میز نفت | در مسیر جاده اربیل-کرکوک و پیش از رسیدن به این شهر نفتخیز، بوی نفت به مشام میرسد. دود سیاه از پالایشگاههای کوچک ساختهشده در هر دو سوی بزرگراه به آسمان میرود. دهها تانکرهای نفتکش در ایست بازرسی جداکننده استان کرکوک از منطقه خودمختار کردستان، صفکشیدهاند.
در ورودی شهر کرکوک، تصویر یک پیشمرگ کرد بالباسهای کردی به چشم میخورد. پس از آزادسازی کرکوک در اوایل سال 2017 میلادی، پرچم اقلیم کردستان در این شهر با رنگهای قرمز، سفید و سبز و خورشیدی در وسط آن برافراشته شد. دو سال و نیم پیش، اقلیم کردستان ادعا کرد که منطقه کرکوک به دلیل زندگی شهروندان کرد به این منطقه تعلق دارد. پیشمرگ های کرد پس از مقابله با تصرف کرکوک توسط جنگجویان داعش، این شهر را تصرف کردند.
در اکتبر سال 2017 میلادی و پس از برگزاری رفراندوم استقلال کردستان، دولتمردان عراقی نیروهای نظامی خود را برای تصرف شهر و برافراشته کردن پرچم عراق روانه کرکوک کردند.
امروزه کرکوک و نفت آن در کانون اختلافات بغداد و اربیل و نیروهای سیاسی محلی قرار دارد. این اختلافات به خشم ساکنان شهر، تضعیف اقتصاد محلی و دوگانگی در مدیریت شهر منجر شده است.
*فقدان قدرت در شهر نفتی کرکوک
یک سال پس از تصرف کرکوک، گویی افراد عادی باید به دلیل برگزاری رفراندوم کردستان مجازات شوند. آنها قربانی سو مدیریت و ناتوانی رهبران بغداد در بهرهگیری از ثروت نفتی هستند.
کرکوک با دارا بودن 13.5 میلیارد بشکه ذخیره نفت خام، سومین استان دارنده منابع هیدروکربوری عراق محسوب میشود؛ اما ساکنان این شهر با زیرساختهای ضعیف شهری، فقدان خدمات مناسب و شرایط اقتصادی نامناسب دستوپنجه نرم میکنند.
فهیمه ابوبکر، 73 ساله در مغازه خواروبارفروشی خود در شهر کرکوک نشسته است. وی میگوید: برق شهر از اوایل صبح قطع شده و باوجود قطع مداوم برق در سالهای اخیر، امسال وضعیت برق بدتر از سالهای گذشته شده است.وی میگوید: قیمت کالاها بالا رفته و من نمیتوانم قفسههای فروشگاهم را پر کنم.
در تابستان امسال کمتر از 10 ساعت در روز برق داشتیم. انبوهی از زباله در شهر وجود دارد، ولی مسئولان شهر توجهی به این مشکل نمیکنند.ساخت چند ایست بازرسی توسط ارتش عراق در ورودیهای شهر کرکوک، زندگی مردم را مختل کرده است.البته در دوره مدیریت رهبران اقلیم کردستان نیز مردم با مشکلات مشابهی روبرو بودهاند.
وی میگوید: مدیران کرکوک، از شهرهای دیگر به اینجا آمدهاند. ما خواهان مدیران بومی هستیم تا با مشکلات مردم آشنا باشند و تفاوتی میان کردها، ترکمنها و عربها قائل نباشند.زانیار جمعه، از روزنامهنگاران کرد میگوید: کردها اکثریت کرسیهای شورای استان را در اختیار دارند؛ اما مشکلات زیادی در این شهر وجود دارد.
احزاب سیاسی به دنبال منافع خود هستند و تلاش میکنند بودجه و نفت این شهر را به یغما ببرند.
