تاملی در باب ارزان فروشی گاز
فروشنده با هنرمندی وزارت نفت
به بیان ساده‌تر٬ وزیر نفت با وجود اینکه روی صادرات گاز تاکید دارد در دو قراردادی که به امضا رسانده است نقش صادراتی را به نقش فروشندگی تغییر شکل داده است و این فروشندگی٬ با قیمتی اندک و در راستای تامین منافع دلالان گازی است.
وحید حاجی‌پور/ وزارت نفت چندی پیش قرارداد صادرات گازی را با یک شرکت ایرانی - نروژی به امضا رسانده است که با وجود انتقادهای فراوان مورد حمایت وزیر نفت قرار گرفته است. این قرارداد گاز شیرین ایران را به قیمت 8 سنت در اختیار یک شرکت نروژی قرار می‌دهد تا این شرکت با استفاده از گاز یارانه‌ای ایران٬ به سود خوبی دست پیدا کند.
دو روز پیش وقتی از وزیر نفت درباره این موضوع سوال شد وی پاسخ جالبی داد. او گفت:« ولی اگر بخواهیم به قیمتی که به ترکیه گاز فروختیم در بقیه موارد عمل کنیم باید بنشینیم تا گازمان به فروش برسد. این درست مثل کسی است که چهار دختر داشته و یکی را پسر شاه به عقد خود درآورده، حالا اگر بخواهد برای سه دختر دیگر هم همین اتفاق بیافتد حتما دخترها بی‌شوهر باقی می مانند»
وزیر نفت هر قرارداد صادرات گاز را یک قرارداد با فرمول و قیمتی مشخص می‌داند و معتقد است این شرایط متقاضی گاز است که روی قیمت تاثیر دارد و نه حساب سود و زیان صادر کننده یعنی ایران. متاسفانه وزیر نفت به شکلی از این قرارداد و ارزان فروشی گاز سخن به میان می‌آورد که گویی وزارت نفت مجبور به حراج کردن منابع کشور است.
برای درک بهتر اظهارات زنگنه و غیرکارشناسی بودن آن ضروروی است بدانیم اصولا گاز در سید مصرفی کشور شامل بخش‌های مصرفی٫ صنعتی٬ صادراتی و نفتی است که هر یک بسته به برنامه ریزی وزارت نفت سهم کمتر یا بیشتری را از آن خود می‌کنند.
وزیر نفت تاکید بسیاری بر ارجحیت صادرات گاز بر سایر مصارف دارد که فعلا به درست یا غلط بودن آن نخواهیم پرداخت و بیشتر درباره خروجی عملکردی وی در حوزه صادرات گاز اشاره میکنیم. هم اکنون ایران 5 قرارداد صادرات گاز دارد؛ ترکیه٬ عراق٬ پاکستان٬ کرسنت و شرکت ایرانی – نروژی.
از میان این 5 قرارداد٬ کشورهای ترکیه٬ عراق و پاکستان گاز ایران را وارد کرده و ایران راسا «صادر کننده» گاز است. قرارداد ترکیه در زمان دولت کارگزاران منعقد و دو قرارداد دیگر در دولت نهم و دهم نهایی و رسمی شدند که قیمت هر متر مکعب گاز طبیعی در این سه قرارداد نزدیک به هم هستند. از آنجا که وزیر نفت معتقد است نباید قرارداد ترکیه را قرارداد پایه در نظر گرفت باید پرسید اگر اینطور باشد پس دولت گذشته اشتباه بزرگی مرتکب شده است که فرمول مناسبی را برای قراردادهای گازی ایران در نظر گرفته است؟ اگر قرار بود استدلال وزیر محترم نفت در کاهش قیمت گاز صادراتی در همان سال‌ها مد نظر قرار بگیرد امروز قیمت هر متر معکب گاز ایران به عراق زیر 10 سنت نبود؟!
اگر از نظر قیمتی قراردادهای صادرات گاز را دسته بندی کنیم باید صادرات گاز به ترکیه٬ پاکستان و عراق را یک طرف و قراردادهای کرسنت و شرکت نروژی را در طرف دیگر قرار داد؛ سه قراردادی که از قیمت بسیار مطلوبی برخوردار هستند در زمان‌های بجز وزارت زنگنه امضا شده‌اند و متاسفانه قراردادهایی که ارزان فروشی و حراج منابع ملی را نشانه گرفته‌اند توسط وزیر فعلی نفت نهایی شده‌اند.
