دروازه انرژی جهان
تنگه هرمز؛ دروازه ال ان جي دنيا
در درازمدت خريداران مهم ال ان جي آسيا بايد با نگرانی‌های امنيت عرضه گاز طبيعي خاورمیانه دست‌وپنجه نرم كنند. و در اين شرايط استراليا را بايد اصلی‌ترین مهره جايگزين قطر به‌ویژه پس از راه‌اندازی پروژه‌های در حال تكميل در اين كشور دانست.استراليا می‌تواند در دهه آينده جايگزين قطر به‌عنوان بزرگ‌ترین توليدكننده ال ان جي دنيا شود.
میز نفت| تهديد ايران به بستن تنگه هرمز به‌منزله يادآوري اين نكته به خريداران آسيايي ال ان جي و اروپاييان مشتري گاز طبيعي است كه دیگربار به تأثیرپذیری دولت قطر در ژئوپليتيك خاورميانه بيانديشند. چنين رويدادي در کوتاه‌مدت قيمت گاز در انگلستان را به بالاترين ارقام خواهد رساند و كشورهاي آسيايي را ترغيب خواهد نمود كه با متوقف نمودن قراردادهاي درازمدت خود با قطری‌ها ، به انتظار بهره‌برداری از طرح‌های صادرات ال ان جي استراليا به‌عنوان تأمین‌کننده جايگزين بنشينند.
در ماه‌های اخير و به دنبال اعمال محدودیت‌های سخت‌گیرانه آمريكا و اتحاديه اروپا بر سر صادرات نفت ايران، رهبران تهران و واشنگتن بارها با پيش كشيدن موضوع تنگه هرمز ، نشان دادند كه به بن‌بست رسيدن گفتگوها بر سر مسئله هسته‌ای ايران ممكن است راه را به‌سوی آینده‌ای نامعلوم پيش ببرد.
اخطارهاي نيروهاي نظامي ايران و آمريكا به هواپيماهاي جنگنده طرف مقابل، گسيل داشتن ناوهاي خود به منطقه و برپايي رزمایش‌های مختلف در سال‌های اخیر نشان می‌دهد كه استفاده از گزينه نظامي در دفاع و يا بستن تنگه هرمز ، چه جايگاه مهمي در راهبردهاي نظامي دو طرف دارد. اما بسته شدن تنگه هرمز علاوه بر مسدود شدن مسير عبور نفت‌کش‌های بارگيري شده از پایانه‌های صادرات نفت كشورهاي عربستان سعودي، كويت، ايران، عراق، امارات متحده عربي ، قطر و بحرين،به‌منزله خارج شدن 77 ميليون تن ال ان جي از سبد گاز مايع كشورهاي خريدار اين انرژي پاك خواهد بود. اين عدد كه برابر با 30 درصد كل ال ان جي توليد شده در دنيا خواهد بود ، بازار آرام گاز دنيا را با بزرگ‌ترین بحران تاريخ خود و بسيار بزرگ‌تر از حوادث بازار نفت در دوره جنگ اعراب و اسراييل در دهه هفتاد ميلادي روبرو خواهد نمود.
نگاهي به اظهارنظرها ، مقالات و مصاحبه‌های كارشناسان بازار انرژي نشان می‌دهد كه بازارهاي اروپايي در صورت بسته شدن تنگه هرمز از بيشترين آسیب‌پذیری برخوردار خواهد بود و در جايگاه بعدي خريداران آسيايي گاز قرار خواهند گرفت. و در چنين شرايطي ، تلاش اين مصرف‌کنندگان آسيايي براي ارزيابي سایر گزینه‌های تأمین گاز موردنیاز خود به دليل ترديد در وجود امنيت درازمدت عرضه گاز موردنیاز خويش از منطقه پرآشوب خاورميانه ، چندان دور از انتظار نيست.
