میزنفت/ تکذیب خبر نابودی هفت هواپیمای جنگی روسیه و کشته شدن دو نظامی روس در پایگاه حیمیم سوریه در حمله شورشیان در آستانه کریسمس، نشان میدهد که حضور خرسها در جنگ سوریه باوجود سفر غیرمنتظره پوتین به این کشور جنگزده و تشکر بشار اسد از وی، پایان نیافته است.
چندی پیش، ژنرال والری گراسیموف، رئیس ستاد مشترک روسیه از پایان عملیات نظامی ارتش این کشور در خاک سوریه خبر داد. هرچند این جنگ نیابتی در حقیقت در برابر ایالاتمتحده بوده است. این ژنرال از شکست دادن داعش توسط سربازان روس تبار خبر داده است. اما این ادعاها در تعارض با ادعای ترامپ مبنی بر پیروزی کشورش بر داعش است.
در شرایط کنونی، رهبران هیچیک از دو کشور روسیه و آمریکا نمیتوانند ادعا کنند که به پیروزی کامل در این کشور عربی در برابر جنگجویان داعش دستیافتهاند. اما با نگاهی به نقشه کنونی کشور سوریه میتوان دریافت که ادعای کرملین به واقعیت نزدیکتر است. دولت بشار اسد بخش زیادی از خاک سوریه را در اختیار دارد. به یاد داشته باشید که در تابستان سال 2015 میلادی، تنها 10 درصد خاک سوریه در اختیار نیروهای وفادار به بشار اسد بود.
این دو کشور از راهبردهای نظامی مشابهی برای دستیابی به اهداف خود استفاده میکنند و بهجای حضور گسترده در کشورهای دیگر، از نیروهای بومی برای جنگهای نیابتی موردنظر بهره میگیرند. بدین ترتیب نیازی به حضور نظامی گسترده در مناطق هدف وجود نخواهد داشت.
آمریکاییها نیز سالهاست که راهبرد آموزش، تجهیز، توانمندسازی و پشتیبانی از گروههای مورد حمایت خود را در دستور کار خویش قرار دادهاند. همه ما میدانیم که حمایت واشنگتن از جنگجویان کرد باعث گردید تا آنان بتوانند کنترل شمال و شمال شرق کشور جنگزده سوریه را در دست گیرند.
در آنسوی این نبرد نیز، روسها تلاش زیادی کردهاند تا ارتش فرسوده و ناتوان سوریه را برای ادامه نبرد با نیروهای متخاصم، تجهیز و حمایت کرده و سلاحهای آنان را در صحنه نبرد، تعمیر و آمادهبهکار کنند. بدین ترتیب ارتش سوریه توانست بار دیگر از مرزهای کشورش دفاع کند.
*بازی پیچیده غرب و شرق در سواحل مدیترانه
دو کشور ایالاتمتحده و روسیه بر پیروزی بر داعش تأکید میکنند، اما در مورد دستیابی به اهداف سیاسی خود چیزی نمیگویند. البته مقامات آمریکایی اعلام کردهاند که ارتش روسیه بارها جنگجویان مخالف اسد و نه تروریستهای داعشی را موردحمله قرار داده است. مقامات روس نیز اعلام کردهاند که اگرچه تعداد حملات هوایی ائتلاف بینالمللی 8 تا 10 حمله در روز بوده است، اما ارتش روسیه روزانه 60 تا 70 حمله هوایی به مواضع و پایگاههای نیروهای مخالف دمشق انجام داده است. همچنین تعداد این حملات روسها در روزهای اوج جنگ به 120 تا 140 حمله نیز افزایش یافته بود. بدین ترتیب اجرای حملات گسترده تنها راه به شکست کشاندن تروریستها بوده است. به هر ترتیب، از نگاه روسها، آمریکاییها به دنبال جنگ با بشار اسد و نه داعش بودهاند.
درواقع، باید گفت رهبران روسیه و ایالاتمتحده، اهداف مختلفی در سوریه داشتهاند. در مراحل پایانی این جنگ، آمریکاییها بیش از هر چیز به دنبال نابودی داعش و نه سرنگونی دولت بشار اسد بودند. دلیل این هدف را باید به حملات تروریستی داعش در ایالاتمتحده و آمریکا مربوط دانست.
در مقابل، روسیه از دولت رو به افول بشار اسد بهعنوان متحدی قابلاتکا دفاع کرد و در کنار حمله به مواضع داعش، تسلیحات جدید و نوسازی شده خود را مورد آزمایش قرار داد.
نگاهی به مواضع مقامات ارشد نظامی روسیه نشان می دهد که آنها تمایل زیادی داشته اند تا انواع سلاح ها و نیروهای نظامی خود را در یک نبرد واقعی به کار گیرند. به این نکته توجه کنید که پس از سال 1962 میلادی و حضور ارتش روسیه در کوبا، هیچگاه نیروهای ارتش روسیه تا این میزان از مرزهای کشورشان دور نشده بودند.
