ميزنفت| با پیش بینی فرارسیدن دوره اوج تقاضای نفت (پیک اویل)، تهدیدی بزرگ برای شرکت های بزرگ نفتی بالادستی در حال شکل گیری است. این شرکت ها، میلیون ها سهامدار دارند و باید نیازهای انرژی کشورهای خود را نیز تامین کنند.
با پدید آمدن آینده ای نامطمین در بازار طلای سیاه، شرکت های ملی نفتی به سوی خرید سهام طرح های پایین دستی در سراسر دنیا گام برداشته اند. با این راهبرد، آنها در برابر نوسانات قیمت نفت، مصون باقی می مانند.
موسسه وود مکنزی در گزارش اخیر خود اعلام کرده شرکت های ملی نفت از نوسانات پدید آمده در بازار نفت، مصون نیستند. هرچند هزینه تولید نفت آنها در مقایسه با شرکت های خصوصی فعال در صنعت شیل و یا میادین فراساحلی، کمتر است.
با عبور تقاضای نفت از دوره اوج و آغاز کاهش تقاضا، تولیدکنندگان پرهزینه، وادار به خروج از بازار خواهند شد. هرچند می توان پیش بینی کرد که شرکت های ملی نفت نیز با کاهش تقاضا در اکثر مناطق دنیا روبرو شوند.
در گزارش وود مکنزی اعلام شده که شرکت های ملی نفت با سرمایه گذاری در پالایشگاه های سایر مناطق دنیا می توانند بخشی از ریسک های کنونی را با متنوع نمودن سبد سرمایه گذاری ها، کاهش دهند.
در سال های گذشته، شرکت های ملی نفت بر تولید بالادستی و توسعه پالایشگاه های داخل کشور خود تمرکز کرده بودند. با این ادغام عمودی، آنها می توانستند همه فرآیندها را کنترل و راهبری کنند و بازاری برای نفت تولیدی خود داشته باشند.
دارایی های پایین دستی به کشورها اجازه می دهد تا نیازهای سوختی داخلی خود را تامین کنند. با تولید محصولات پالایشی دارای ارزش افزوده بالا، راه برای صادرات نیز هموار خواهد شد. توسعه این بخش، سکوی پرشی برای صنعتی شدن در مسیر سیاست های ملی توسعه دولت ها خواهد بود. اما شرکت های ملی نفت با تغییر راهبرد، تلاش می کنند تا در حوزه بین المللی فعالیت کنند. بدین ترتیب با این اقدام، در صورت ایجاد نوسان در بازار نفت، شاهد تغییرات چشمگیری در سود آنها نخواهیم بود.
*قاره کهن، بهشت سرمایه گذاری پایین دستی
آسیا، مهمترین و جذاب ترین مقصد غول های نفتی محسوب می شود. موسسه وود مکنزی پیش بینی کرده که منطقه آسیا و اقیانوسیه تا سال 2035 میلادی با 8 میلیون بشکه افزایش تقاضا روبرو خواهد شد. این عدد بیش از سایر مناطق دنیا می باشد. لذا در 20 سال آینده، واحدهای پایین دستی آسیا، شاهد حضور چشمگیر سرمایه گذاران و شرکت های ملی نفتی خواهد بود. در ادامه نگاهی به بازارهای هدف غول های ملی صنعت نفت دنیا خواهیم داشت.
در گزارش وود مکنزی اعلام شده که جذاب ترین بازار باید دارای جمعیت بزرگی بوده، از رشد بالای تقاضا برخوردار بوده و با کمبود محصولات پالایشی روبرو باشد.
در گام نخست، به نظر می رسد چین گزینه نخست غول های نفتی خواهد بود. اما ظرفیت پالایشگاه های ساخته شده این کشور، تا سال ها کافی خواهد بود. در همین زمان، تعدادی از کشورهای دیگر آسیایی با کمبود محصولات پالایشی روبرو هستند. همچنین چند کشور نیز با رشد تقاضا در سال های فرارو روبرو خواهند بود.