وابستگي كليدي
در شرايط كنوني، وابستگي 85 درصدي مصرف‌کنندگان انگليسي گاز به محموله‌های ال ان جي قطر ،زنگ خطر را براي ساكنان جزيره به صدا درآورده است. اما در مقابل ، ژاپنی‌ها تنها 15 درصد گاز مصرفي خود را از قطر تأمین می‌کنند كه نشان از آسیب‌پذیری كم اين كشور در برابر بسته شدن تنگه هرمز است.
كلير رايت تحليلگر ارشد بازار گاز در موسسه لويدزليست اينتليجنس كه يك موسسه مشاوره‌ای در بخش كشتيراني است ، می‌گوید: بر اساس محاسبات ما كشور انگلستان از دسامبر 2011 تا نوامبر 2012 ميلادي 15.66 ميليون تن ال ان جي وارد نموده است. در همين دوره ژاپن بزرگ‌ترین واردكننده اين محصول در دنيا بوده است.
وي می‌افزاید : در سال گذشته 1000 شناور حامل ال ان جي از اسکله‌های قطر و امارات متحده عربي كه ظرفيت توليد سالانه ال ان جي آن‌ها به ترتيب 77 و 5.6 ميليون تن در سال است، به‌سوی كشورهاي خريدار گاز طبيعي رهسپار شده‌اند. و به‌استثنای 15 شناوري كه از اين دو كشور راهي كويت شده‌اند ، بقيه اين کشتی‌ها دو بار(قبل و پس از بارگيري) از تنگه هرمز عبور نموده‌اند.
آمار انتشاریافته از سوي دولت انگلستان نشان می‌دهد حجم واردات گاز انگلستان به‌صورت ال ان جي بيش از حجم واردشده از طريق خطوط لوله بوده است.پ
در يك سال اخير و به دنبال زلزله و سونامي در ژاپن كه به افزايش واردات ال ان جي ژاپنی‌ها انجاميده است ، قيمت گاز طبيعي در بازارهاي آسيايي افزايش قابل‌توجهی داشته است كه با توجه به پیش‌بینی واردات 80 ميليون تني ال ان جي ژاپن در سال جاري ، بسته شدن تنگه هرمز به معناي حذف 15 درصد اين مقدار خواهد بود.
تهديدهاي امنيتي
بسته شدن احتمالي تنگه هرمز ، علاوه بر آثار کوتاه‌مدت اقتصادي و سياسي می‌تواند برنامه‌های درازمدت قطر براي انعقاد قرارداد با مشتريان آسيايي را با چالشي بزرگ روبرو نمايد. ژاپن و کره جنوبي به‌عنوان دو واردكننده بزرگ ال ان جي دنيا ممكن است به‌جای قطر تلاش كنند استراليا را باوجود نگرانی‌هایی در مورد هزینه‌ها و تأخیر درراه‌اندازی طرح‌های اين كشور به‌عنوان تأمین‌کننده گاز طبيعي خود برگزينند.
ديويدلادسما پژوهشگر انستيتوي مطالعات انرژي آكسفورد می‌گوید: در درازمدت خريداران مهم ال ان جي آسيا بايد با نگرانی‌های امنيت عرضه گاز طبيعي خاورمیانه دست‌وپنجه نرم كنند. و در اين شرايط استراليا را بايد اصلی‌ترین مهره جايگزين قطر به‌ویژه پس از راه‌اندازی پروژه‌های در حال تكميل در اين كشور دانست.استراليا می‌تواند در دهه آينده جايگزين قطر به‌عنوان بزرگ‌ترین توليدكننده ال ان جي دنيا شود.
اما پروژه‌های جديد توليد ال ان جي اين كشور با تأخیرهای زماني و بالا رفتن هزینه‌ها روبرو هستند. در اين ميان، قطری‌ها كه در مقايسه با ساير همسايگان عرب ايران در منطقه خلیج‌فارس رابطه خوبي با تهران داشته‌اند ، همواره به دنبال تأمین امنيت فروش ال ان جي صادراتي خود از طريق انعقاد قراردادهاي درازمدت و نه اتكا به فروش به بهترين خريداران بازار در هر نقطه‌ای بوده‌اند. لادسما می‌گوید: اگر ايران تنگه هرمز را ببندد ، قطر در ماراتون حفاري در ميدان مشترك گنبدشمالي/پارس جنوبي نيز با چالش جديدي روبرو خواهد شد. قطر از سال 2005 ميلادي اجراي طرح‌های جديد توسعه‌ای را در اين مخزن متوقف نمود، چراکه قطری‌ها معتقد بودند كه ممكن است با افزايش حجم توليد ، افت سريع حجم گاز و ميعانات گازي برداشت‌شده از مخزن روي دهد و دوره عمر بزرگ‌ترین ميدان گازي دنيا كاهش يابد.
