بررسی عملکرد چهارساله وزارت نفت /2
روند لاک‌پشتی توسعه ظرفیت پالایشگاهی
زنگنه در مقاطع گوناگون بر تکمیل این پالایشگاه به‌عنوان یکی از اولویت‌های وزارت نفت در دولت یازدهم تأکید و اعلام کرد که این پروژه را شخصاً رصد می‌کند ، اما عملکرد وزارت نفت در چهار سال اخیر از اهمیت پایین این طرح پالایشی در نظر زنگنه حکایت دارد.
ميزنفت/ سرعت کند جلوگیری از خام فروشی با توسعه واحدهای پالایشی یکی از بزرگترین ضعف‌های وزارت نفت طی 4 سال گذشته بوده است. طرح‌ها و برنامه‌هایی که روی کاغذ متوقف شده‌اند تا همچنان نهضت خام فروشی ادامه داشته باشد.
در حال حاضر، وزارت نفت 60 درصد از 44. میلیون بشکه نفت خام و میعانات تولیدی را به‌صورت خام صادر و 40 درصد از تولیدات را در داخل به فرآورده تبدیل می‌کند. ازاین‌رو، وزارت نفت دولت یازدهم به‌منظور جلوگیری از خام‌فروشی نفت و میعانات گازی و همچنین تأمین نیاز داخل به فرآورده‌های نفتی، کار احداث چند پالایشگاه جدید و توسعه برخی از پالایشگاه‌های موجود را در دستور کار قرار داد. در ادامه وضعیت پیشرفت طرح‌های پالایشی کشور طی سال‌های اخیر مرور خواهد شد.
*طرح پالایشی سیراف
طرح ساخت 8 پالایشگاه سیراف با هدف جلوگیری از خام‌فروشیِ روزانه 480 هزار بشکه میعانات گازی و از بین بردن موانع برداشت حداکثری گاز از میدان مشترک پارس جنوبی در خردادماه 94 با حضور معاون اول رئیس‌جمهور به‌طور رسمی کلید خورد. تحویل زمین به سرمایه‌گذاران این طرح در تیرماه سال 95 انجام شد. پیشرفت فیزیکی این پروژه حدود 12 درصد است .
بر اساس گزارش م کز رصد عیار٬ عدم دخالت مستقیم بخش دولتی در سرمایه‌گذاری و الزام سرمایه‌گذاران به عرضه 35 درصد از سهام خود در فرابورس از نقاط مثبت طرح پالایشی سیراف محسوب می‌شود. با توجه به اینکه برای ساخت هرکدام از 8 پالایشگاه سیراف به حدود 300 میلیون دلار سرمایه نیاز است. قرارداد تأمین مالی و اجرای پالایشگاه‌های هشتگانه سیراف میان کنسرسیومی از شرکت‌های «هیوندایی» و «دیلیم» از کره جنوبی و همچنین «چیودای» از ژاپن تیرماه 96 امضا شد. ارزش این قرارداد 3 میلیارد دلار اعلام شد. شایان ذکر است در حالی قرارداد تأمین مالی این پالایشگاه در تیرماه 96 منعقد شدکه طبق وعده‌ی مدیرعامل پالایشگاه سیراف در اردیبهشت 94، این پالایشگاه می‌بایست در نیمه‌ی دوم سال 96 به تولید می‌رسید.
*پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس
به‌منظور خودکفایی در تولید فرآورده‌های نفتی، احداث پالایشگاه‌های جدید، به‌خصوص پالایشگاه میعانات گازی ستاره خلیج‌فارس، از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. افتتاح فاز نخست پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس، از خام‌فروشی روزانه 120 هزار بشکه میعانات گازی پالایش جلوگیری خواهد کرد و با تولید 12 میلیون لیتر بنزین، کشور را در آستانه‌ی خودکفایی در تولید بنزین قرار می‌دهد.