با شرایط کنونی، هند دارای سه شرط بالا می باشد. این کشور از بازار بزرگ محصولات نفتی برخوردار است، دارای رشد تقاضای بالا می باشد و فاقد ظرفیت پالایشگاهی مناسب است. تا سال 2030 میلادی، رشد تقاضای هند 3 میلیون بشکه در روز خواهد بود.
تاکنون چند شرکت ملی نفت دنیا، فعالیت های خود را برای ساخت و یا تملک سهام پالایشگاه های هند آغاز کرده اند. بازار هند از رشد تقاضای فراورده های نفتی برخوردار بوده و شرکت های نفتی می توانند از فروش بالایی برخوردار شوند. نکته شایان توجه این است که در دهه های آینده در اکثر کشورهای دنیا به ویژه دولت های توسعه یافته، شاهد کاهش تقاضای محصولات پایین دستی خواهیم بود.
در گزارش وود مکنزی می خوانیم: شرکت روسنفت از سال ها پیش، فعالیت در بازار هند را آغاز کرده است. این شرکت در سال گذشته، 13 میلیارد دلار از سهام اسار اویل از شرکت های پالایشی بزرگ هند را خریداری کرد. این قرارداد بزرگترین سرمایه گذاری شرکت های خارجی در بازار هند محسوب می شود.
ایگور سچین، مدیرعامل شرکت روسنفت می گوید: ما با خریداری سهام شرکت اسار اویل توانستیم در بازار پایین دستی هند، حضور یابیم. این بازار دارای رشد بالایی بوده و از ظرفیت های چشمگیری برخوردار است.
از سوی دیگر، شرکت آرامکوی سعودی، توافق اولیه ای را در ماه گذشته با کنسرسیومی از پالایشگران هندی برای ساخت یک مجتمع بزرگ پالایشگاهی و پتروشیمی منعقد کرده است. این مجتمع پایین دستی بزرگ در سواحل غربی هند ساخته خواهد شد. ظرفیت پالایش این پروژه 1/2 میلیون بشکه در روز خواهد بود. شرکت آرامکو چندی پیش اعلام کرد 20 میلیارد دلار سهام طرح های پایین دستی کشورهای فرانسه و ایالات متحده را خریداری کرده است.
خالد الفالح، وزیر انرژی عربستان می گوید: شرکت ما از عطش زیادی برای سرمایه گذاری در صنایع پایین دستی هند برخوردار است. ما به کشور بزرگ هند به عنوان اولویت سرمایه گذاری و مقصد عرضه نفت خام خود می نگریم. ما به سوی افزایش سهم خود در بازار خرده فروشی سوخت حرکت کرده ایم و از رودررو شدن با مشتریان خوشحال می شویم. در سایه این قرارداد، نیمی از خوراک پالایشگاه توسط غول نفتی آرامکو تامین خواهد شد.
در بخش دیگری از گزارش وود مکنزی می خوانیم: پالایشگاه های هند در مقایسه با رقبا از منحنی هزینه کمتری برخوردار بوده و از رقابت پذیری بالایی در مقایسه با رقبای متطقه ای و جهانی سود می برند. اقتصاد هند، رشد چشمگیری داشته و این روند همچنان ادامه خواهد یافت.
با عبور تقاضای نفت از دوره اوج خود، مصرف این محصول همچنان در بلندمدت بالا خواهد بود. بازار انرژی هند نیز در بلندمدت همچنان جذاب می باشد. غول های نفتی روسنفت و آرامکو با سرمایه گذاری هنگفت در حوزه پایین دستی بازارهای در حال رشد، ریسک گذار دنیا به سوی سوخت های پاک را کاهش می دهند. شرکت های ملی نفت با سرمایه گذاری هنگفت در کشور در حال توسعه هند، دست به قماری بزرگ زده اند. آینده در دست بهترین ها، انعطاف پذیرترین ها و چابک ترین ها است.
نویسنده: نیک کونینگهام
منبع: OILPRICE
مترجم: محسن داوری