تجربه شل در ایران تکرار می‌شود؟
از 1.8 میلیون به 235 هزار بشکه!
شرکت شل با رقم رویایی 1.8 میلیون بشکه‌ای خود عراق را ترک کرد تا بار دیگر اثبات شود٬ ارائه اعداد بزرگ و جذاب به معنای بزرگی یک شرکت نفتی و خودتحقیری داخلی نیست؛ متاسفانه در کشورمان این اعداد خریداران بزرگ تری دارند٬ هر شرکتی که رقمی بیشتر ارائه دهد محبوب تر و نشانه عقب ماندگی شرکت‌های ایرانی است.
وحید حاجی‌پور/ شرکت انگلیسی – هلندی رویال داچ شل از مجنون عراق خارج شد؛ این خروج با ابراز علاقه شرکت‌های شورون آمریکا٬ توتال فرانسه و پتروچاینا چین همراه شده است و این کنسرسیوم برای حضور در یکی از بزرگترین میادین نفتی جهان خود را آماده می‌کند.
گرچه شل در توضیح چرایی خروج از این میدان٬ توجه به گاز طبیعی پایین دست را مطرح کرده است اما باید نگاهی گذرا به عملکرد این شرکت در عراق داشت. این شرکت جزو 5 شرکت بزرگ نفتی جهان قرار داشته و دارد و به دلیل بهره گیری از تکنولوژی‌های روز از طریق شرکت‌های فنی و مهندس و همچنین مدیریتی حساب شده٬ همواره در زمره موفق ترین شرکت‌های نفتی جهان قرار گرفته است.
اما اختلاف شل و وزارت نفت عراق در میدان مجنون از چه زمانی آغاز شد؟ همه چیز به سال 2009 بر می‌گردد؛ سالی که شل برای تولید 1.8 میلیون بشکه‌ای از این میدان اعلام آمادگی کرد. در سال 2010 این قرارداد به امضا رسید و شرکت‌های شل با 45 درصد سهام٬ پتروناس با 30 درصد سهام شریک شرکت ملی نفت عراق با 25 درصد سهام آغاز گر توسعه این میدان شدند.
تولید میدان مجنون در سال 2010 و در زمانی که که شل فعالیت خود را در آن شروع کرد 45 هزار بشکه در روز بود که این شرکت٬ فعالیت مجنون و تولید نفت از آن را برای انجام کارهای نگهداری و بازسازی تعطیل کرد. شل تعهد داده بود طی قراردادی 20 ساله ٬ در ازای دریافت یک دلار و 39 سنت پاداش بابت تولید هر بشکه نفت، میزان تولید از این میدان را تا 1.8 میلیون بشکه افزایش دهد.
این رقم اما دچار تغییرات بسیاری شد و روزی به 1.2 میلیون بشکه رسید٬ مرتبه بعدی به یک میلیون بشکه٬ یکبار به 800 هزار بشکه و روزی دیگر به 600 هزار بشکه. تاخیرهای مکرر شل و عدم تحقق برنامه‌های این شرکت برای تولید نفت از این میدان با عصبانیت وزارت نفت عراق همراه شد بطوری که وزیر نفت این کشور طی نامه‌ای رسمی عراق به هانس نیجکامپ نائب رئیس شرکت نفتی شل در آگوست 2013 – شهریور 92 – نوشت: به دلیل تاخیر در عملیات تولید، بیش از چهار میلیارد و 600 میلیون دلار از درآمدهای نفتی عراق از دست رفته است.
در این نامه به شدت از عملکرد شرکت نفتی شل به دلیل تاخیر در استخراج نفت از میدان نفتی مجنون در جنوب عراق انتقاد شده است. در این نامه آمده است در شرایطی که بغداد می‌کوشد نقش خود را به عنوان یک تولید کننده کلیدی انرژی در جهان تثبیت کند، عملکرد منفی شرکت شل باعث شده میزان صادرات نفت عراق کاهش یافته و به پایین‌ترین سطح طی 16 ماه گذشته برسد. تولید نفت در میدان مجنون به شکل غیرقابل قبولی برای مدت طولانی متوقف شده و برآوردها نشان می‌دهد در این مدت تولید بیش از 44 میلیون بشکه نفت معطل مانده است.
وزارت نفت عراق در این نامه نوشت: در نتیجه تاخیر شل عراق ضرر و زیان سنگینی را متحمل شده که بیش از چهار میلیارد و 600 میلیون دلار برآورد می‌شود و این خسارات مالی در نتیجه کوتاهی شرکت شل از عمل به تعهدات خود در قراردادهای امضا شده هر روز ادامه دارد.
در نامه وزارت نفت عراق همچنین آمده است: به درخواست شرکت شل میدان نفتی مجنون از اول ماه ژوییه سال 2012 تعطیل و تولید نفت برای اجرای عملیات مرمت و بازسازی تاسیسات موجود متوقف شده است. همچنین این شرکت هیچ اقدام جدی برای انتقال و فرآوری گازهای تولیدی همراه از این میدان نفتی صورت نداده است. سوختن این گاز علاوه بر پیامدهای منفی اقتصادی برای عراق بر محیط زیست منطقه نیز تاثیرات منفی به همراه دارد که نقض آشکار قوانین عراق محسوب می‌شود.