بدین ترتیب برای آنان مهم بوده تا توانایی های خود را در معرض آزمون قرار دهند. در صحنه جنگ سوریه در مجموع 48 هزار نظامی روسیه حضور یافتند. کماندوهای چشم آبی روس نیز در این جنگ توانستند قابلیت های خود را به رهبران کرملین نشان دهند. گفتنی است که کماندوهایی از همه پایگاه های نظامی روسیه در این ماموریت های بلندمدت در خاک سوریه حضور داشته اند.
در جنگ سوریه، فرماندهان روسی، کنترل عملیات و فرماندهی نیروهای ارتش بشار اسد را در دست داشتند و پنج ژنرال روسیه از سپتامبر سال 2015 تا پایان سال 2017 میلادی، فرماندهی صحنه نبرد را در دست داشتند.
90 درصد واحدهای ارتش کرملین و بیش از نیمی از فرماندهان روسی، در عملیات های این جنگ نقش داشته اند. بدین ترتیب آنها آزمونی واقعی را هزاران کیلومتر دورتر از مرزهای کشورشان پشت سر گذاشتند. این فرماندهان در دوره های سه ماهه، روانه سوریه می شدند و عملکرد آنان با رضایت بالای فرماندهان عالی رتبه نظامی مسکو همراه بوده است. بدین ترتیب می توان اعلام کرد نظامیان روس آماده اجرای فرامین هستند.
فراموش نکنید روس ها در این جنگ بیش از 200 نوع سلاح مختلف پیشرفته و جدید خود را مورد آزمون قرار دادند. استفاده از سلاح های روزآمد شده نیز در دستور کار نظامیان روس تبار قرار داشته است. در این دوره و در ابتکاری جالب توجه، طراحان سلاح های ارتش روسیه، روانه خاک کشور جنگ زده سوریه شدند تا عملکرد تجهیزات تولید شده خود را مشاهده کنند.
در کنار مسایل مختلف مربوط به جنگ در سوریه، باید به این نکته توجه کرد که روس ها برای نخستین بار این فرصت را یافتند تا انواع پهپادهای خود را در شرایط جنگی آزمایش کنند. در پاره ای مواقع، همزمان 60 پهپاد روسی در آسمان سوریه در حال پرواز و جمع آوری و ارسال برخط اطلاعات به مراکز فرماندهی خرس ها بودند.
کارشناسان نظامی بین المللی معتقدند این جنگ فرصتی برای صنایع نظامی مسکو بود تا نقاط ضعف سلاح های خود را شناسایی و برطرف کنند. این کار قابلیت اعتماد به این سلاح ها را افزایش چشمگیری داده است.
یکی از ویژگی های ناگفته جنگ سوریه را باید آزمایش قابلیت های یک شرکت خصوصی روسی با نام واگنر دانست که دفتر آن در جنوب روسیه قرار دارد. این شرکت وظیفه حمایت زمینی از نیروهای ارتش سوریه را بر عهده داشت. هرچند براساس پژوهش های منابع مستقل، تجهیزات و کارکنان این شرکت، آسیب های قابل توجهی دیدند. اگرچه مدیران این شرکت برای دریافت مدال افتخار به کرملین دعوت نشدند، اما آنان به بخشی از راهبردهای نظامی مدرن روسیه تبدیل شده اند که نقش بزرگی در تغییر شرایط بحرانی سوریه ایفا کردند. همچنین با حضور آنان، از حجم آسیب های وارد شده به ارتش روسیه به میزان زیادی کاسته شد.
اما یکی از جنبه های مهم این حضور نظامی گسترده را باید رویارویی سربازان روس تبار در برابر غرب دانست. روحیه سربازان و خلبانان روس در این نبرد عالی توصیف شده است. البته موارد تخطی از خط هوایی تعیین شده، بسیار کم بوده است. از نگاه فرماندهان ارتش روسیه، آمریکایی ها چندان تمایلی به نابودی سریع داعش نداشته اند و در خاطرات آمریکایی ها نیز به این موضوع اشاره شده است.
پس از پایان داعش، مسکو رهبران واشنگتن را متهم نموده که با بازسازی پایگاه های خود در خاک سوریه امیدوار اند تا جنگجویان باقیمانده داعش را به عنوان نیروهای مخالف بشار اسد و برای ایجاد بی ثباتی به کار گیرد.
به نظر می رسد یکی از دلایل تداوم حضور خرس ها در خاک سوریه با وجود اعلام رسمی شکست داعش توسط پوتین را مقابله مردان یخی با این نیروهای برهم زننده ثبات در سوریه دانست.
من معتقدم راهبردهای نظامی آتی روسیه در این کشور عربی با نگاه به مواضع رقیب آمریکایی تعیین و اجرا خواهد شد. اما به نظر می رسد ابتکار عمل در مناطق شرقی اوکراین و نزدیکی شبه جزیره کریمه به عنوان آوردگاه احتمالی بعدی دو قدرت شرق و غرب، در دست آمریکایی ها باشد.
نویسنده: لیونید برشیدسکی
منبع: Bloomberg
مترجم: محسن داوری
دوشنبه ۱۸ دی ۱۳۹۶ ساعت ۱۲:۳۱