ريسك اندك: برخلاف بازار نفت كه به دنبال تحريم نفت ايران از سوي اتحاديه اروپا با رشد قیمت‌ها روبرو گرديد ، قيمت گاز و ال ان جي پس از تهديد ايران به بستن تنگه هرمز، تغيير قابل‌توجهی نداشته است. چراکه فعالان بازار معتقدند حتي با عملي شدن تهديد ايران ، مدت‌زمان بسته شدن تنگه هرمز ، چندان طولاني نخواهد بود.
توني ريگن تحليل گر بازار ال ان جي موسسه تريزن می‌گوید: بسته شدن تنگه هرمز ، تأثیر بزرگي بر بازار ال ان جي خواهد داشت ، چراکه 30 درصد ال ان جي دنيا از اين تنگه راهبردي عبور می‌کند .اما شواهد نشان می‌دهد خريداران چندان به بررسي ساير گزینه‌ها براي جايگزيني با گازهای طبيعي مایع‌شده قطری‌ها نپرداخته‌اند. واسطه‌های فعال در بازار ال ان جي معتقدند كه نيروي دريايي ایالات‌متحده در صورت هر اقدام پیش‌دستانه ایرانی‌ها ، وارد عمل خواهند شد و درعین‌حال تهديدهاي ایرانی‌ها ، چندان جدي نيست.
اقدام نظامي
اما آيا ايران قادر به بستن تنگه هرمز كه در باریک‌ترین بخش خود 21 مايل عرض دارد و تنها يك بخش دو مايلي آن قابليت عبور کشتی‌ها را داراست ، است؟ واكنش نيروي دريايي آمريكا كه ناوگان پنجم خود را در نزديكي بحرين ، مستقر نموده است به اين اقدام ، چه خواهد بود؟
روبين ميلز مدير موسسه مشاوره‌ای منارانرژي می‌گوید: ایرانی‌ها ممكن است براي چند روز تنگه هرمز را ببندند و حتي اين اقدام با استفاده گسترده از قایق‌های كوچك، مین‌های دريايي و موشک‌ها شايد تا چند هفته نيز ادامه يابد ، اما احتمالاً مدت آن بيش از اين مدت نخواهد بود، چراکه پایگاه‌های موشكي و ناوهاي ايران در اين مدت توسط نيروي دريايي آمريكا منهدم شده‌اند.
وي اضافه می‌کند: با ايجاد يك محدوده مين ريزي شده در خلیج‌فارس توسط ايران می‌توان ظرف چند روز آن را پاک‌سازی نمود. و هرچند ایرانی‌ها می‌توانند خسارت‌هایی را توسط مین‌های پراکنده‌شده در آب‌های پيراموني تنگه هرمز ايجاد كنند و اين اقدام به افزايش حق بيمه کشتی‌ها و عدم تردد آن‌ها در خلیج‌فارس بيانجامد ، اما اين اقدامات نمی‌تواند رفت‌وآمد شناورها را به‌صورت كامل متوقف نمايد. اما فراموش نكنيد كه بسته شدن تنگه هرمز را بايد آخرين حربه ایرانی‌ها دانست ، چراکه به دنبال اين اقدام ، مسير صادرات نفت ايران نيز كه بيش از 50 درصد اقتصاد ايران به آن وابسته است، بسته خواهد شد.
