌اند.
در شرایط کنونی، شاهد بدبینی‌هایی نسبت به اجرای طرح‌های زیرساختی مشارکتی پکن و کشورهای قرارگرفته در این مسیر هستیم. اگرچه اکثر کشورها از سرمایه‌گذاری چینی‌ها در پروژه‌های زیرساختی خود استقبال کرده‌اند، اما در بخش تعهدات مالی شاهد اختلاف‌نظرهایی هستیم. مثلاً در پروژه ساخت یک سد بزرگ در پاکستان، رهبران اسلام‌آباد معتقد بودند منافع چینی‌ها بیش از کشورشان تأمین خواهد شد.
در لائوس نیز در مورد ضرورت ساخت راه‌آهن پرسرعت با وام کلان اعطایی دولت چین، تردیدهایی وجود داشته است. در کشورهای دیگر نیز در مورد مسائلی نظیر استفاده گسترده از کارگران و کالاهای چینی در اجرای این پروژه‌ها و عدم انتقال فناوری، شاهد موضع‌گیری کارشناسان و عدم پذیرش شعار همکاری‌های برد-برد اعلام‌شده از سوی چینی‌ها هستیم.
دورنمای یک طرح بزرگ
بسیاری معتقدند این پروژه در راستای تحقق راهبردهای چین و تأمین منافع شرکت‌های این کشور است. بسیاری از شرکت‌های چینی خود را برای حضور در ایجاد زیرساخت‌های این طرح آماده کرده‌اند.
اما همانند بسیاری دیگر از طرح‌های بزرگ، ممکن است به دلیل اشتباه در تخصیص بودجه‌ها و تصمیم‌های غیرمنطقی، کل این پروژه در مسیر نابودی گام بردارد. پیش‌بینی می‌شود بسیاری از کشورهای قرارگرفته در مسیر راه ابریشم جدید نتوانند اقساط تسهیلات دریافت شده را بازپرداخت کنند.
باوجود مطالعات گسترده سیاسی و اقتصادی پکن، همچنان نگرانی‌هایی در مورد تحقق دورنمای اقتصادی پروژه وجود دارد. با نگاهی به فهرست پروژه‌های طراحی‌شده می‌توان دریافت که ساخت بسیاری از آن‌ها از سال‌ها قبل شروع‌شده و از پیشرفت‌های مختلفی برخوردارند. در حقیقت چینی‌ها به این پروژه‌ها، جانی دوباره بخشیده‌اند. راه ابریشم جدید را باید مجموعه‌ای از پروژه‌های مشارکتی میان چین و دولت‌های مختلف دانست. این ایده، راه را برای تأمین مالی ده‌ها پروژه نیمه‌کاره هموار کرده و همه آن‌ها در قالب یک هدف مشترک فعالیت می‌کنند.
این پروژه از انعطاف‌پذیری بالایی برخوردار بوده و موفقیت آن به یک پروژه و یا یک کشور پیوند نخورده است؛ اما چینی‌ها باید زمینه مشارکت بیشتر کشورهای مسیر را فراهم کنند.
کارشناسان آمریکایی و اروپایی نگران‌اند که پروژه یک کمربند یک‌راه تأثیرگذاری جهانی و منافع بین‌المللی غرب را نابود کنند. بازی بین‌المللی پروژه یک کمربند، یک‌راه آغازشده و با حرکت سیاست خارجی پکن در فراسوی این پروژه، چینی‌ها به‌سرعت درحال‌توسعه پرشتاب همکاری‌های خود با کشورهای جنوب هستند. اقدامی که به معنای کنار گذاشته شدن و در بهترین حالت به حاشیه رانده شدن ایالات‌متحده خواهد بود. خورشید بار دیگر از مشرق طلوع خواهد کرد.
نویسنده: ریک فیشر
منبع: www.theepochtimes.com
مترجم: محسن داوری
چینی‌ها در سال ۲۰۱۳ میلادی از اجرای طرح رؤیایی و پرهزینه یک کمربند، یک‌راه و یا راه ابریشم قرن بیست و یکم سخن گفتند.
