به گزارش میز نفت، در ماههای اخیر، دو کشور هند و چین روزانه بیش از 600 هزار بشکه نفت از ایران خریداری کردهاند. درمجموع این کشورهای آسیایی 60 درصد نفت صادراتی ایران را روانه پالایشگاههای خود میکنند. بدین ترتیب موفقیت تحریمهای دولت ترامپ در سال جاری به سیاستهای این دو کشور وابسته است.
عطش سیریناپذیر هندیها به نفت پارسی
تاکنون مشخص نیست که هندیها چه رویکردی را در برابر راهبردهای ترامپ در پیش خواهند گرفت. این کشور تشنه نفت بوده و از مشتریان کلیدی طلای سیاه ایران است.
ناریندا مودی، نخستوزیر هند روابط خوبی با دولتهای اوباما و ترامپ داشته است و اگرچه روابط ایالاتمتحده در دوره ریاست جمهوری دونالد ترامپ با بسیاری از کشورهای دنیا به تیرگی گراییده است، اما رهبران دهلینو تاکنون تلاش کردهاند تا اختلافات پدید آمده را به کمترین میزان کاهش دهند.
با اجرایی کردن تحریمهای ایالاتمتحده، واردات نفت هند از ایران کاهش خواهد یافت. اما این کشور نیاز زیادی به نفت وارداتی دارد. افزایش قیمت نفت در یک سال اخیر شرایط دشواری را برای بسیاری از شهروندان هندی پدید آورده است.
هندیها در صورت توقف واردات نفت خام از ایران و تأمین خوراک پالایشگاههای خود از کشورهای دیگر باید هزینه بیشتری بپردازند. در تحریمهای دولت اوباما که تا سال 2015 میلادی و برجام ادامه یافت، کشور هند یکی از چند کشوری بود که به خرید نفت از ایران ادامه داد.
پس از پاره کردن برجام توسط دولت ترامپ در ماه می سال جاری، گزارشها نشان میدهد ایران با انتقال رایگان نفت به هند و تعیین دوره 60 روزه برای بازپرداخت بهای نفت خریداری شده از این کشور، تلاش کرده تا هندی را ترغیب کند به خریداری نفت از تهران ادامه دهند.
یک منبع خبری در دهلینو در گفتگو با رویترز در ماه جاری اعلام کرده است: ما میتوانیم از نفت سنگین بصره، کویت و یا عربستان برای خوراک پالایشگاههای خود استفاده کنیم. یافتن نفت جایگزین برای نفت خریداریشده از ایران مشکل اصلی نیست، چراکه ما در اندیشه به دست آوردن بیشترین ارزش اقتصادی هستیم.
نشانههایی وجود دارد که نشان میدهد دولت مودی خواهان انطباق با خواستههای واشنگتن در موضوع تحریم ایران است. در ماه ژوئن، رویترز در گزارشی اعلام کرد که وزارت نفت هند از پالایشگران بزرگ این کشور خواسته تا برای کاهش بسیار زیاد و یا به صفر رساندن خرید نفت ایران آماده شوند.
تعدادی از کارشناسان معتقدند هندیها بهسوی واردات نفت از آمریکا گام خواهند برداشت. این راهبرد منافع مختلفی دارد. با این اقدام یک منبع جدید تأمین خوراک پالایشگاههای هند معرفی خواهد شد، کسری تراز تجاری هند و ایالاتمتحده کاهش چشمگیری خواهد یافت و شعارهای ترامپ مبنی بر تجارت خارجی منصفانه و متعادل محقق میگردد. در گفتگوهای پشت پرده واشنگتن و دهلینو اعلامشده که در صورت تبعیت کامل هندیها از تحریم نفتی ایران، تعرفههای واردات فولاد از هند تغییری نخواهد کرد.
آبهیشک کومار، از تحلیلگران برجسته در موسسه اینترفاکس لندن در گفتگو با شبکه بلومبرگ میگوید: تحریمهای دشوار ترامپ علیه ایران را باید فرصت طلایی و مناسبی برای فروش بیشتر نفت صادراتی ایالاتمتحده در بازار رو به رشد هند به شمار آورد. و من معتقدم افزایش تنشهای تجاری میان ایالاتمتحده و چین میتواند باعث واردات بیشتر نفت توسط هندیها از این کشور شود.
عبور نفت ایران از دیوار بلند چین؟
اما شرایط چینیها کاملاً متفاوت است. جنگ تجاری واشنگتن و پکن بر سر تعرفههای تجاری باعث شده تا برخلاف پیشبینیها، چینیها در ماههای اخیر نفت بیشتری از ایران خریداری کنند. تاکنون پالایشگاههای اروپا، ژاپن و کره جنوبی توقف خرید نفت از ایران را آغاز کرده و ایرانیها از هماکنون با مشکل یافتن مشتری برای نفت خود روبرو شدهاند.
ایرانیها با ارائه تخفیفهای قابلتوجه به پالایشگاههای چین، یک فروشنده موردعلاقه خریداران نفت این کشور به شمار میرود. تاکنون نیز نشانهای مبنی بر کاهش خرید نفت از ایران توسط چینیها مشاهده نشده است.
کارشناسان بازار نفت از علاقهمندی چینیها برای حذف دلار در دادوستد نفت با ایران و استفاده از یوان خبر میدهند. این کار به بهبود موقعیت جهانی یوان منجر شده و عامل پیشرفت قراردادهای آتی نفتی شانگهای خواهد بود.
به نظر می رسد اروپاییها نیز در پشت پرده برای حفظ معاهده هستهای برجام از خرید نفت ایران توسط چینیها حمایت خواهند کرد.
ترامپ در هفتههای اخیر تهدید کرده دامنه جنگ تجاری با پکن را گسترش خواهد داد. ترامپ در گفتگو با شبکه سی ان بی سی اعلام کرد وی بهزودی بر روی همه کالاهای وارداتی از چین تعرفه تجاری وضع خواهد کرد. باید دانست که مجموع واردات کالاهای چینی توسط آمریکاییها 505 میلیارد دلار در سال گذشته بوده است.
اکثر کارشناسان بازارهای تجاری معتقدند چینیها در برابر فشارهای واشنگتن تسلیم نخواهند شد. با تشدید اقدامات ترامپ، دامنه این جنگ تجاری بازهم بالاتر خواهد رفت. و خرید نفت بیشتر از ایران میتواند راهکاری برای مقابله باسیاستهای واشنگتن به شمار رود.
به نظر میرسد مقدار کاهش صادرات نفت ایران در ماههای آینده وابستگی زیادی به میزان فشار آمریکاییها وابسته است. آمریکاییها میدانند با توقف صادرات نفت ایران، قیمت نفت رشدی بسیار زیاد خواهد داشت. بدین ترتیب با تغییر در سیاست به صفر رساندن مقدار صادرات نفت ایران، مقامات آمریکا از بررسی درخواستهای خریداران نفت ایران برای معافیت از مجازاتهای واشنگتن سخن میگویند.
بههرحال، در سختترین شرایط اعمال تحریم نیز دوسوم نفت صادراتی ایران توسط هند و چین خریداریشده و اکثر کارتهای بازی در دستان این دو کشور خواهد بود.
شنبه ۶ مرداد ۱۳۹۷ ساعت ۱۲:۲۶