نمونه‌ای از یک پتروپالایشگاه موفق

محمد جواد ساکت/ مدل توسعه پایین دست صنعت نفت و گاز بر اساس احداث واحدهای پالایشی و پتروشیمی به صورت مجزا سال‌هاست که جای خود را به مدل پتروپالایشگاه داده است و ادغام پالایشگاه ساراس و پتروشیمی ورسالیس در ایتالیا نمونه کوچکی از امتداد توسعه این مدل است.

شرکت ساراس ایتالیا در سال 1962 توسط آنجلو موراتی تأسیس شده و تا امروز به فعالیت‌های خود ادامه داده‌است این شرکت در زمینه‌های مختلف نظیر تولید برق، انرژی بادی و بازاریابی فعالیت می‌کند اما عمده فعالیت آن در حوزه پالایش نفت است به طوری که در سال 2016 بالغ بر 90 درصد سرمایه این شرکت در این حوزه متمرکز شده است.

پالایشگاه ساروچ متعلق به شرکت ساراس است که در سال 1965 در جزیره ساردین احداث شده است. ظرفیت این پالایشگاه بالغ بر 300 هزار بشکه در روز بوده و ضریب پیچیدگی آن 9.2 است که نسبت به میانگین ضرایب پیچیدگی پالایشگاه های ایران بیش از 2 برابر است. واحدهای موجود در این پالایشگاه و میزان ظرفیت هر یک در جدول1 قابل مشاهده است.

تمام واحدهای فوق از ابتدا در داخل پالایشگاه موجود نبودند اما با گذشت زمان و با پیاده سازی طرح های ارتقا و توسعه در جهت افزایش حاشیه سود فرآورده های پالایشی به وجود آمده اند.

نفت خام پالایشگاه ساروچ از منابع مختلفی تأمین می شود اما عمده آن از خاورمیانه (34%)، روسیه (26%) و غرب آفریقا (21%) تأمین می شود. محصولات آن نیز عبارتند از میان­تقطیرها (49%)، نفتا و بنزین (28%)، قیر (8%)، گاز مایع (2%) و نفت کوره (6%) و غیره. عمده محصولات این پالایشگاه ماهیت سوخت دارد و مقداری از آن نیز می تواند بعنوان خوراک پتروشیمی به کار رود.

در سال 2014 شرکت ساراس با هدف تنوع فرآورده، كاهش قيمت تمام شده محصولات، بهينه سازي راندمان، افزايش سودآوري و بهينه سازي مصرف انرژي دست به خرید 80% سهام پتروشیمی مجاور خود یعنی ورسالیس از شرکت اِنی زد. با این تصمیم، شرکت ساراس صاحب واحدهای ریفرمینگ کاتالیستی، آروماتیک سازی و پروپیلن سازی مجتمع پتروشیمی ورسالیس شد.

با یکسان شدن مالکیت پالایشگاه ساروچ و پتروشیمی ورسالیس در مجاورت یکدیگر، یک پتروپالایشگاه به وجود آمد که صاحب آن یعنی شرکت ساراس توانایی زیادی در راستای تغییر سبد محصولات و خوراک های واحدهای مختلف خود به دست آورد. بر این اساس در شرایط مختلف بازار فرآورده های پالایشی و پتروشیمی شرکت ساراس می‌تواند خود را با تقاضای موجود تطابق داده و از سود بیشتری برخوردار شود.

همچنین با ورود به صنعت پتروشیمی و تولید محصولاتی نظیر پروپیلن، بنزن، زایلن و تولوئن حاشیه سود مناسب صنعت پتروپالایش را با حاشیه سود پایین صنعت پالایش سنتی جایگزین و محصولات کم ارزش تولیدی پالایشگاه ساروچ به وسیله واحدهای فرآیندی پتروشیمی ورسالیس به مواد شیمیایی با ارزش تبدیل شد.

مشابه این ادغام سال‌هاست که در شرکت‌ها و کشورهای مختلف دنیا انجام می‌شود و واحدهای جدید اساسا بصورت واحدهای یکپارچه پتروپالایشی طراحی و احداث می‌شود. به بیان دیگر مدل های توسعه مبتنی بر تفکیک صنعت پالایش و پتروشیمی  مدت‌ها است که کنار گذاشته شده است. بر این اساس یکی از مهمترین گام‌های توسعه صنایع پایین دستی نفت و گاز در ایران، رهایی از مدل تفکیک پالایش و پتروشیمی و حرکت در مسیر توسعه یکپارچه زنجیره ارزش و ساخت واحدهای پتروپالایشی است.

شنبه ۲۵ شهريور ۱۳۹۶ ساعت ۰۴:۴۸