در مسیر اجرای این پروژه، بیش از ۱ تریلیون دلار در زیرساخت‌ها و شبکه موردنیاز سرمایه‌گذاری خواهد شد. بیش از ۱۵۰ دولت و سازمان بین‌المللی نیز در این طرح مشارکت خواهند کرد.
این پروژه از دو بخش تشکیل‌شده است: مجموعه‌ای از کریدورهای اقتصادی خشکی که چینی‌ها به مجموعه آن کمربند اقتصادی جاده ابریشم می‌گویند و جاده ابریشمی دریایی قرن بیست و یکم که از دریای چین جنوبی آغاز و پس از عبور از اقیانوس هند به دریای مدیترانه می‌رسد. بخش نخست کریدورهای کمربند اقتصادی جاده ابریشم مناطق شمال شرقی چین را به دو منطقه سرشار از منابع انرژی مونگولیا و سیبری با یک شبکه راه‌آهن مدرن متصل می‌کند.
دومین کریدور نیز مناطق غربی ژین چیانگ چین را به بندر آب عمیق گوادر پاکستان در آب‌های دریای عرب متصل می‌کند. رهبران پکن سرمایه‌گذاری هنگفتی در اتصال استان‌های جنوب غرب چین به اقیانوس هند با ایجاد شبکه راه‌آهن بندرها بزرگراه خط لوله و کانال‌هایی در هند بنگلادش و میانمار (برمه) انجام داده‌اند. در مسیر جنوب نیز چین در حال اجرای کریدور اقتصادی چین- ایندوچینا است که ۶۰۰ میلیون نفر از ساکنان جنوب شرق آسیا را با سرمایه‌گذاری در بندرها و راه‌آهن تندرو به اقتصاد چین متصل می‌کند. همچنین پکن در نظر دارد تا دو پروژه ریلی را تکمیل کند: مسیر نخست از استان هینان آغازشده و با عبور از آسیای میانه ایران و ترکیه به هآب‌هایی در لهستان آلمان و هلند متصل می‌شود.
مسیر دوم نیز که پل زمینی اوراسیای جدید نام دارد چین را به از طریق روسیه به اروپا متصل می‌کند. درمجموع پکن در حال تکمیل کریدوری است که بندرها جیبوتی، کنیا، تانزانیا و موزامبیک را به دریای سرخ، مدیترانه شرقی و مرکز و جنوب شرق اروپا متصل می‌کند.
با تمرکز راه ابریشم چین بر مناطق آسیای میانه و شرق اروپا، شاهد شکل‌گیری رقابتی گسترده با غرب هستیم. اتفاقی که سیاست خارجی چین را در آینده بلندمدت تحت تأثیر خود قرار داده است. صدمین سالگرد تأسیس جمهوری خلق چین در سال ۲۰۴۹ میلادی می‌تواند جشن موفقیت‌های این پروژه باشد.
همه سازمان‌ها و بخش‌های دولت چین نظیر بخش‌های مالی، اقتصادی، دیپلماسی، مخازن فکری و شرکت‌های خصوصی در کنار رسانه‌ها برای تحقق این پروژه در حال تلاش و فعالیت هستند. موفقیت این پروژه در گروی نتایج بلندمدت آن بوده و دامنه آن منطقه اوراسیا شامل آسیای میانه تا قفقاز و بالکان غربی را در بر خواهد گرفت.
تاکنون ده‌ها نشست بین‌المللی با حضور نمایندگان بیش از ۵۰ کشور برای بررسی چشم‌اندازهای اجرای این پروژه برگزارشده است. یک کمربند، یک‌راه، شش کریدور اصلی اقتصادی دارد که یکی از آن‌ها، کریدور اقتصادی آسیای مرکزی-غرب آسیا است. در این کریدور گرجستان در کنار آذربایجان قرار دارد که هر دو خواهان نقش‌آفرینی به‌عنوان هاب ترانزیت قفقاز میان غرب چین و اتحادیه اروپا هستند.