زنگنه در مقاطع گوناگون بر تکمیل این پالایشگاه به‌عنوان یکی از اولویت‌های وزارت نفت در دولت یازدهم تأکید و اعلام کرد که این پروژه را شخصاً رصد می‌کند ، اما عملکرد وزارت نفت در چهار سال اخیر از اهمیت پایین این طرح پالایشی در نظر زنگنه حکایت دارد. در این رابطه، بهره‌برداری از فاز نخست این پالایشگاه بعد از چند نوبت تأخیر به پایان سال 94 موکول شد؛ اما این وعده نیز محقق نشد. راه‌اندازی فاز اول این طرح پالایشی که قرار بود تا پایان نیمه اول سال 95 به بهره‌برداری برسد، به پایان این سال موکول شد و درنهایت در اردیبهشت سال 96 با حضور رئیس‌جمهور افتتاح شد. ناگفته نماند که طبق اظهارات مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی، دو واحد ایزومریزاسیون این پالایشگاه که لازمه تولید بنزین یورو۴ بوده، ناقص است و از سوی دیگر در حال حاضر میزان تولید این پالایشگاه به 12 میلیون لیتر در روز نرسیده است.
فاز دوم و سوم این پالایشگاه طبق وعده‌ی وزیر نفت باید تا پایان دولت یازدهم افتتاح می‌گشت. اما افتتاح و تکمیل آن به پایان سال 96 موکول شد . البته با توجه به‌سرعت تکمیل این دو فاز افتتاح آن دور از انتظار است.
*پالایشگاه آناهیتا
این پالایشگاه یکی دیگر از طرح‌های مهم پالایشگاهی کشور به شمار می‌رود که در سال 1386 برای پالایش روزانه 150 هزار بشکه نفت در کرمانشاه کلید خورد. به‌رغم تأکید مقام معظم رهبری بر احداث این پالایشگاه در سفر خود به استان کرمانشاه در سال 1390، این طرح همچنان در مرحله طراحی بنیادی متوقف باقی‌مانده است. ناگفته نماند که کلنگ این طرح در جریان سفر هیئت دولت به استان کرمانشاه در شهریورماه 94، برای بار دوم به زمین زده شد ، اما در عمل این پروژه همچنان در مرحله تسطیح زمین و فنس‌کشی متوقف مانده است. توضیح مهم آن‌که پالایشگاه آناهیتا تنها پالایشگاه نفت در دست احداث کشور محسوب می‌شود. اما در چند سال اخیر اقدام شاخصی در پیشرفت و توسعه‌ی این پالایشگاه صورت نگرفته است.
*بهینه‌سازی پالایشگاه‌های موجود
وزارت نفت به‌منظور افزایش ظرفیت پالایشی و همچنین ارتقای کیفیت فرآورده‌های تولیدی، طرح‌های بهینه‌سازی پالایشگاه‌های اصفهان، بندرعباس، لاوان، آبادان و تهران را در دستور کار دارد که با سرعتی کند پیش می‌روند. در این راستا، بخشی از طرح توسعه پالایشگاه اصفهان در بهمن‌ماه سال 94 به بهره‌برداری رسید ؛ بخش دیگری از این طرح ، به همراه طرح توسعه دو پالایشگاه بندرعباس و لاوان قرار بود تا پایان سال 95 به بهره‌برداری برسند که این امر تاکنون محقق نشده است.
همچنین مذاکراتی با شرکت‌های مختلف خارجی برای اجرای طرح‌های بهینه‌سازی پالایشگاه‌های کشور، انجام شد که تاکنون به قرارداد رسمی منجر نشده است. از این میان، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: تفاهم‌نامه پالایشگاه اصفهان با شرکت دایلم کره‌جنوبی ، تفاهم‌نامه پالایشگاه تبریز با شرکت نیپون ژاپن ، قرارداد مطالعات مقدماتی کاهش نفت کوره پالایشگاه تهران با یک شرکت ژاپنی و مذاکره با دو بانک چینی برای تأمین مالی پروژه کیفی‌سازی پالایشگاه آبادان .
*مشارکت در ساخت پالایشگاه‌های خارجی
کم‌توجهی وزارت نفت به توسعه طرح‌های پالایشی به بهانه کمبود منابع مالی ، در حالی صورت گرفته است که خبرها از برنامه‌ریزی برای مشارکت در ساخت و توسعه پالایشگاه‌های خارجی با هدف صادرات هر چه بیشتر نفت خام و میعانات گازی کشور حکایت دارد؛ در این راستا، مسئولین از مذاکره با 6 کشور مالزی، اندونزی، هند، برزیل، آفریقای جنوبی، سیرالئون و اسپانیا خبر داده‌اند. برخی خبرها هم حاکی از بررسی ساخت پالایشگاه در بلغارستان از سوی سرمایه‌گذاران ایرانی است. بر این اساس، قراردادهایی برای مشارکت در ساخت یک پالایشگاه 120 هزار بشکه‌ای میعانات گازی در مالزی و یک پالایشگاه 300 هزار بشکه‌ای نفت در اندونزی به امضا رسیدند.
