ميزنفت/ دونالد ترامپ، رییس جمهور جنجالی ایالات متحده در نطق هفته گذشته خود در سازمان ملل متحد، عملا توافق برجام را به زباله دان انداخت. وی در نطق خود اعلام کرد، کشورش خواهان خروج از برجام است.
وی باید هرسه ماه یک بار، برجام را تمدید کند و در 15 اکتبر، زمان آخرین تایید آن خواهد بود. پاره ای شواهد نشان می دهد وی از تایید پایبندی ایران به برجام خودداری خواهد کرد. این اقدام به منزله خروج ایالات متحده از معاهده بین المللی برجام و تغییر گسترده در روابط ایران و ایالات متحده، امنیت خاورمیانه و بازارهای انرژی خواهد بود.
ترامپ از برجام به عنوان "بدترین توافق ممکن" یاد کرده است. ترامپ یک بار این توافق هسته ای را تمدید کرده، اما این بار خواهان خروج از آن است.
اما این اقدام، تبعات مختلفی را به همراه خواهد داشت. وی ادعا میکند که ایران این توافق را نقض نموده، اما آژانس بین المللی انرژی اتمی اعلام کرده ایران به توافق پایبند است. بدین ترتیب متحدان ایالات متحده، رویکردی متفاوت نسبت به برجام دارند.
نکته مهم اینکه ترامپ هیچ دلیل قابل استنادی در مورد عدم پایبندی ایران به برجام ندارد.
اما این اقدام ترامپ، ماجراجویانه و خطرناک است. متحدان اروپایی آمریکا نیز به دلیل اختلاف نظر با ترامپ، در جبهه مقابل وی قرار خواهد گرفت.
در شرایط کنونی، دنیا با بحران هسته ای کره شمالی روبرو است و اضافه شدن بحران هسته ای ایران، به پیچیده تر شدن شرایط منجر خواهد شد. اما پایان این قرارداد چه خواهد بود؟
مشکل ترامپ این است که وی در مورد توانایی های ایالات متحده و آنچه می تواند انجام دهد، دچار خطای محاسباتی شده است.
تحریم های بین المللی به دلیل فعالیت های هسته ای ایران، با همکاری جهانی توانست آثار موفقیت آمیزی به همراه داشته باشد. در این دوره، ایرانی ها در فروش نفت خود با مشکلات مختلفی روبرو شدند و برای دستیابی به درآمدهای فروش نفت خود با مشکلات مختلفی مواجه بودند. در نتیجه مشکلات زیادی در اقتصاد ایران پدید آمد و ایرانی ها به پای میز مذاکره بازگشتند.
با لغو برجام توسط ترامپ، امکان پایش برنامه های هسته ای ایران از بین خواهد رفت، روابط شکننده ایالات متحده و متحدان کلیدی این کشور، لرزان تر خواهد شد، اعتماد بین المللی کاهش یافته و احتمال بروز ناآرامی و برخورد نظامی افزایش خواهد یافت.
این رویدادها، هزینه های زیادی برای غرب پدید خواهد آورد.
اما این همه ماجرا نیست. با لغو برجام، احتمال دستیابی توافق با رهبران کره شمالی بر سر مساله هستهای به صفر خواهد رسید. بدین ترتیب چرا رهبران پیونگ یانگ باید قراردادی را امضا کنند که ممکن است همانند برجام پس از گذشت دو سال به سطل زباله انداخته شود؟
این اقدام ترامپ در حوزه نفت نیز آثار فاجعه آمیزی برجای خواهد گذاشت. در مقابل، یکی از مدیران شرکت ملی نفت ایران در گفتگو با بلومبرگ اعلام کرده در مورد اقدامات ایالات متحده، هراسی نداریم.
تولید کنونی نفت ایران 3.8 میلیون بشکه است که 2.2 میلیون بشکه آن به همراه 400 هزار بشکه مبعانات گازی صادر می شود. 60 درصد این محموله ها روانه بازارهای آسیایی و بقیه روانه اروپا می شود. تا پیش از لغو تحریم ها در اوائل سال 2016 میلادی، صادرات نفت ایران کمتر از یک میلیون بشکه بود. اما به دلایل مختلف، آمریکایی ها امکان کاهش صادرات طلای سیاه ایران به دوره تحریم ها را ندارند.
کارشناسان معتقدند همه اروپایی ها از سیاست های ایالات متحده پیروی نخواهند کرد. ایرانی ها نیز با خوش بینی از تداوم صادرات کنونی خود خبر داده اند. آنان معتقدند اظهارات ترامپ علیه برجام، تنها کارکرد داخلی و تبلیغاتی دارد.
با لغو برجام، آمریکایی ها باید همزمان در دو جبهه با ایران و کره شمالی رویارویی کنند. واشنگتن معتقد است لغو برجام به ویژه به دلیل وجود مازاد عرضه در بازار، تاثیر کمی بر بازار نفت خواهد داشت. اما احتمال برخورد نظامی دو طرف، همانند آتش در یک انبار نفت خواهد بود.
نویسنده: نیک کویینگهام
مترجم: محسن داوری
منبع: Oilprice