پس از این نامه بود که شرکت شل اعلام کرد طی هفته‌های آینده تولید 175 هزار بشکه‌ای در مجنون را آغاز می‌کند. عاصم جهاد، سخنگوی وزارت نفت عراق هم در آن زمان گفت: این تولید اولیه است و در آینده به سطح بالاتری (بیش از یک میلیون بشکه در روز) خواهد رسید. این در حالی بود که شل تعهد داده بود در همان سال میزان تولید از مجنون را به 450 هزار بشکه در روز برساند که نه تنها محقق نشد بلکه به 250 هزار بشکه هم در سال 2017 نرسید!
شکست شل در مجنون عراق با برخورد جدی عراقی‌ها مواجه شد و این شرکت جریمه شد که همین جریمه٬ عزم این شرکت را برای خروج از عراق راسخ کرد تا در نهایت قرارداد میانشان فسخ شود.حالا عراق در برنامه جدید خود اعلام کرده است قرار است میزان تولید از این میدان را در سال 2020 به 400 هزار بشکه برساند.
شرکت شل با رقم رویایی 1.8 میلیون بشکه‌ای خود عراق را ترک کرد تا بار دیگر اثبات شود٬ ارائه اعداد بزرگ و جذاب به معنای بزرگی یک شرکت نفتی و خودتحقیری داخلی نیست؛ متاسفانه در کشورمان این اعداد خریداران بزرگ تری دارند٬ هر شرکتی که رقمی بیشتر ارائه دهد محبوب تر و نشانه عقب ماندگی شرکت‌های ایرانی است. مثلا طی چند هفته اخیر پیشنهاد یک شرکت خارجی برای افزایش تولید نفت از میدان آب تیمور به میزان 400 هزار بشکه نشانه‌ای شده است در ضعف شرکت‌های ایرانی و بهره برداران نفت.
در دید چنین کارشناسانی٬ اگر این شرکت پیشنهاد یک میلیون بشکه‌ای ارائه می‌کرد قطعا بهره برداران نفت ایران به خاک ذلالت کشیده می‌شدند و چاره‌ای جز تعطیلی آن‌ها نبود. ماجرای شل و شکست برنامه تولیدش در مجنون عراق به خوبی نشان می‌دهد که نباید به اعداد دل خوش کرد چرا که شل به عنوان یک ابرشرکت نفتی و برخورداری از همه امکانات روز جهان٬ به چنین وضعیتی دچار می‌شود٬
شل در چنین وضعیتی از عراق خارج می‌شود پس بهتر است خیلی به پیشنهاد رویایی شرکت های خارجی در ایران دلخوش نباشیم کما اینکه این پیشنهاد دارای جزئیات فنی است که دارای اما و اگرهای بسیاری است و فرصت پرداختن به آن در این نوشتار نیست.
گرچه شل در توضیح چرایی خروج از این میدان٬ توجه به گاز طبیعی پایین دست را مطرح کرده است اما باید نگاهی گذرا به عملکرد این شرکت در عراق داشت. این شرکت جزو 5 شرکت بزرگ نفتی جهان قرار داشته و دارد و به دلیل بهره گیری از تکنولوژی‌های روز از طریق شرکت‌های فنی و مهندس و همچنین مدیریتی حساب شده٬ همواره در زمره موفق ترین شرکت‌های نفتی جهان قرار گرفته است.
اما اختلاف شل و وزارت نفت عراق در میدان مجنون از چه زمانی آغاز شد؟ همه چیز به سال 2009 بر می‌گردد؛ سالی که شل برای تولید 1.8 میلیون بشکه‌ای از این میدان اعلام آمادگی کرد. در سال 2010 این قرارداد به امضا رسید و شرکت‌های شل با 45 درصد سهام٬ پتروناس با 30 درصد سهام شریک شرکت ملی نفت عراق با 25 درصد سهام آغاز گر توسعه این میدان شدند.
تولید میدان مجنون در سال 2010 و در زمانی که که شل فعالیت خود را در آن شروع کرد 45 هزار بشکه در روز بود که این شرکت٬ فعالیت مجنون و تولید نفت از آن را برای انجام کارهای نگهداری و بازسازی تعطیل کرد. شل تعهد داده بود طی قراردادی 20 ساله ٬ در ازای دریافت یک دلار و 39 سنت پاداش بابت تولید هر بشکه نفت، میزان تولید از این میدان را تا 1.8 میلیون بشکه افزایش دهد.
این رقم اما دچار تغییرات بسیاری شد و روزی به 1.2 میلیون بشکه رسید٬ مرتبه بعدی به یک میلیون بشکه٬ یکبار به 800 هزار بشکه و روزی دیگر به 600 هزار بشکه. تاخیرهای مکرر شل و عدم تحقق برنامه‌های این شرکت برای تولید نفت از این میدان با عصبانیت وزارت نفت عراق همراه شد بطوری که وزیر نفت این کشور طی نامه‌ای رسمی عراق به هانس نیجکامپ نائب رئیس شرکت نفتی شل در آگوست 2013 – شهریور 92 – نوشت: به دلیل تاخیر در عملیات تولید، بیش از چهار میلیارد و 600 میلیون دلار از درآمدهای نفتی عراق از دست رفته است.