ريگن می‌گوید: دست زدن ايران به اين اقدام را بايد آخرين كارتي دانست كه در اين بازي رو خواهند نمود. و درعین‌حال، بزرگ‌ترین آسیب‌ها نيز نصيب آنان و نه كشورهاي ثروتمند حاشيه خلیج‌فارس می‌شود. من معتقدم كه ایرانی‌ها نيز به آثار امنيتي ، اقتصادي و سياسي چنين اقدامي به‌شدت واقف‌اند. بدين ترتيب رهبران تهران ترجيح می‌دهند همچنان به بازي با ساير کارت‌ها ادامه دهند.
منبع:ماهنامه Petroleum Economist
نويسنده: كوك ووان
برگردان:محسن داوري
در ماه‌های اخير و به دنبال اعمال محدودیت‌های سخت‌گیرانه آمريكا و اتحاديه اروپا بر سر صادرات نفت ايران، رهبران تهران و واشنگتن بارها با پيش كشيدن موضوع تنگه هرمز ، نشان دادند كه به بن‌بست رسيدن گفتگوها بر سر مسئله هسته‌ای ايران ممكن است راه را به‌سوی آینده‌ای نامعلوم پيش ببرد.
اخطارهاي نيروهاي نظامي ايران و آمريكا به هواپيماهاي جنگنده طرف مقابل، گسيل داشتن ناوهاي خود به منطقه و برپايي رزمایش‌های مختلف در سال‌های اخیر نشان می‌دهد كه استفاده از گزينه نظامي در دفاع و يا بستن تنگه هرمز ، چه جايگاه مهمي در راهبردهاي نظامي دو طرف دارد. اما بسته شدن تنگه هرمز علاوه بر مسدود شدن مسير عبور نفت‌کش‌های بارگيري شده از پایانه‌های صادرات نفت كشورهاي عربستان سعودي، كويت، ايران، عراق، امارات متحده عربي ، قطر و بحرين،به‌منزله خارج شدن 77 ميليون تن ال ان جي از سبد گاز مايع كشورهاي خريدار اين انرژي پاك خواهد بود. اين عدد كه برابر با 30 درصد كل ال ان جي توليد شده در دنيا خواهد بود ، بازار آرام گاز دنيا را با بزرگ‌ترین بحران تاريخ خود و بسيار بزرگ‌تر از حوادث بازار نفت در دوره جنگ اعراب و اسراييل در دهه هفتاد ميلادي روبرو خواهد نمود.
نگاهي به اظهارنظرها ، مقالات و مصاحبه‌های كارشناسان بازار انرژي نشان می‌دهد كه بازارهاي اروپايي در صورت بسته شدن تنگه هرمز از بيشترين آسیب‌پذیری برخوردار خواهد بود و در جايگاه بعدي خريداران آسيايي گاز قرار خواهند گرفت. و در چنين شرايطي ، تلاش اين مصرف‌کنندگان آسيايي براي ارزيابي سایر گزینه‌های تأمین گاز موردنیاز خود به دليل ترديد در وجود امنيت درازمدت عرضه گاز موردنیاز خويش از منطقه پرآشوب خاورميانه ، چندان دور از انتظار نيست.
وابستگي كليدي
در شرايط كنوني، وابستگي 85 درصدي مصرف‌کنندگان انگليسي گاز به محموله‌های ال ان جي قطر ،زنگ خطر را براي ساكنان جزيره به صدا درآورده است. اما در مقابل ، ژاپنی‌ها تنها 15 درصد گاز مصرفي خود را از قطر تأمین می‌کنند كه نشان از آسیب‌پذیری كم اين كشور در برابر بسته شدن تنگه هرمز است.
كلير رايت تحليلگر ارشد بازار گاز در موسسه لويدزليست اينتليجنس كه يك موسسه مشاوره‌ای در بخش كشتيراني است ، می‌گوید: بر اساس محاسبات ما كشور انگلستان از دسامبر 2011 تا نوامبر 2012 ميلادي 15.66 ميليون تن ال ان جي وارد نموده است. در همين دوره ژاپن بزرگ‌ترین واردكننده اين محصول در دنيا بوده است.