نمی‌دانیم وزیر نفت برای ارزان فروشی گاز به شرکتهای دلال گازی چه اصراری دارد ولی باید شکر پروردگار را به جا آورد که قراردادهای صادراتی عراق و پاکستان توسط مهندس زنگنه امضا نشد که اگر چنین می‌شد٬ حجم حراج گازی ایران فراتر از اعداد امروزی بود. واضح و مبرهن است که وزیر نفت صادرات از طریق خط لوله و صادرات از طریق ال ان جی را با یک فرمول ذهنی و ارزان فروشی برابر کرده است که در هر دو مورد٬ ایران گاز خود را صادر نمی‌کند بلکه آن را می‌فروشد تا شرکت واسطه آن را صادر کند! همین نکته را وزیر نفت دو روز پیش گفت و تاکید کرد که ایران صادر کننده ال ان جی نخواهد بود بلکه فروشنده گاز خواهد بود.
به بیان ساده‌تر٬ وزیر نفت با وجود اینکه روی صادرات گاز تاکید دارد در دو قراردادی که به امضا رسانده است نقش صادراتی را به نقش فروشندگی تغییر شکل داده است و این فروشندگی٬ با قیمتی اندک و در راستای تامین منافع دلالان گازی است.
در چنین شرایطی٬ خط بطلانی کشیده شد بر ادعای کسانی که بر این توهم پافشاری می‌کردند ایران به باشگاه وارد کنندگان ال ان جی وارد می‌شود در حالی که بر اساس این قرارداد٬ گاز شیرین و پالایش شده ایران به قیمت 8 سنت به شرکت نروژی فروخته می‌شود و این شرکت با کسر هزینه حمل و نقل٬ پول گاز ایران را تسویه کرده و خود صادر کننده گاز خواهد بود مانند کرسنت که گاز را در دریا تحویل می‌گرفت و خود صادر کننده گاز به شارجه بود.
این مدل فکری وزارت نفت در دوران زنگنه٬ زنگ خظر بزرگی برای منافع ملی کشور است و در صورت اجرایی شدن قرارداد اخیر بدون تردید بدعت ناخوشایندی گذاشته خواهد شد که سرنوشت گاز ایران را در دست خود خواهد گرفت. بد نیست بدانید که وقتی از وزیر نفت درباره قیمت گاز در این قرارداد سوال شد وی گفت ارزان است شما هم بیایید بخرید!
چنین استدلالی نشان می‌دهد که نحوه تصمیم گیری در نفت چگونه است؛ وزیر نفتی که پیشتر گفته بود هزینه تمام شده تولید یک مترمکعب گاز طبیعی 15 سنت است حالا هر متر مکعب گاز را به 8 سنت کاهش داده است و دو هفته پس از ابلاغیه قیمتی خود٬ قرارداد عجیبی را به امضا رسانده است. دلیل چنین تخفیفی به شرکت نروژی چه بوده است؟ کدام عقل سلیمی می‌تواند قبول کند که صادرات گاز با ضرر تمام٬ به سود کشور است و باید در این مسیر قدم برداشت؟
همه این اتفاقات و عجله وزارت نفت برای امضای این قرارداد را باید در کنار نهایی شدن پرونده کرسنت و آغاز فروش گاز به این شرکت دانست که احتمالا طی یک ماه آینده اجرایی خواهد شد تا قیمت گاز فروشی به کرسنت٬ شبیه قرارداد اخیر به شرکت نروژی باشد. ایکاش وزیر نفت هیچگاه پیگیر صادرات گاز نمی‌شد که هر گاه در این عرصه پاگذاشته است٬ ارزان فروشی و حراج منابع ملی تاریخ ساز شده است.
ورود ایران به بازار گاز و افزایش میزان صادرات گاز از اهمیت بسزایی برخوردار است ولی این به معنای آن نیست که از چنین شیوه‌هایی بهره گرفته شود.
