میز نفت / حسن روحانی باز هم در يكی از سفرهای خارجی خود قول و قرارهايی با يكی از كشورهای مصرفكننده نفتی گذاشت؛ قراری كه بر اساس آن هندیها در ازای افزايش واردات نفت از ايران، تخفيف يك دلاری میگيرند.
هند يكی از بزرگترين مصرفكنندگان نفت جهان است كه به سرعت در حال افزايش ظرفيت پالايشي خود است. منابع بينالمللي اعلام كردهاند ظرفيت مصرف اين كشور به 7 ميليون بشكه خواهد رسيد و به همين دليل يكي از بازارهاي مهم براي كشورهاي صادركننده نفت است.
اين كشور در زمان تحريم ميزان واردات خود را از ايران كاهش داد و دولت وقت براي آنكه حجم صادرات به اين كشور سقوط چشمگيري نداشته باشد با اعطاي امتيازاتي سعي در حفظ سطح صادرات نفت داشت. برهمين اساس وظيفه انتقال نفت و هزينههاي بيمه و كشتيراني به عهده ايران بود و هنديها در آن شرايط سود خوبي كسب كردند، بدون آنكه پول نفت خريداري شده را پرداخت كنند.
در ميان كشورهاي خريدار نفت ايران، هند بيشترين سود را از معاملات خود با ايران كسب كرد و زيادهخواهي اين كشور براي دوران پسابرجام موحب شد تا اين كشور در قبال افزايش واردات نفت امتيازاتي در حوزه حملونقل به دست آورد. در نهايت مذاكراتي كه ميان دو طرف شكل گرفت، اين كشور ميزان واردات خود را از ايران به 420 هزار بشكه افزايش داد، اما با پيششرط توسعه ميدان گازي فرزاد B و بندر چابهار.
پس از برجام و تثبيت شرايط، ايران شرايط هنديها را براي حضور شركتهاي هندي در ايران نپذيرفت تا دهلينو ميزان واردات نفت خود را از ايران كاهش دهد. در چنين شرايطي انتقال پول نفت ايران هم با دشواريهايي همراه و كارشكني هنديها در اين حوزه تبديل به يك موضوع چالشآفرين شد.
*جزئيات تخفيف
رئيسجمهور كه دو روز پيش در رأس هيئتي به هند سفر كرده بود، روي نفت متمركز شد و آنطور كه منابع آگاه گفتهاند، بهمنظور افزايش ميزان صادرات نفت به اين كشور از تخفيف يك دلاري گفته است كه رقم بسيار بالايي در معاملات نفتخام است و در صورت قائل شدن چنين تخفيفي، ساير خريداران نفت ايران هم چنين شرايطي را طلب ميكنند.
از زمان لغو تحريمها در سال 2016، ايران براساس يك فرمول مشخص تخفيفهايي را در كرايه حمل محمولههاي نفتي به هند ارائه ميداد كه معادل 105درصد از ارزيابي پلاتس بود. رويترز گزارش داده است كه در سال مالي 2018-2017، تهران ميزان تخفيف ارائه شده را از 80درصد به 62درصد اين فرمول كاهش داد، اما به گفته سه منبع آگاه، تهران اخيراً پيشنهاد كرده كه اگر پالايشگاههاي هندي خريد نفت از ايران را افزايش دهند، ميزان تخفيفها مجدداً افزايش يابد.
يك منبع آگاه گفت: اكنون آنها تخفيفي صددرصدي را پيشنهاد كردهاند كه معادل 105درصد ارزيابي كرايه حمل بار پلاتس است. بيژن نامدار زنگنه، وزير نفت ايران نيز پس از ديدار با وزير نفت هند به خبرنگاران گفت: شركتهاي دولتي هند قرار است سطح خريد نفت خود را از ايران افزايش دهند.
وزير نفت هند بدون ارائه توضيح بيشتر به خبرنگاران گفت: ما نسبت به ديگر توليدكنندگان بزرگ، مشوقهاي خوبي (از ايران) گرفتهايم. اگر ما از ايران نفت بخريم منتفع خواهيم شد. ما خريد نفت از ايران را نسبت به سال مالي جاري افزايش خواهيم داد.
يكي از منابع آگاه گفته است كه تخفيف پيشنهادي در كرايه حمل به معناي تخفيف يك دلاري در قيمت هر بشكه نفت است.
وزير نفت هم گفته است اين كشور به دنبال گرفتن سهمي در ميدان نفتي آزادگانجنوبي ايران است. وي گفت: تهران هيچ تعهدي نسبت به درخواست هند نشان نداده، اما تمايل دارد كه هفته آينده در تهران، آمارهايي از برخي ميادين را به يك هيئت هندي ارائه دهد.
هند اخيراً يك طرح 6 ميليارد دلاري براي توسعه ميدان فرزاد B پيشنهاد كرده و به دنبال قيمتگذاري حدوداً چهار دلاري براي هر يك ميليون واحد حرارتي گاز توليدي از اين ميدان است تا سودي دو رقمي را از اين پروژه از آن خود كند. از آنجايي كه قيمت گاز در داخل ايران حدود 2/1 دلار در هر يك ميليون واحد حرارتي است، هند درخواست كرده براي افزايش متوسط بازگشت سرمايه خود، سهمي هم در يك ميدان نفتي ايران داشته باشد.
*تكرار تهاتر؟
اين توافق كه تا امروز بهطور رسمي اعلام نشده، پيشتر هم تجربه شده است. روحاني سال 93 طي توافقي با ولاديمير پوتين، رئيسجمهور روسيه به وي پيشنهاد داد كه مسكو روزانه 500 هزار بشكه از ايران نفت خريده و به ازاي آن كالاهاي روسي و يورو تحويل دهد. اين پيشنهاد به سرعت در دست بررسي قرار گرفت و پس از چكشكاري حجم آن به 100 هزار بشكه رسيد و در حال انجام است. اينكه رئيسجمهور خود وارد حوزه فروش نفت شده و براي برطرف كردن نيازهاي مالي كشور به روسيه و هندوستان چنين پيشنهادي داده است، نشان ميدهد كه دولت حساب ويژه و بيشتري روي درآمدهاي نفتي باز كرده است.
چهارشنبه ۲ اسفند ۱۳۹۶ ساعت ۰۶:۵۷