وي می‌افزاید : در سال گذشته 1000 شناور حامل ال ان جي از اسکله‌های قطر و امارات متحده عربي كه ظرفيت توليد سالانه ال ان جي آن‌ها به ترتيب 77 و 5.6 ميليون تن در سال است، به‌سوی كشورهاي خريدار گاز طبيعي رهسپار شده‌اند. و به‌استثنای 15 شناوري كه از اين دو كشور راهي كويت شده‌اند ، بقيه اين کشتی‌ها دو بار(قبل و پس از بارگيري) از تنگه هرمز عبور نموده‌اند.
آمار انتشاریافته از سوي دولت انگلستان نشان می‌دهد حجم واردات گاز انگلستان به‌صورت ال ان جي بيش از حجم واردشده از طريق خطوط لوله بوده است.پ
در يك سال اخير و به دنبال زلزله و سونامي در ژاپن كه به افزايش واردات ال ان جي ژاپنی‌ها انجاميده است ، قيمت گاز طبيعي در بازارهاي آسيايي افزايش قابل‌توجهی داشته است كه با توجه به پیش‌بینی واردات 80 ميليون تني ال ان جي ژاپن در سال جاري ، بسته شدن تنگه هرمز به معناي حذف 15 درصد اين مقدار خواهد بود.
تهديدهاي امنيتي
بسته شدن احتمالي تنگه هرمز ، علاوه بر آثار کوتاه‌مدت اقتصادي و سياسي می‌تواند برنامه‌های درازمدت قطر براي انعقاد قرارداد با مشتريان آسيايي را با چالشي بزرگ روبرو نمايد. ژاپن و کره جنوبي به‌عنوان دو واردكننده بزرگ ال ان جي دنيا ممكن است به‌جای قطر تلاش كنند استراليا را باوجود نگرانی‌هایی در مورد هزینه‌ها و تأخیر درراه‌اندازی طرح‌های اين كشور به‌عنوان تأمین‌کننده گاز طبيعي خود برگزينند.
ديويدلادسما پژوهشگر انستيتوي مطالعات انرژي آكسفورد می‌گوید: در درازمدت خريداران مهم ال ان جي آسيا بايد با نگرانی‌های امنيت عرضه گاز طبيعي خاورمیانه دست‌وپنجه نرم كنند. و در اين شرايط استراليا را بايد اصلی‌ترین مهره جايگزين قطر به‌ویژه پس از راه‌اندازی پروژه‌های در حال تكميل در اين كشور دانست.استراليا می‌تواند در دهه آينده جايگزين قطر به‌عنوان بزرگ‌ترین توليدكننده ال ان جي دنيا شود.
اما پروژه‌های جديد توليد ال ان جي اين كشور با تأخیرهای زماني و بالا رفتن هزینه‌ها روبرو هستند. در اين ميان، قطری‌ها كه در مقايسه با ساير همسايگان عرب ايران در منطقه خلیج‌فارس رابطه خوبي با تهران داشته‌اند ، همواره به دنبال تأمین امنيت فروش ال ان جي صادراتي خود از طريق انعقاد قراردادهاي درازمدت و نه اتكا به فروش به بهترين خريداران بازار در هر نقطه‌ای بوده‌اند. لادسما می‌گوید: اگر ايران تنگه هرمز را ببندد ، قطر در ماراتون حفاري در ميدان مشترك گنبدشمالي/پارس جنوبي نيز با چالش جديدي روبرو خواهد شد. قطر از سال 2005 ميلادي اجراي طرح‌های جديد توسعه‌ای را در اين مخزن متوقف نمود، چراکه قطری‌ها معتقد بودند كه ممكن است با افزايش حجم توليد ، افت سريع حجم گاز و ميعانات گازي برداشت‌شده از مخزن روي دهد و دوره عمر بزرگ‌ترین ميدان گازي دنيا كاهش يابد.