در سال ۲۰۱۷ میلادی، شرکت‌های چینی ۱۸۰۰ قرارداد مختلف در ۶۲ کشور میزبان پروژه و به ارزش ۳۲ میلیارد دلار امضا کردند. این پروژه در جهان امروز با سیاست خارجی چین پیوند خورده و ژی پنگ، رئیس‌جمهوری مادام‌العمر این کشور معمار آن خواهد بود.
با تکمیل این طرح، چین با داشتن نظامی غیر شفاف و سیاست‌های غیر دموکراتیک به مرکز رهبری دنیا تبدیل خواهد شد. گویی تلاش‌های ایالات‌متحده و هم‌پیمانانش پس از جنگ جهانی دوم برای ایجاد نظامی جدید در حال نابودی است.
تاکنون چینی‌ها تلاش کرده‌اند تا اهداف قدرت طلبانه خود را مخفی کنند. آن‌ها این پروژه را در جهت توسعه صلح معرفی کرده‌اند. در آگوست سال ۲۰۱۸ میلادی، وزیر خارجه چین اعلام کرد: دولت چین تأمین‌کننده بودجه پروژه راه ابریشم است، اما این طرح به جهانیان تعلق دارد.
پکن از راه ابریشم جدید به‌عنوان ابزار همکاری‌های اقتصادی و نه یکاتحاد ژئوپلیتیک یا جبهه‌گیری نظامی یاد کرده است. آن‌ها ادعاهای منتقدان در مورد ایجاد باشگاه چینی‌ها یا تلاش بر تأثیرگذاری جهانی را تکذیب کرده‌اند.
تعدادی از کارشناسان از این پروژه با عنوان «دام بدهی» یادکرده‌اند که با اعطای وام‌های کلان به دولت‌های میزبان و ناتوانی در بازپرداخت این تسهیلات، چینی‌ها به مالک بلندمدت پروژه‌های زیرساختی تبدیل خواهند شد. در سال ۲۰۱۷ میلادی و با ناتوانی دولت سریلانکا در بازپرداخت وام‌های مربوط به ساخت بندر جدید هامبانتوتا، چینی‌ها به مدت ۹۹ سال مالکیت این بندر را از آن خود کردند.
دولت‌های پاکستان، ونزوئلا و کامبوج نیز بدهی‌های زیادی به چینی‌ها دارند و احتمال تصاحب زیرساخت‌های آن‌ها توسط شرکت‌های چینی وجود دارد.
راه ابریشم جدید، بیم‌ها و امیدها
بر اساس یک باور تاریخی، چینی‌ها خواهان رویارویی با هژمونی آمریکا و روسیه توسعه روابط تجاری با دولت‌های اروپایی و همکاری با کشورهای درحال‌توسعه آفریقایی و آسیایی و آمریکای لاتین است. رهبران پکن از کریدور یک کمربند، یک‌راه برای توسعه روابط تاریخی خود با کشورهای درحال‌توسعه و ایجاد فصلی نو در روابط با آنان بهره می‌گیرند.
چینی‌ها معتقدند با عملی شدن این پروژه، شاهد بهبود ارتباطات و رشد اقتصادی همه کشورهای قرارگرفته در مسیر آن در چارچوب همکاری‌های برد- برد و در سایه روح صلح، همکاری، عدالت، شفافیت و فرصت‌های برابر برای همه خواهیم بود.
اما از ابتدا پیش‌بینی می‌شد که این پروژه با موانع و چالش‌های مختلفی در هر یک از طرح‌های زیرساختی برنامه‌ریزی‌شده روبرو شود. در ماه نوامبر گذشته، شاهد لغو دو پروژه برنامه‌ریزی‌شده در این مسیر در نپال و پاکستان بودیم. به نظر می‌رسد رهبران پکن در برنامه‌ریزی‌های خود به منافع کشورهای میزبان چندان توجهی نکرده‌اند.