دو روز پیش وقتی از وزیر نفت درباره این موضوع سوال شد وی پاسخ جالبی داد. او گفت:« ولی اگر بخواهیم به قیمتی که به ترکیه گاز فروختیم در بقیه موارد عمل کنیم باید بنشینیم تا گازمان به فروش برسد. این درست مثل کسی است که چهار دختر داشته و یکی را پسر شاه به عقد خود درآورده، حالا اگر بخواهد برای سه دختر دیگر هم همین اتفاق بیافتد حتما دخترها بی‌شوهر باقی می مانند»
وزیر نفت هر قرارداد صادرات گاز را یک قرارداد با فرمول و قیمتی مشخص می‌داند و معتقد است این شرایط متقاضی گاز است که روی قیمت تاثیر دارد و نه حساب سود و زیان صادر کننده یعنی ایران. متاسفانه وزیر نفت به شکلی از این قرارداد و ارزان فروشی گاز سخن به میان می‌آورد که گویی وزارت نفت مجبور به حراج کردن منابع کشور است.
برای درک بهتر اظهارات زنگنه و غیرکارشناسی بودن آن ضروروی است بدانیم اصولا گاز در سید مصرفی کشور شامل بخش‌های مصرفی٫ صنعتی٬ صادراتی و نفتی است که هر یک بسته به برنامه ریزی وزارت نفت سهم کمتر یا بیشتری را از آن خود می‌کنند.
وزیر نفت تاکید بسیاری بر ارجحیت صادرات گاز بر سایر مصارف دارد که فعلا به درست یا غلط بودن آن نخواهیم پرداخت و بیشتر درباره خروجی عملکردی وی در حوزه صادرات گاز اشاره میکنیم. هم اکنون ایران 5 قرارداد صادرات گاز دارد؛ ترکیه٬ عراق٬ پاکستان٬ کرسنت و شرکت ایرانی – نروژی.
از میان این 5 قرارداد٬ کشورهای ترکیه٬ عراق و پاکستان گاز ایران را وارد کرده و ایران راسا «صادر کننده» گاز است. قرارداد ترکیه در زمان دولت کارگزاران منعقد و دو قرارداد دیگر در دولت نهم و دهم نهایی و رسمی شدند که قیمت هر متر مکعب گاز طبیعی در این سه قرارداد نزدیک به هم هستند. از آنجا که وزیر نفت معتقد است نباید قرارداد ترکیه را قرارداد پایه در نظر گرفت باید پرسید اگر اینطور باشد پس دولت گذشته اشتباه بزرگی مرتکب شده است که فرمول مناسبی را برای قراردادهای گازی ایران در نظر گرفته است؟ اگر قرار بود استدلال وزیر محترم نفت در کاهش قیمت گاز صادراتی در همان سال‌ها مد نظر قرار بگیرد امروز قیمت هر متر معکب گاز ایران به عراق زیر 10 سنت نبود؟!
اگر از نظر قیمتی قراردادهای صادرات گاز را دسته بندی کنیم باید صادرات گاز به ترکیه٬ پاکستان و عراق را یک طرف و قراردادهای کرسنت و شرکت نروژی را در طرف دیگر قرار داد؛ سه قراردادی که از قیمت بسیار مطلوبی برخوردار هستند در زمان‌های بجز وزارت زنگنه امضا شده‌اند و متاسفانه قراردادهایی که ارزان فروشی و حراج منابع ملی را نشانه گرفته‌اند توسط وزیر فعلی نفت نهایی شده‌اند.
نمی‌دانیم وزیر نفت برای ارزان فروشی گاز به شرکتهای دلال گازی چه اصراری دارد ولی باید شکر پروردگار را به جا آورد که قراردادهای صادراتی عراق و پاکستان توسط مهندس زنگنه امضا نشد که اگر چنین می‌شد٬ حجم حراج گازی ایران فراتر از اعداد امروزی بود. واضح و مبرهن است که وزیر نفت صادرات از طریق خط لوله و صادرات از طریق ال ان جی را با یک فرمول ذهنی و ارزان فروشی برابر کرده است که در هر دو مورد٬ ایران گاز خود را صادر نمی‌کند بلکه آن را می‌فروشد تا شرکت واسطه آن را صادر کند! همین نکته را وزیر نفت دو روز پیش گفت و تاکید کرد که ایران صادر کننده ال ان جی نخواهد بود بلکه فروشنده گاز خواهد بود.