ريسك اندك: برخلاف بازار نفت كه به دنبال تحريم نفت ايران از سوي اتحاديه اروپا با رشد قیمت‌ها روبرو گرديد ، قيمت گاز و ال ان جي پس از تهديد ايران به بستن تنگه هرمز، تغيير قابل‌توجهی نداشته است. چراکه فعالان بازار معتقدند حتي با عملي شدن تهديد ايران ، مدت‌زمان بسته شدن تنگه هرمز ، چندان طولاني نخواهد بود.
توني ريگن تحليل گر بازار ال ان جي موسسه تريزن می‌گوید: بسته شدن تنگه هرمز ، تأثیر بزرگي بر بازار ال ان جي خواهد داشت ، چراکه 30 درصد ال ان جي دنيا از اين تنگه راهبردي عبور می‌کند .اما شواهد نشان می‌دهد خريداران چندان به بررسي ساير گزینه‌ها براي جايگزيني با گازهای طبيعي مایع‌شده قطری‌ها نپرداخته‌اند. واسطه‌های فعال در بازار ال ان جي معتقدند كه نيروي دريايي ایالات‌متحده در صورت هر اقدام پیش‌دستانه ایرانی‌ها ، وارد عمل خواهند شد و درعین‌حال تهديدهاي ایرانی‌ها ، چندان جدي نيست.
اقدام نظامي
اما آيا ايران قادر به بستن تنگه هرمز كه در باریک‌ترین بخش خود 21 مايل عرض دارد و تنها يك بخش دو مايلي آن قابليت عبور کشتی‌ها را داراست ، است؟ واكنش نيروي دريايي آمريكا كه ناوگان پنجم خود را در نزديكي بحرين ، مستقر نموده است به اين اقدام ، چه خواهد بود؟
روبين ميلز مدير موسسه مشاوره‌ای منارانرژي می‌گوید: ایرانی‌ها ممكن است براي چند روز تنگه هرمز را ببندند و حتي اين اقدام با استفاده گسترده از قایق‌های كوچك، مین‌های دريايي و موشک‌ها شايد تا چند هفته نيز ادامه يابد ، اما احتمالاً مدت آن بيش از اين مدت نخواهد بود، چراکه پایگاه‌های موشكي و ناوهاي ايران در اين مدت توسط نيروي دريايي آمريكا منهدم شده‌اند.
وي اضافه می‌کند: با ايجاد يك محدوده مين ريزي شده در خلیج‌فارس توسط ايران می‌توان ظرف چند روز آن را پاک‌سازی نمود. و هرچند ایرانی‌ها می‌توانند خسارت‌هایی را توسط مین‌های پراکنده‌شده در آب‌های پيراموني تنگه هرمز ايجاد كنند و اين اقدام به افزايش حق بيمه کشتی‌ها و عدم تردد آن‌ها در خلیج‌فارس بيانجامد ، اما اين اقدامات نمی‌تواند رفت‌وآمد شناورها را به‌صورت كامل متوقف نمايد. اما فراموش نكنيد كه بسته شدن تنگه هرمز را بايد آخرين حربه ایرانی‌ها دانست ، چراکه به دنبال اين اقدام ، مسير صادرات نفت ايران نيز كه بيش از 50 درصد اقتصاد ايران به آن وابسته است، بسته خواهد شد.
ريگن می‌گوید: دست زدن ايران به اين اقدام را بايد آخرين كارتي دانست كه در اين بازي رو خواهند نمود. و درعین‌حال، بزرگ‌ترین آسیب‌ها نيز نصيب آنان و نه كشورهاي ثروتمند حاشيه خلیج‌فارس می‌شود. من معتقدم كه ایرانی‌ها نيز به آثار امنيتي ، اقتصادي و سياسي چنين اقدامي به‌شدت واقف‌اند. بدين ترتيب رهبران تهران ترجيح می‌دهند همچنان به بازي با ساير کارت‌ها ادامه دهند.
منبع:ماهنامه Petroleum Economist
نويسنده: كوك ووان
برگردان:محسن داوري
شنبه ۱۶ تير ۱۳۹۷ ساعت ۱۱:۱۲
کد مطلب: 21428
خدا خیرت بده میشه همه از این تنگه نفت صادر کنند ولی ما نتوانیم !؟ کافر!!!