در شرایط کنونی، شاهد بدبینی‌هایی نسبت به اجرای طرح‌های زیرساختی مشارکتی پکن و کشورهای قرارگرفته در این مسیر هستیم. اگرچه اکثر کشورها از سرمایه‌گذاری چینی‌ها در پروژه‌های زیرساختی خود استقبال کرده‌اند، اما در بخش تعهدات مالی شاهد اختلاف‌نظرهایی هستیم. مثلاً در پروژه ساخت یک سد بزرگ در پاکستان، رهبران اسلام‌آباد معتقد بودند منافع چینی‌ها بیش از کشورشان تأمین خواهد شد.
در لائوس نیز در مورد ضرورت ساخت راه‌آهن پرسرعت با وام کلان اعطایی دولت چین، تردیدهایی وجود داشته است. در کشورهای دیگر نیز در مورد مسائلی نظیر استفاده گسترده از کارگران و کالاهای چینی در اجرای این پروژه‌ها و عدم انتقال فناوری، شاهد موضع‌گیری کارشناسان و عدم پذیرش شعار همکاری‌های برد-برد اعلام‌شده از سوی چینی‌ها هستیم.
دورنمای یک طرح بزرگ
بسیاری معتقدند این پروژه در راستای تحقق راهبردهای چین و تأمین منافع شرکت‌های این کشور است. بسیاری از شرکت‌های چینی خود را برای حضور در ایجاد زیرساخت‌های این طرح آماده کرده‌اند.
اما همانند بسیاری دیگر از طرح‌های بزرگ، ممکن است به دلیل اشتباه در تخصیص بودجه‌ها و تصمیم‌های غیرمنطقی، کل این پروژه در مسیر نابودی گام بردارد. پیش‌بینی می‌شود بسیاری از کشورهای قرارگرفته در مسیر راه ابریشم جدید نتوانند اقساط تسهیلات دریافت شده را بازپرداخت کنند.
باوجود مطالعات گسترده سیاسی و اقتصادی پکن، همچنان نگرانی‌هایی در مورد تحقق دورنمای اقتصادی پروژه وجود دارد. با نگاهی به فهرست پروژه‌های طراحی‌شده می‌توان دریافت که ساخت بسیاری از آن‌ها از سال‌ها قبل شروع‌شده و از پیشرفت‌های مختلفی برخوردارند. در حقیقت چینی‌ها به این پروژه‌ها، جانی دوباره بخشیده‌اند. راه ابریشم جدید را باید مجموعه‌ای از پروژه‌های مشارکتی میان چین و دولت‌های مختلف دانست. این ایده، راه را برای تأمین مالی ده‌ها پروژه نیمه‌کاره هموار کرده و همه آن‌ها در قالب یک هدف مشترک فعالیت می‌کنند.
این پروژه از انعطاف‌پذیری بالایی برخوردار بوده و موفقیت آن به یک پروژه و یا یک کشور پیوند نخورده است؛ اما چینی‌ها باید زمینه مشارکت بیشتر کشورهای مسیر را فراهم کنند.
کارشناسان آمریکایی و اروپایی نگران‌اند که پروژه یک کمربند یک‌راه تأثیرگذاری جهانی و منافع بین‌المللی غرب را نابود کنند. بازی بین‌المللی پروژه یک کمربند، یک‌راه آغازشده و با حرکت سیاست خارجی پکن در فراسوی این پروژه، چینی‌ها به‌سرعت درحال‌توسعه پرشتاب همکاری‌های خود با کشورهای جنوب هستند. اقدامی که به معنای کنار گذاشته شدن و در بهترین حالت به حاشیه رانده شدن ایالات‌متحده خواهد بود. خورشید بار دیگر از مشرق طلوع خواهد کرد.
نویسنده: ریک فیشر
منبع: www.theepochtimes.com
مترجم: محسن داوری
يکشنبه ۳۰ تير ۱۳۹۸ ساعت ۰۸:۳۸
کد مطلب: 24201