منبع: مرکز رصد کنکاش
در حال حاضر، وزارت نفت 60 درصد از 44. میلیون بشکه نفت خام و میعانات تولیدی را به‌صورت خام صادر و 40 درصد از تولیدات را در داخل به فرآورده تبدیل می‌کند. ازاین‌رو، وزارت نفت دولت یازدهم به‌منظور جلوگیری از خام‌فروشی نفت و میعانات گازی و همچنین تأمین نیاز داخل به فرآورده‌های نفتی، کار احداث چند پالایشگاه جدید و توسعه برخی از پالایشگاه‌های موجود را در دستور کار قرار داد. در ادامه وضعیت پیشرفت طرح‌های پالایشی کشور طی سال‌های اخیر مرور خواهد شد.
*طرح پالایشی سیراف
طرح ساخت 8 پالایشگاه سیراف با هدف جلوگیری از خام‌فروشیِ روزانه 480 هزار بشکه میعانات گازی و از بین بردن موانع برداشت حداکثری گاز از میدان مشترک پارس جنوبی در خردادماه 94 با حضور معاون اول رئیس‌جمهور به‌طور رسمی کلید خورد. تحویل زمین به سرمایه‌گذاران این طرح در تیرماه سال 95 انجام شد. پیشرفت فیزیکی این پروژه حدود 12 درصد است .
بر اساس گزارش م کز رصد عیار٬ عدم دخالت مستقیم بخش دولتی در سرمایه‌گذاری و الزام سرمایه‌گذاران به عرضه 35 درصد از سهام خود در فرابورس از نقاط مثبت طرح پالایشی سیراف محسوب می‌شود. با توجه به اینکه برای ساخت هرکدام از 8 پالایشگاه سیراف به حدود 300 میلیون دلار سرمایه نیاز است. قرارداد تأمین مالی و اجرای پالایشگاه‌های هشتگانه سیراف میان کنسرسیومی از شرکت‌های «هیوندایی» و «دیلیم» از کره جنوبی و همچنین «چیودای» از ژاپن تیرماه 96 امضا شد. ارزش این قرارداد 3 میلیارد دلار اعلام شد. شایان ذکر است در حالی قرارداد تأمین مالی این پالایشگاه در تیرماه 96 منعقد شدکه طبق وعده‌ی مدیرعامل پالایشگاه سیراف در اردیبهشت 94، این پالایشگاه می‌بایست در نیمه‌ی دوم سال 96 به تولید می‌رسید.
*پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس
به‌منظور خودکفایی در تولید فرآورده‌های نفتی، احداث پالایشگاه‌های جدید، به‌خصوص پالایشگاه میعانات گازی ستاره خلیج‌فارس، از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. افتتاح فاز نخست پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس، از خام‌فروشی روزانه 120 هزار بشکه میعانات گازی پالایش جلوگیری خواهد کرد و با تولید 12 میلیون لیتر بنزین، کشور را در آستانه‌ی خودکفایی در تولید بنزین قرار می‌دهد.
زنگنه در مقاطع گوناگون بر تکمیل این پالایشگاه به‌عنوان یکی از اولویت‌های وزارت نفت در دولت یازدهم تأکید و اعلام کرد که این پروژه را شخصاً رصد می‌کند ، اما عملکرد وزارت نفت در چهار سال اخیر از اهمیت پایین این طرح پالایشی در نظر زنگنه حکایت دارد. در این رابطه، بهره‌برداری از فاز نخست این پالایشگاه بعد از چند نوبت تأخیر به پایان سال 94 موکول شد؛ اما این وعده نیز محقق نشد. راه‌اندازی فاز اول این طرح پالایشی که قرار بود تا پایان نیمه اول سال 95 به بهره‌برداری برسد، به پایان این سال موکول شد و درنهایت در اردیبهشت سال 96 با حضور رئیس‌جمهور افتتاح شد. ناگفته نماند که طبق اظهارات مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی، دو واحد ایزومریزاسیون این پالایشگاه که لازمه تولید بنزین یورو۴ بوده، ناقص است و از سوی دیگر در حال حاضر میزان تولید این پالایشگاه به 12 میلیون لیتر در روز نرسیده است.