هماکنون تعدادی از مسئولان شهری از مقامات نظامی انتخابشدهاند. نیروهای مقابله با تروریسم یک سال پس از تصرف کرکوک، همچنان در شهر حضور گستردهای دارند. مخالفان شرایط کنونی نیز دستگیر و روانه زندان میشوند.
*ناتوانی در دستیابی به توافق
یک سال پس از تصرف کرکوک، روابط رهبران بغداد و کرکوک همچنان تیره است. بغداد تاکنون با خروج نیروهایش از شهر موافقت نکرده و نیروهای نظامی از آزادی عمل کامل برخوردارند.مذاکرات در مورد ازسرگیری تولید و صادرات نفت کرکوک از طریق خط لوله منطقه خودمختار کردستان به نتیجه نرسیده است. رهبران اربیل تمایل زیادی به ازسرگیری صدور نفت کرکوک دارند.
در اکتبر سال گذشته و پس از تصرف کرکوک توسط نیروهای بغداد، تولید نفت از میادین کرکوک تقریباً متوقف شد. آنها رهبران کرد را به صادرات غیرقانونی نفت کرکوک به ترکیه متهم کردهاند.رهبران کردستان مدعی شدهاند که توقف صادرات نفت کرکوک 5 میلیارد دلار ضرر مالی برای آنها داشته است.
یکی از دلایل هرجومرج سیاسی در کرکوک، فقدان توانایی رهبران گروههای مختلف سیاسی در دستیابی به توافق مشترک برای مدیریت این شهر نفتی است.ساکنان ترکمن و عرب استان کرکوک با کنترل کامل شهر توسط احزاب کرد مخالف هستند. حزب دموکرات کردستان و اتحادیه میهنی کردستان برای دستیابی به قدرت در استان کرکوک رقابت گستردهای دارند.
رهبران اتحادیه میهنی کردستان، کرکوک را بخشی از خاک کردستان میدانند و حزب دموکرات کردستان را متهم به تقدیم کرکوک به بغداد با خروج داوطلبانه پیشمرگ ها از این شهر میدانند.
علی مهدی، از اعضای شورای جبهه ترکمن عراق در گفتگو با الجزیره اعلام کرد: ترکمنها معتقدند باید اداره استان توسط سه گروه قومیتی انجام شود. در شورای استان کرکوک، کردها 26 کرسی دارند و ترکمنها 9 کرسی و عربها 6 کرسی دارند.
عربهای ساکن کرکوک خواهان برگزاری مجدد انتخابات هستند. احزاب کرد نیز خواهان برگزاری رفراندوم برای تعیین سرنوشت این استان هستند، اما اعراب و ترکمنها با این پیشنهاد مخالفاند. کردهای عراق معتقدند کرکوک ازنظر تاریخی یک منطقه کردنشین محسوب میشود که ترکمنها نیز در اقلیت بودهاند. هرکدام از این گروهها نیز، گروه دیگر را متهم به مهندسی تغییرات جمعیتی در استان کرکوک میکند.
با برگزاری انتخابات اخیر در بغداد و اربیل، دولتهای جدیدی در این دو منطقه فعالیت خود را آغاز میکنند. لذا میتوان امیدوار بود که مشکلات کنونی در کرکوک بهتدریج حلوفصل شود. اما تا زمان بهبود شرایط، همچنان مردم کرکوک باید با پیامدهای هرجومرج سیاسی واداری در این استان نفتخیز و فقر و بیکاری و فقدان زیرساختهای شهری مناسب دستوپنجه نرم کنند.
نویسنده: ماریا پتکوا
منبع: الجزیره
مترجم: محسن داوری
يکشنبه ۱۳ آبان ۱۳۹۷ ساعت ۱۲:۰۱
یکی باید بپرسه منابع استانهای نفت و گاز خیز صرف کجاها میکنید و خودشون جز استانهای محروم شتند
مسخره که پیگیر فقرای عراق هستید