چالش‌های پرورش کارکنان متخصص

ميزنفت/ صنعت نفت و گاز با کمبود شدید کارکنان فنی توانمند در بخش های اکتشاف و تولید به ویژه با افول تدریجی برداشت از ذخایر نفت و گاز روبرو است. در یک دهه اخیر، فراز و نشیب‌های صنعت نفت باعث گردید تا شرکت های انرژی برنامه های آموزشی خود را محدود کنند. اما اینک با بازگشت تدریجی ثبات به بازار، شرکت ها به دنبال افراد توانمند می گردند، اما آنها را نمی‌یابند.

به دلیل تغییرات جمعیتی و نوسانات دوره ای نیروهای کار، بسیاری از کارکنان متخصص صنعت نفت و گاز، این حوزه را به دنبال یافتن فرصت های شغلی در سایر حوزه ها ترک کرده اند. اکثر کارکنان توانمند باقیمانده نیز دارای قرارداد کاری هستند. بسیاری نیز به دنبال دریافت حقوق و دستمزد بالاتر برای ترک شرکت کنونی خود هستند.

فقدان کارکنان مناسب برای ارتقا در سمت های سازمانی و تصدی پست های مدیریتی و سرپرستی نیز بر مشکلات کنونی افزوده است. نسل به دنیا آمده پس از جنگ جهانی دوم در حال خروج از صنعت نفت است و جایگزینی آنها یک چالش بزرگ محسوب می شود.

توسعه توانایی‌های کارکنان مستعد، غیرممکن نیست. اما نیازمند تغییر در راهبردهای استخدام کارکنان است. شرکت‌های نفت و گاز باید دریابند که رویکرد سنتی به توسعه کارکنان فنی دیگر فاقد کارایی است.
شرکت های پیشرو در این بخش از مزیت رقابتی برخوردار بوده و سایر شرکت ها با ریسک عقب افتادن در رقابت روبرو خواهند شد.

در سال 2008 میلادی، قیمت نفت تا 147 دلار به ازای هر بشکه نفت اوج گرفت. اما شش ماه بعد، قیمت هر بشکه تا 40 دلار سقوط کرد. در فاصله سال های 2011 تا 2014 میلادی نیز قیمت نفت در بازه 90 تا 120 دلار در نوسان بود. اما در سه سال اخیر قیمت نفت تا کمتر از 30 دلار نیز داد و ستد شده است.

این نوسانات بهت آور قیمت طلای سیاه، بازار کار در شرکت های نفتی را به چالش کشیده است. در دوره های رکود، شرکت ها وادار شده اند تا به کارکنان مستعد خود اجازه ترک شرکت را اعطا کنند. اینک، با بهبود تدریجی بازار انرژی، شرکت های اکتشاف و تولید، شرکت های خدماتی و سازنده با یک مشکل بزرگ روبرو شده اند.

آنها خواهان استخدام مجدد کارکنان مستعد هستند، اما استخدام این افراد به دلیل تعداد اندک با دشواری های زیادی روبرو است.

در ادامه با مهمترین دلایل شکل گیری شرایط کنونی آشنا می شویم:
1. نوسانات بزرگ در بازار نفت به خروج بسیاری از کارکنان مستعد منجر شده است.
در یک دهه اخیر، شرکت‌های نفتی با بی سابقه ترین نوسان ها در بازار نفت روبرو شده اند. پنج سال پیش، کار در صنعت نفت به معنای کاری لوکس محسوب می شد. کارکنان مستعد در دوره های رکود و رونق و با ظهور شرایط عدم اطمینان، برای یافتن ثبات کاری روانه صنایعی نظیر الکترونیک، مکانیک و یا فرآیند می شوند. بدین ترتیب بازگشت آنان به صنعت نفت و گاز با دشواری های بسیاری روبرو است.

2. بسیاری از کارکنان کنونی صنعت نفت به دنبال یافتن فرصت های جذاب شغلی هستند. حفظ این افراد در رکود کنونی دشوار بوده و نیازمند بودجه هنگفتی است. کارشناسان معتقدند با تداوم رکود کنونی و سقوط بیشتر قیمت نفت، شاهد خروج صدها هزار نفر دیگر از کارکنان مستعد از صنعت نفت و گاز خواهیم بود. و تنها پرداخت پول بیشتر نمی تواند امنیت شغلی کارکنان را حفظ کند.


3. بازنشستگی نسل متولد شده بعد از جنگ جهانی دوم، به فرار مغزها دامن زده است.

این افراد در حال خروج از صنعت نفت بوده و همه روزه شاهد بازنشستگی تعداد زیادی از آنها هستیم. انجمن مهندسان نفت پیش بینی نموده در 5 تا 7 سال فرارو، نیمی از نیروی کاری متخصص در بخش مهندسی نفت، بازنشسته خواهند شد. و شرکت ها فاقد کارکنان مناسب برای تصدی سمت های شغلی خالی این افراد هستند.

4. کارجویان کنونی فاقد مهارت های فنی مورد نیاز شرکت های نفتی هستند.
در سه سال گذشته، رکود جهانی حاکم بر شرکت های نفتی باعث گردید که بارها شرکت ها مجبور به اخراج کارکنان خود شوند. به علاوه شرکت ها بودجه کمی برای توسعه توانایی ها و مهارت های کارکنان خود اختصاص داده اند. لذا شرکت ها دارای کارکنان متخصص و توانمند اندکی هستند که بتوانند در سمت های بالای سازمانی قرار بگیرند.

5. افزایش پیچیدگی فنی مشاغل، به شکاف موجود نیروی انسانی دامن زده است.
در سال های اخیر، استخراج از میدان های جدید هیدروکربوری دشوارتر و نیازمند تخصص های بیشتری شده است. بدین ترتیب باید کارکنان متخصص و دارای مهارت برای انجام کارها انتخاب و مشغول به کار شوند. اما یافتن کارکنان مناسب دشوارتر از همیشه شده است.


*راهکارها و پیشنهادها:
در ادامه با چند پیشنهاد برای گذار از شرایط کنونی آشنا می شویم:

1. شکاف کنونی نیروی انسانی را بشناسید.
به نظر می رسد بسیاری از شرکت های کوچک و متوسط نفتی همچنان از ابعاد بحران کنونی آگاه نیستند. با نگاهی به چشم انداز 5 سال آینده صنعت نفت و ورودی ها و خروجی های کارکنان، می توان برنامه مناسبی برای گذار از این دوره طراحی و اجرا کرد.

2. کارکنان مستعد خود را افزایش دهید.

3. کارکنان مستعد را با ظرفیت رهبری جهانی برگزینید.

شرکت های نفتی دریافته اند که ارزشمندترین ثروت آنها نه ذخایر هیدروکربوری که منابع انسانی است و راه موفقیت امروز و فردا با انتخاب کارکنان مناسب و مستعد و تحول خواه عجین شده است.


نویسنده: دیوید آرمنداریز
مترجم: محسن داوری
منبع: www.lucasgroup.com

دوشنبه ۱۷ مهر ۱۳۹۶ ساعت ۱۲:۳۵