جام جهانی نفت

میز نفت| عربستان سعودی و روسیه، دو رقیب بزرگ بازار نفت، بازی افتتاحیه جام جهانی فوتبال روسیه را برگزار کردند. عربستان در این بازی شکستی بزرگ و فراموش‌نشدنی را تجربه کرد، اما این بازی‌ها نمی‌تواند نمادی از رقابت قدرت‌های جهانی به شمار رود. این بازی در آستانه نشست هفته آینده اوپک در وین برگزار شد. باوجود شانس اندک دو تیم برای موفقیت در این بازی‌ها، پوتین و بن سلمان برای تماشای این بازی در ورزشگاه حضور داشتند.

نفت در مسائل سیاسی این دو کشور نقشی کلیدی دارد. روسیه، متحد منطقه‌ای ایران (به‌عنوان رقیب اصلی ریاض) بوده و در جنگ‌های نیابتی خاورمیانه، حضور دارد. ایران، عراق و ونزوئلا، مخالفان جدی افزایش سقف تولید اوپک هستند. دلیل اصلی این راهبرد، ناتوانی این سه کشور در افزایش تولید خود است. عراق فاقد ظرفیت تولید مازاد است. ونزوئلا به دلیل بحران‌های اقتصادی و سیاسی، با تولید نزولی روبرو بوده و ایران که پیش‌تر از سهمیه‌ها معاف شده بود، به دلیل تحریم‌های واشنگتن با ریسک کاهش صادرات روبرو است.

این دو کشور باوجود رقابت در زمین چمن فوتبال، دارای منافع مشترکی نیز هستند.دولت‌های عربستان سعودی و روسیه در حال آماده شدن برای افزایش تولید نفت خام خود هستند. آن‌ها منتظر نشست روزهای آینده اوپک ننشسته‌اند. مسکو و ریاض از اکتبر گذشته، تولید خود را به بیش از 10 میلیون بشکه در روز رسانده‌اند. سهمیه تولید روزانه این کشور پادشاهی بر اساس سهمیه‌های اوپک 10.058 میلیون بشکه بوده است.

شیوخ ریاض از ابتدای سال گذشته میلادی، تولیدی کمتر از سهمیه‌های کارتل داشته‌اند. این کشور یکی از معدود کشورهایی است که از نفت به‌عنوان سوخت نیروگاه‌های تولید برق بهره می‌برد و در تابستان‌ها تولید نفت خود را بالا می‌برد. گزارش‌ها حاکی از آن است که تولید کنونی نفت روسیه در بالاترین میزان در 14 ماه اخیر قرار دارد و به 11.09 میلیون بشکه در روز رسیده است. سهمیه تولید مردان یخی بر اساس توافق اوپک 10.95 میلیون بشکه در روز است. چند شرکت نفتی روسیه در ماه‌های اخیر تولید خود را افزایش قابل‌توجهی داده‌اند. اما دلیل این افزایش تولید چه بوده است؟

تعدادی از رسانه‌ها به فشار ایالات‌متحده اشاره می‌کنند. آن‌ها معتقدند کاخ سفید به دلیل تحریم‌های ایران، خواهان حفظ تعادل در بازار عرضه و تقاضا است. تعدادی دیگر از کارشناسان بر فشار چین به‌عنوان بزرگ‌ترین مصرف‌کننده نفت در دنیا تأکید می‌کنند. به هر ترتیب، طرح فریز نفتی به اکثر اهداف خود دست‌یافته و میزان کاهش و مدت‌زمان اجرای آن، بیش از پیش‌بینی‌های اولیه بوده است. میزان نفت ذخیره‌شده به میانگین پنج سال اخیر خود رسیده و اوپک اعلام کرده در ماه آوریل ذخایر نفت کشورهای توسعه‌یافته 26 میلیون بشکه کمتر از میانگین پنج سال اخیر بوده است.

قیمت نفت در بازارهای جهانی، افزایش قابل‌توجهی داشته است. در ژانویه سال 2016 میلادی، قیمت هر بشکه نفت برنت 27 دلار معامله شد. در ماه گذشته، میانگین قیمت نفت در بازارهای جهانی 80 دلار بوده است. پیش‌بینی‌های تعدادی از مدیران نفتی محقق شده و بازار باید با توانایی‌های مالی دولت‌ها منطبق شود.
مهم‌ترین منبع درآمد بسیاری از تولیدکنندگان نفت، فروش محموله‌های طلای
سیاه در بازار است.

به‌صورت سنتی، نقطه سربه‌سر در این کشورها، هزینه اکتشاف و برداشت از چاه‌های نفت است. در سال‌های 2014 و 2015 میلادی، سقوط قیمت نفت باعث شد تا این کشورهای وابسته به درآمدهای نفتی با کسری بودجه و مشکلات مخالف اقتصادی و اجتماعی روبرو شوند.