در این نامه به شدت از عملکرد شرکت نفتی شل به دلیل تاخیر در استخراج نفت از میدان نفتی مجنون در جنوب عراق انتقاد شده است. در این نامه آمده است در شرایطی که بغداد می‌کوشد نقش خود را به عنوان یک تولید کننده کلیدی انرژی در جهان تثبیت کند، عملکرد منفی شرکت شل باعث شده میزان صادرات نفت عراق کاهش یافته و به پایین‌ترین سطح طی 16 ماه گذشته برسد. تولید نفت در میدان مجنون به شکل غیرقابل قبولی برای مدت طولانی متوقف شده و برآوردها نشان می‌دهد در این مدت تولید بیش از 44 میلیون بشکه نفت معطل مانده است.
وزارت نفت عراق در این نامه نوشت: در نتیجه تاخیر شل عراق ضرر و زیان سنگینی را متحمل شده که بیش از چهار میلیارد و 600 میلیون دلار برآورد می‌شود و این خسارات مالی در نتیجه کوتاهی شرکت شل از عمل به تعهدات خود در قراردادهای امضا شده هر روز ادامه دارد.
در نامه وزارت نفت عراق همچنین آمده است: به درخواست شرکت شل میدان نفتی مجنون از اول ماه ژوییه سال 2012 تعطیل و تولید نفت برای اجرای عملیات مرمت و بازسازی تاسیسات موجود متوقف شده است. همچنین این شرکت هیچ اقدام جدی برای انتقال و فرآوری گازهای تولیدی همراه از این میدان نفتی صورت نداده است. سوختن این گاز علاوه بر پیامدهای منفی اقتصادی برای عراق بر محیط زیست منطقه نیز تاثیرات منفی به همراه دارد که نقض آشکار قوانین عراق محسوب می‌شود.
پس از این نامه بود که شرکت شل اعلام کرد طی هفته‌های آینده تولید 175 هزار بشکه‌ای در مجنون را آغاز می‌کند. عاصم جهاد، سخنگوی وزارت نفت عراق هم در آن زمان گفت: این تولید اولیه است و در آینده به سطح بالاتری (بیش از یک میلیون بشکه در روز) خواهد رسید. این در حالی بود که شل تعهد داده بود در همان سال میزان تولید از مجنون را به 450 هزار بشکه در روز برساند که نه تنها محقق نشد بلکه به 250 هزار بشکه هم در سال 2017 نرسید!
شکست شل در مجنون عراق با برخورد جدی عراقی‌ها مواجه شد و این شرکت جریمه شد که همین جریمه٬ عزم این شرکت را برای خروج از عراق راسخ کرد تا در نهایت قرارداد میانشان فسخ شود.حالا عراق در برنامه جدید خود اعلام کرده است قرار است میزان تولید از این میدان را در سال 2020 به 400 هزار بشکه برساند.
شرکت شل با رقم رویایی 1.8 میلیون بشکه‌ای خود عراق را ترک کرد تا بار دیگر اثبات شود٬ ارائه اعداد بزرگ و جذاب به معنای بزرگی یک شرکت نفتی و خودتحقیری داخلی نیست؛ متاسفانه در کشورمان این اعداد خریداران بزرگ تری دارند٬ هر شرکتی که رقمی بیشتر ارائه دهد محبوب تر و نشانه عقب ماندگی شرکت‌های ایرانی است. مثلا طی چند هفته اخیر پیشنهاد یک شرکت خارجی برای افزایش تولید نفت از میدان آب تیمور به میزان 400 هزار بشکه نشانه‌ای شده است در ضعف شرکت‌های ایرانی و بهره برداران نفت.
در دید چنین کارشناسانی٬ اگر این شرکت پیشنهاد یک میلیون بشکه‌ای ارائه می‌کرد قطعا بهره برداران نفت ایران به خاک ذلالت کشیده می‌شدند و چاره‌ای جز تعطیلی آن‌ها نبود. ماجرای شل و شکست برنامه تولیدش در مجنون عراق به خوبی نشان می‌دهد که نباید به اعداد دل خوش کرد چرا که شل به عنوان یک ابرشرکت نفتی و برخورداری از همه امکانات روز جهان٬ به چنین وضعیتی دچار می‌شود٬
شل در چنین وضعیتی از عراق خارج می‌شود پس بهتر است خیلی به پیشنهاد رویایی شرکت های خارجی در ایران دلخوش نباشیم کما اینکه این پیشنهاد دارای جزئیات فنی است که دارای اما و اگرهای بسیاری است و فرصت پرداختن به آن در این نوشتار نیست.
يکشنبه ۱۲ آذر ۱۳۹۶ ساعت ۱۰:۵۹
کد مطلب: 19682