میز نفت| اکثر کشورهای دارای وابستگی زیاد به درآمدهای نفتی، وارث اقتصاد انحصاری وابسته به صنعت انرژی بوده و از ساختار سیاسی شکننده و در معرض سرنگونی رنج میبرند. ازنظر شدت وابستگی درآمدهای دولت به فروش نفت و سهم این بخش در تولید ناخالص داخلی و صادرات، ونزوئلا در رتبه نخست دنیا ازنظر اعتیاد فاجعهآمیز به دلارهای نفتی قرار دارد. ۹۶ درصد صادرات این کشور انقلابی به فروش نفت مربوط بوده و ۴۰ درصد درآمدهای رهبران کاراکاس از این بخش تأمین میگردد.
بدین ترتیب پس از گذشت چند دهه از پیدایش صنعت نفت در این کشور، همچنان سایر بخشهای اقتصاد ونزوئلا، غیررقابتی، ناکارا، رانتی و وابسته به واردات است. درگذشته این کشور یکی از ثروتمندترین دولتهای آمریکای لاتین محسوب میشد، اما مردم این کشور در چند سال اخیر با فقر، قحطی، گرسنگی و کمبود دارو دستوپنجه نرم میکنند. هرجومرج و انواع جرائم سراسر این کشور را فراگرفته و تاکنون صدها نفر قربانی شدهاند. فراموش نکنید که تداوم اقتصاد وابسته به درآمدهای نفتی باعث گردیده تا سایر بخشهای اقتصاد در حال فروپاشی ونزوئلا نیز در آستانه نابودی قرار گیرند.
ونزوئلا سالهاست که در رتبه نخست فهرست دارندگان ذخایر نفت خام قرار دارد. اما رهبران کاراکاس ذخایر ارزی اندکی دارند و در مقایسه با عربستان (دارای ۶۰۰ میلیارد دلار سپرده در بانکهای دنیا) آنان فاقد سرمایهگذاری بینالمللی هستند. و یکی از مهمترین دلایل ناتوانی رهبران کاراکاس در کنترل تورم را باید به این دلیل دانست.
دولتمردان این کشور به دلیل کمبود ارز، بودجه خدمات اجتماعی را کاهش دادهاند تا با کمبود فلجکننده مواد غذایی و دارو، ونزوئلا تا مرز انفجار پیش رود.
*روزهای دشوار برای صنعت نفت ونزوئلا
در ماه ژوئن، تولید روزانه نفت ونزوئلا نسبت به ماه گذشته 48 هزار بشکه کاهش یافت. اعتصاب کارکنان و توقف تولید از چند میدان، مهمترین دلایل این کاهش اعلامشده است. بدین ترتیب پیشبینی میشود بهزودی و پیش از پایان سال 2018 میلادی، شاهد سقوط تولید روزانه نفت این کشور به کمتر از یکمیلیون بشکه خواهیم بود.
بر اساس اعلام منابع ثانویه اوپک، میانگین تولید روزانه نفت ونزوئلا در ماه گذشته 1.34 میلیون بشکه بوده که برابر با تولید در دوره اعتصاب سراسر کارگران نفت این کشور در سالهای 2002 و 2003 میلادی و کمترین عدد در هفت دهه گذشته است.
مشکلات گریبان گیر صنعت نفت ونزوئلا بارها در رسانهها موردبحث و بررسی قرارگرفته است. در ماه گذشته، شاهد توقف عملیات به دلیل رها کردن کار توسط کارگران متخصص و باتجربه بودهایم. بر اساس اعلام منابع رسمی بیش از 1000 کارگر، محل کار خود را ترک کردهاند. بدین ترتیب عملیات تعمیرات دورهای تأسیسات به تعویق افتاده است. از سوی دیگر، عملیات حفاری در چند میدان نیز متوقف شده است.
آمار رسمی دولت ونزوئلا در این بخش قابلاعتماد نیست. مثلاً در ماه ژوئن تولید نفت این کشور 1.531 میلیون بشکه و همانند ماه پیش از آن اعلامشده است. این عدد 190 هزار بشکه با گزارش منابع ثانویه تفاوت دارد. باید دانست که تولید کنونی نفت ونزوئلا نسبت به یک سال پیش 800 هزار بشکه کمتر شده است. در نمودار (1)، تولید روزانه نفت ونزوئلا از ابتدای سال 2016 میلادی تاکنون نشان داده شده است.
تعدادی از کارشناسان شرکت ملی نفت ونزوئلا در گفتگو با خبرنگاران از اعلام آمار غیرواقعی توسط مدیران این شرکت برای پنهان کردن واقعیتهای صنعت نفت ونزوئلا خبر دادهاند. تولید میادین این شرکت که عمدتاً از ذخایر نفت سنگین تشکیل شده، نزولی بوده و علت آن را باید عدم اجرای روشهای افزایش ضریب بازیافت و خروج شرکتهای خارجی پیمانکار دانست. کاهش تولید 600 تا 700 هزار بشکهای نفت ونزوئلا در یک سال اخیر عمدتاً به این دلیل بوده است.
دولت چین اعلام کرده 250 میلیون دلار برای حفظ ظرفیت تولید نفت این کشور در نظر گرفته است. هرچند در مورد اثربخشی این مبلغ تردیدهایی وجود دارد. رهبران پکن در یک دهه اخیر، درمجموع 50 میلیارد دلار وام به کاراکاس پرداخت کردهاند. اما این عدد در تغییر شرایط صنعت نفت این کشور تأثیر قابلتوجهی نداشته است.
در بهار امسال، شرکت کونوکوفیلیپس توانست با رأی قضایی مالکیت چند جزیره نفتی ونزوئلا در دریای کاراییب را به دست آورد. این اتفاق نیز به کاسته شدن تولید نفت و کاهش ذخایر ونزوئلا منجر شده است.
در شرایط کنونی، امیدی برای بهبود شرایط صنعت نفت ونزوئلا به چشم نمیخورد. در سال جاری پرداخت 9 میلیارد دلار بابت اصل و سود اوراق قرضه کاراکاس با تأخیر روبرو شده است. و زمان بازپرداخت این مبلغ در هالهای از ابهام قرار دارد.
تورم سال جاری این کشور 13000 درصد پیشبینیشده و در همین حال تولید ناخالص داخلی سقوطی 15 رصدی را تجربه خواهد کرد.
تعداد دکلهای حفاری فعال در این کشور 26 دستگاه است که نسبت به 70 دکل فعال در ابتدای سال 2016 میلادی، شاهد کاهشی چشمگیر هستیم. از ابتدای سال جاری، تولید روزانه نفت این کشور، همه ماهه 50 هزار بشکه کاهش یافته است.
بدین ترتیب تا پایان سال جاری 300 هزار بشکه از مقدار تولید کنونی نفت ونزوئلا کاسته خواهد شد. این کاهش تولید به معنای کاهش عرضه در بازار نفت بوده و عربستان سعودی برای جبران این کاهش تولید در کنار تبعات آغاز تحریم نفت ایران با مشکلات زیادی روبرو خواهد بود. آنها عرضه نفت از ظرفیت مازاد تولید خود را آغاز کردهاند، اما با سقوط صنعت نفت ونزوئلا و فروپاشی دولت این کشور، بازار نفت با شوکی بزرگ و بیسابقه روبرو خواهد شد.
نویسنده: نیک کونینگهام
منبع: Oilprice
مترجم: محسن داوری