فراموش نکنید که بخشی از کاهش اخیر تولید نفت اوپک، هدفمند نبوده است. ونزوئلا و لیبی به دلیل مسائل سیاسی داخلی، با سقوط مقدار تولید روبرو بوده‌اند. خط لوله‌های نفتی نیجریه با نشت روبرو شده‌اند و بخشی از تولید این کشور متوقف‌شده است. در سایر کشورها، کاهش قیمت نفت به حذف بودجه اکتشاف و تولید در چهار سال اخیر منجر شده و این اقدام علاوه بر کاهش تولید باعث شده تا آن‌ها نتوانند هم‌زمان با بالا رفتن قیمت‌ها، بر تولید خود بیافزایند.

عربستان و روسیه در حال افزایش تولید هستند و این رشد عرضه نه به دلیل خواسته مشتریان برای کاهش قیمت‌ها، که برای جایگزینی با کاهش تولید سایر تولیدکننده‌ها انجام می‌شود.

در ماه گذشته، روسیه و عربستان سعودی توافق کردند در جهت تولید بیشتر نفت گام بردارند. اما این اقدام بدون توافق با سایر اعضای کارتل اوپک انجام شده است. مثلاً عراق به‌عنوان دومین تولیدکننده بزرگ اوپک با افزایش تولید مخالف است. آن‌ها به دلیل مسائل فنی و اختلاف‌نظر با کردها، قادر به افزایش برداشت از چاه‌های نفت خود نیستند. تصمیم‌گیری‌های اوپک با اجماع اعضا انجام می‌شود، اما عربستان سعودی و متحدانش در هر رویدادی تنها به دنبال تحقق منافع خودهستند.

گزارش‌های مختلف نشان می‌دهد روس‌ها قادر به افزایش تولید خود هستند. گازپروم اعلام کرده از ظرفیت تولید مازاد 500 هزار بشکه در روز برخوردار است. روس‌ها در اکتبر سال 2016 میلادی، تولید خود را با 300 هزار بشکه کاهش به 11.25 میلیون بشکه در روز رساندند. در این مدت، دو کشور عربستان و روسیه 300000 بشکه بر تولید خود افزوده‌اند و این عدد برابر با یک‌ششم کل تعهد کاهش تولید اوپک و غیر اوپک بوده است. البته ریاض در دوره‌ای کم‌وبیش طولانی، تولیدی کمتر از سقف تولید خود داشته است.

یک متغیر مهم، مقدار نفت خارج شده ایران از بازار به دنبال تحریم‌های واشنگتن است. هنگامی‌که اوباما نفت ایران را تحریم کرد، تلاش نموده بود تا همراهی دنیا را به دست آورد. تحریم‌های وی همانند یک زیردریایی فاقد تجهیزات مشاهده محیط بیرون بود.
همه خریداران اروپایی نفت ایران به‌علاوه کره جنوبی و ژاپن با این تحریم‌ها همراه شدند. سایر متحدان ایالات‌متحده نیز با این محدودیت‌های بی‌سابقه، همکاری کردند.

حتی چینی‌ها به‌عنوان بزرگ‌ترین خریدار نفت ایران، از مقدار خرید خود کاستند. اما در دولت ترامپ، همه‌چیز تغییر کرده است. اعمال تحریم به‌عنوان ابزار مجازات، فاقد کارایی گذشته است. ترامپ تعدادی از اقدامات اوباما نظیر پیوستن داوطلبانه دولت‌ها به این تحریم‌ها و کاهش خرید نفت ایران را در دستور کار قرار داده است. البته چینی‌ها امیدوارند تا از فرصت تحریم ایران برای اجرایی کردن پترویوان بهره ببرند. رهبران تهران نیز با استقبال از این اقدام پکن، خواهان دور زدن دلار و تحریم‌های ایالات‌متحده هستند.

همانند دولت اوباما، شرکت‌ها در یک دوره شش‌ماهه به‌صورت داوطلبانه این تحریم‌ها را اجرایی خواهند کرد. در ادامه همه به دنبال سنجش موفقیت هویج و یا استفاده از چماق در آینده هستند. ایران اعلام کرده در برجام باقی خواهد ماند. اروپا از این راهبرد استقبال کرده و اعلام کرده به خرید نفت ایران ادامه خواهد داد. به نظر می‌رسد در صورت خروج ایران از برجام، اروپایی‌ها به‌سوی راهبرد ترامپ حرکت خواهند کرد.

دو کشور هند و چین، خریدار 60 درصد نفت ایران هستند. کره جنوبی، ژاپن و هند در رتبه‌های بعدی قرار دارند. گفتنی است که هندی‌ها برای در امان ماندن از مجازات دولت ترامپ، 20 درصد از مقدار خرید نفت خود از ایران را کاسته‌اند.

بازی‌های جام جهانی در مسکو ادامه دارد و همه در انتظار نتایج بازی‌ها هستند. اما برای پیش‌بینی قهرمان این بازی‌ها، باید به انتظار بازی‌های دوره گروهی نشست.
 
 
 
منبع: Seeking Alpha
نویسنده: مارک چندلر
مترجم: محسن داوری

سه شنبه ۲۹ خرداد ۱۳۹۷ ساعت ۱۱:۰۳