به بیان ساده‌تر٬ وزیر نفت با وجود اینکه روی صادرات گاز تاکید دارد در دو قراردادی که به امضا رسانده است نقش صادراتی را به نقش فروشندگی تغییر شکل داده است و این فروشندگی٬ با قیمتی اندک و در راستای تامین منافع دلالان گازی است.
در چنین شرایطی٬ خط بطلانی کشیده شد بر ادعای کسانی که بر این توهم پافشاری می‌کردند ایران به باشگاه وارد کنندگان ال ان جی وارد می‌شود در حالی که بر اساس این قرارداد٬ گاز شیرین و پالایش شده ایران به قیمت 8 سنت به شرکت نروژی فروخته می‌شود و این شرکت با کسر هزینه حمل و نقل٬ پول گاز ایران را تسویه کرده و خود صادر کننده گاز خواهد بود مانند کرسنت که گاز را در دریا تحویل می‌گرفت و خود صادر کننده گاز به شارجه بود.
این مدل فکری وزارت نفت در دوران زنگنه٬ زنگ خظر بزرگی برای منافع ملی کشور است و در صورت اجرایی شدن قرارداد اخیر بدون تردید بدعت ناخوشایندی گذاشته خواهد شد که سرنوشت گاز ایران را در دست خود خواهد گرفت. بد نیست بدانید که وقتی از وزیر نفت درباره قیمت گاز در این قرارداد سوال شد وی گفت ارزان است شما هم بیایید بخرید!
چنین استدلالی نشان می‌دهد که نحوه تصمیم گیری در نفت چگونه است؛ وزیر نفتی که پیشتر گفته بود هزینه تمام شده تولید یک مترمکعب گاز طبیعی 15 سنت است حالا هر متر مکعب گاز را به 8 سنت کاهش داده است و دو هفته پس از ابلاغیه قیمتی خود٬ قرارداد عجیبی را به امضا رسانده است. دلیل چنین تخفیفی به شرکت نروژی چه بوده است؟ کدام عقل سلیمی می‌تواند قبول کند که صادرات گاز با ضرر تمام٬ به سود کشور است و باید در این مسیر قدم برداشت؟
همه این اتفاقات و عجله وزارت نفت برای امضای این قرارداد را باید در کنار نهایی شدن پرونده کرسنت و آغاز فروش گاز به این شرکت دانست که احتمالا طی یک ماه آینده اجرایی خواهد شد تا قیمت گاز فروشی به کرسنت٬ شبیه قرارداد اخیر به شرکت نروژی باشد. ایکاش وزیر نفت هیچگاه پیگیر صادرات گاز نمی‌شد که هر گاه در این عرصه پاگذاشته است٬ ارزان فروشی و حراج منابع ملی تاریخ ساز شده است.
ورود ایران به بازار گاز و افزایش میزان صادرات گاز از اهمیت بسزایی برخوردار است ولی این به معنای آن نیست که از چنین شیوه‌هایی بهره گرفته شود.
چهارشنبه ۱ آذر ۱۳۹۶ ساعت ۰۹:۳۱
کد مطلب: 19602
من متوجه نمی شوم دقیقا درک کجای این حرف و استدلال محکم برای شما نامفهوم است؟
اگر واقعا مطابق ادعای شما این گاز ارزان است، باید شرکتهای متقاضی ایرانی و خارجی الان برای امضای همچین قراردادی جلوی وزارت نفت صف کشیده باشند.
حتی همین شرکتهای پتروشیمی داخلی، می توانند برای خرید گاز مطابق این فراخوان اقدام و گاز را با نرخ به قول شما ارزان 8 سنت برای تولید lng بخرند.
حال سوال من از شما: به نظر شما چرا چنین صفی از متقاضیان برای خرید این گاز ارزان و کسب سود تشکیل نشده است؟
لطفا منتشر کنید.