ترامپ طلاق ریاض را از مسکو می‌گیرد؟

ميزنفت/ دو کشور عربستان سعودی و روسیه در مجموع یک چهارم نفت دنیا را تولید می‌کنند. براساس قوانین رقابت بین المللی، همانند کشورهای ایالات متحده و روسیه که دو رقیب سیاسی محسوب می‌شوند، باید این دو کشور نیز رقبایی سرسخت در بازار عرضه نفت باشند اما با آغاز عصر صادرات نفت ایالات متحده و کسری بودجه خزانه‌های مسکو و ریاض در سایه بحران سقوط قیمت طلای سیاه، تولیدکنندگان بزرگ بازار طلای سیاه به سوی همکاری گام برداشته‌اند.

اوباما در سال‌های پایانی دولتش، روابط سردی با رهبران عربستان سعودی داشت. همچنین پس از آغاز جنگ واشنگتن و متحدان اروپایی این کشور علیه داعش در سال 2014 میلادی، عربستانی‌ها نیروهای خود را روانه یمن کردند که پس از بهار عربی در آتش هرج و مرج، دچار بحران داخلی شده بود. حوثی‌ها با حمایت نظامی و مالی تهران به دنبال ایجاد رژیمی جدیدی در یمن هستند که کابوسی برای رهبران وهابی عربستان در سواحل دریای عرب خواهد بود.

در چنین شرایطی، پرزیدنت دونالد ترامپ با انتخاب عربستان به عنوان مقصد اولین سفر بین المللی خود، شاخه‌ای زیتون به رهبران ریاض تقدیم کرده است. اما این سیاست جدید خارجی بیش از هر چیز اهدافی اقتصادی داشته است. صادرات نفت ایالات متحده که از دسامبر 2015 میلادی آغاز شده است، تاثیر فریز نفتی اوپک و کاهش تولید 1.2 میلیون بشکه ای این کارتل برای مقابله با مازاد عرضه نفت در دنیا را تا حدود زیادی خنثی کرده است.

روسیه به عنوان یک صادرکننده بزرگ نفت از سوی اوپک برای حضور در این طرح دعوت شد. صادرات آمریکا هم اکنون به چند نقطه محدود آغاز شده و  بازارهای آسیایی و اروپایی به عنوان بازارهای هدف شرکت های آمریکایی برگزیده شده است. در مجموع به نظر می رسد هر تهدیدی علیه موفقیت این طرح تاکنون ناکام بوده است. اما میزها در حال چرخش هستند.

آمریکایی ها برای  چرخاندن چرخ های اقتصاد خود به درآمدهای نفتی نیازی ندارند. اما مسکو و ریاض وابستگی چشمگیری به این درآمدها دارند. افزایش تعداد دکل ها در سازند پرمین و سایر مناطق شمال ایالات متحده، نفت و گاز شیل را در کانون ژیوپلیتیک روابط آمریکا و روسیه قرار داده است.

با پذیرش کاهش 300 هزار بشکه‌ای تولید توسط رهبران روسیه به دنبال توافق با رهبران اوپک، وزارت انرژی ایالات متحده به دنبال بازارهای جدید برای سوخت های فسیلی آمریکا است. ریک پری، وزیر انرژی آمریکا در سفر ماه می امسال خود به ژاپن به عنوان بزرگترین خریدار ال ان جی دنیا، گفتگو برای آغاز فروش ال ان جی به این کشور را آغاز کرد. این سوخت فسیلی دارای کربن کم، دروازه ای به سوی پایداری انرژی کشورهای توسعه یافته بوده تا به سوی سوخت های پاک و تجدیدپذیر برای تولید برق گام بردارند.

در اروپا نیز، آمریکایی ها تلاش زیادی برای کاهش سلطه روس ها بر این بازار انرژی آغاز کرده اند. پس از بحران جزیره کریمه و مقابله با شورشیان سوری، اروپایی ها تلاش کردند تا وابستگی خود به منابع انرژی روسیه را کاهش دهند. اما به دلایل مختلف آنان در این مسیر موفقیت های اندکی به دست آورده اند. روس ها در ژیوپلیتیک انرژی اروپایی ها، جای پای خود را محکم کرده اند و در میان مدت شاهد تداوم این وابستگی خواهیم بود.

در این شرایط جدید، منافع عربستان و روسیه به هم پیوند خورده است. این دو تولیدکننده بزرگ بازار نفت نگران از دست رفتن سهم بازار خود با ورود رقبای آمریکایی هستند. هرچند مساله ایران همچنان یک چالش کلیدی میان دو طرف محسوب می شود.

عربستانی ها در ماه‌های اخیر با تحریم قطر به دلیل آغاز مشارکت دوحه و تهران بر سر بهره برداری از میدان عظیم پارس جنوبی/گنبد شمالی بر دامنه مشکلات مسایل بین المللی خود افزوده اند. موضع گیری های سرسختانه محمد بن شلمان، ولیعهد جدید و جوان این کشور نیز رقابت های سیاسی ایران و عربستان را افزایش چشمگیری داده است.

اما روس ها همچنان ایران را به عنوان یک متحد راهبردی در خاورمیانه در کنار خود حفظ کرده اند. از سوی دیگر، ترامپ در حالی حاضر به تایید پایبندی ایران به برجام نشده که این معاهده به صورت کامل لغو نشده است. به نظر می رسد تحریم سپاه پاسداران توسط ایالات متحده بر اتحاد تهران و مسکو می افزاید.
مسکو و ریاض همچون دو دوست، راهبری کارتل اوپک را در دست دارند و در اجلاس اخیر اوپک در نقاط مختلف دنیا، نظراتی همسان در مورد مدیریت بازار نفت اعلام کرده اند. اما هیچ کس نمی داند با وجود عاملی به نام ایران، روابط کنونی و گرم دو طرف تا چه زمانی همچنان ادامه خواهد یافت.
 
 
نویسنده: زینب کلکوتتوالا
منبع: Oilprice
مترجم: محسن داوری
 

دوشنبه ۱ آبان ۱۳۹۶ ساعت ۰۹:۰۹