فاز دوم و سوم این پالایشگاه طبق وعده‌ی وزیر نفت باید تا پایان دولت یازدهم افتتاح می‌گشت. اما افتتاح و تکمیل آن به پایان سال 96 موکول شد . البته با توجه به‌سرعت تکمیل این دو فاز افتتاح آن دور از انتظار است.
*پالایشگاه آناهیتا
این پالایشگاه یکی دیگر از طرح‌های مهم پالایشگاهی کشور به شمار می‌رود که در سال 1386 برای پالایش روزانه 150 هزار بشکه نفت در کرمانشاه کلید خورد. به‌رغم تأکید مقام معظم رهبری بر احداث این پالایشگاه در سفر خود به استان کرمانشاه در سال 1390، این طرح همچنان در مرحله طراحی بنیادی متوقف باقی‌مانده است. ناگفته نماند که کلنگ این طرح در جریان سفر هیئت دولت به استان کرمانشاه در شهریورماه 94، برای بار دوم به زمین زده شد ، اما در عمل این پروژه همچنان در مرحله تسطیح زمین و فنس‌کشی متوقف مانده است. توضیح مهم آن‌که پالایشگاه آناهیتا تنها پالایشگاه نفت در دست احداث کشور محسوب می‌شود. اما در چند سال اخیر اقدام شاخصی در پیشرفت و توسعه‌ی این پالایشگاه صورت نگرفته است.
*بهینه‌سازی پالایشگاه‌های موجود
وزارت نفت به‌منظور افزایش ظرفیت پالایشی و همچنین ارتقای کیفیت فرآورده‌های تولیدی، طرح‌های بهینه‌سازی پالایشگاه‌های اصفهان، بندرعباس، لاوان، آبادان و تهران را در دستور کار دارد که با سرعتی کند پیش می‌روند. در این راستا، بخشی از طرح توسعه پالایشگاه اصفهان در بهمن‌ماه سال 94 به بهره‌برداری رسید ؛ بخش دیگری از این طرح ، به همراه طرح توسعه دو پالایشگاه بندرعباس و لاوان قرار بود تا پایان سال 95 به بهره‌برداری برسند که این امر تاکنون محقق نشده است.
همچنین مذاکراتی با شرکت‌های مختلف خارجی برای اجرای طرح‌های بهینه‌سازی پالایشگاه‌های کشور، انجام شد که تاکنون به قرارداد رسمی منجر نشده است. از این میان، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: تفاهم‌نامه پالایشگاه اصفهان با شرکت دایلم کره‌جنوبی ، تفاهم‌نامه پالایشگاه تبریز با شرکت نیپون ژاپن ، قرارداد مطالعات مقدماتی کاهش نفت کوره پالایشگاه تهران با یک شرکت ژاپنی و مذاکره با دو بانک چینی برای تأمین مالی پروژه کیفی‌سازی پالایشگاه آبادان .
*مشارکت در ساخت پالایشگاه‌های خارجی
کم‌توجهی وزارت نفت به توسعه طرح‌های پالایشی به بهانه کمبود منابع مالی ، در حالی صورت گرفته است که خبرها از برنامه‌ریزی برای مشارکت در ساخت و توسعه پالایشگاه‌های خارجی با هدف صادرات هر چه بیشتر نفت خام و میعانات گازی کشور حکایت دارد؛ در این راستا، مسئولین از مذاکره با 6 کشور مالزی، اندونزی، هند، برزیل، آفریقای جنوبی، سیرالئون و اسپانیا خبر داده‌اند. برخی خبرها هم حاکی از بررسی ساخت پالایشگاه در بلغارستان از سوی سرمایه‌گذاران ایرانی است. بر این اساس، قراردادهایی برای مشارکت در ساخت یک پالایشگاه 120 هزار بشکه‌ای میعانات گازی در مالزی و یک پالایشگاه 300 هزار بشکه‌ای نفت در اندونزی به امضا رسیدند.
منبع: مرکز رصد کنکاش
چهارشنبه ۱۵ شهريور ۱۳۹۶ ساعت ۱۶:۵۷
کد مطلب: 18907