همه راه‌های نفوذ نفتی و گازی در بین النهرین

ميزنفت/ در عراق امروز، ما شاهد حضور سیاستمدارانی هستیم که تمایل زیادی به ضمیمه کردن کشورشان به ایران دارند، حتی اگر این راهبرد با منافع کشورشان در تضاد باشد.در سال 2011 میلادی، کریم وحید، وزیر برق وقت این کشور، قراردادی با ایران برای واردات گاز طبیعی از خط لوله‌ای جدید به دیاله و بغداد به امضا رساند. ما می‌دانیم که فقط وزارت نفت عراق از نظر قانونی می‌تواند چنین قراردادی را با تصویب مجلس این کشور، منعقد کند. آن قرارداد هیچگاه اجرایی نشد و وزارت نفت و پارلمان عراق این اقدام را نادیده گرفتند.

دو سال بعد، قرارداد مشابهی برای واردات گاز به بصره به امضا رسید. هرچند در این منطقه روزانه میلیون‌ها متر مکعب گاز در فلرها می‌سوزد. بدین ترتیب به نظر می‌رسد استفاده بهینه از منابع این کشور باید در اولویت بیشتری قرار گیرد. خط لوله نخست صادرات گاز طبیعی هم اکنون عملیاتی شده و خط لوله دوم به زودی وارد مدار خواهد شد. هزینه ساخت این دو خط لوله 715میلیون دلار اعلام شده است.

اسلام الخلیسی از کارشناسان انرژی در عراق می‌گوید: پس از عملیاتی شدن این دو خط لوله با ظرفیت کامل، 1900 میلیون فوت مکعب در هر روز به ارزش 5.2 میلیارد دلار در هر سال به عراق فروخته خواهد شد.

قاسم الفهداوی، وزیر کنونی برق عراق چندی پیش اعلام کرد: در هفت سال آینده، عراق به واردات گاز طبیعی از ایران برای تامین سوخت نیروگاه‌ها نیاز دارد. چرا که تولید گاز کنونی ما اندک است.

اگر شرایط کنونی تداوم یابد، عراق باید در 7 سال آینده 35 میلیارد دلار به ایران پرداخت کند. هم اکنون نیز بیش از 1000 مگاوات برق از ایران به عراق صادر می شود.

در فاصله سپتامبر سال 2008 تا ژوین 2017 میلادی، براساس محاسبات من و گزارش های منتشر شده وزارت نفت عراق، روزانه 104000  بشکه نفت در نیروگاه های این کشور سوزانده می شود. حجم گاز سوزانده شده در فلزهای این کشور معادل 194000 بشکه در روز و به ارزش 45 میلیارد دلار در هر سال می باشد.

عراقی ها با این عدد هنگفت می توانند یک صنعت گاز جدید در کشورشان ایحاد نمایند و فلرینگ را پایان دهند.
وضعیت کنونی صنعت نفت عراق نشانگر یک وضعیت نامتعادل و فاجعه آمیز است. در این شرایط، وزیر نفت عراق از برنامه ریزی برای صدور گاز به کویت خبر داده است.

در گزارش هفته گذشته رویترز اعلام شده که ایران و عراق در حال ساخت خط لوله‌ای برای صادرات نفت منطقه کرکوک به ایران هستند. وزرای نفت ایران و عراق توافق کرده اند مطالعات امکان سنجی احداث این خط لوله را توسط یک شرکت بین المللی اجرا کنند. براساس این قرارداد، نفت خام میادین کرکوک به دو پالایشگاه کرمانشاه و تبریز صادر خواهد شد.

اما با نگاهی به موقعیت و ظرفیت این دو پالایشگاه می‌توان دریافت که این توافق تا چه حد با موانع و چالش های مختلف روبرو است.
اختلاف ارتفاع دو پالایشگاه تبریز و کرمانشاه نسبت به کرکوک حدود 1000 متر از سطح دریا است. حتی در صورت موفقیت آمیز بودن مطالعات امکان سنجی، ساخت و بهره برداری از این خط لوله بسیار پرهزینه خواهد کرد. ظرفیت پالایشگاه‌های تبریز و کرمانشاه به ترتیب 110 هزار و 48 هزار بشکه در روز است. بدین ترتیب آنها نمی‌توانند کل تولید کنونی نفت کرکوک (65 هزار بشکه در روز) را پالایش کنند. انتقال این نفت به سواحل خلیج پارس و سایر پالایشگاه‌ها نیز هزینه‌ها را چند برابر خواهد کرد.

به هر ترتیب، رهبران عراق فراموش نکرده اند که در سال 2014 میلادی، اکثر این میادین نفتی توسط پیشمرگه های کرد از داعش پس گرفته شد.
کارشناسان معتقدند اجرای این قرارداد در تضاد با تحریم‌های ایالات متحده و بین المللی علیه تهران است. از سوی دیگر، دلشاد شعبان، معاون منابع طبیعی رییس پارلمان کردستان به شرق الاوسط می‌گوید: رهبران بغداد باید به این پرسش پاسخ دهند که آیا پس از تکمیل این پروژه، کرکوک جز خاک عراق خواهد بود؟
در پاییز امسال، همه پرسی استقلال کردستان برگزار خواهد شد و نتایج آن می تواند نقشه انرژی عراق را دگرگون کند.
 
*قرارداد سواپ
ناظم داباخ، نماینده دیپلماتیک کردستان در ایران می‌گوید: امکان توقف عملیات ساخت و یا صادرات نفت این خط لوله توسط رهبران کردستان، وجود دارد. در شرایط کنونی باید به انتظار پاسخ رهبران بغداد بنشینیم.

عراقی ها در نظر دارند تا پیشنهاد سواپ نفت با تحویل روزانه 400 هزار بشکه به پالایشگاه آبادان و دریافت این نفت در پایانه خارگ را به تهران ارائه کنند. گفته می‌شود فراورده های تولیدی در آبادان مجددا به عراق صادر خواهد شد.

در اینجا این پرسش به وجود می آید که چرا عراقی ها پالایشگاه‌های خود را توسعه نمی دهند؟

چرا آنان شبکه خط لوله های غربی کشورشان را تکمیل نمی کنند؟ و چرا نفت کرکوک همانند سال های گذشته، روانه سایر پالایشگاه ها نمی شود؟
اینها پرسش هایی است که تنها رهبران عراق می توانند به آنها پاسخ دهند.
 
 
منبع:www.gulfnews.com
نویسنده: سعداله الفتحی
مترجم: محسن داوری

سه شنبه ۱۷ مرداد ۱۳۹۶ ساعت ۰۹:۱۳