سه گذرگاه کلیدی تجارت نفت خاورمیانه

ميزنفت/ در سال 2016 میلادی، روزانه 59 میلیون بشکه نفت و میعانات از گذرگاه های دریایی سراسر دنیا عبور کرده است. این مقدار برابر 61 درصد نفت تولید شده دنیا می باشد. در منطقه خاورمیانه، تنگه هرمز، باب المندب و کانال سوئز از جایگاهی کلیدی در ترانزیت نفت و مایعات نفتی برخوردارند.

این گذرگاه ها، کانال هایی باریک هستند که در مسیرهای جهانی دریایی قرار دارند و نقشی مهم در امنیت جهانی انرژی دارا هستند. هرگونه اخلال در حرکت نفتکش ها از این گذرگاه ها می تواند به تاخیر در تامین تقاضای جهانی انرژی و افزایش هزینه های کشتیرانی و به دنبال آن بالا رفتن قیمت های جهانی نفت، منجر شود.

نکته شایان توجه این است که امکان استفاده از گذرگاه های جایگزین در تعدادی از آنها وجود دارد، اما در مورد تعدادی از آنها به ویژه تنگه هرمز در عمل، هیچ گزینه دیگری وجود ندارد. در نقشه شماره (1)، سه گذرگاه کلیدی ترانزیت نفت خاورمیانه و میانگین نفت ترانزیت شده از آنها در شش سال گذشته نشان داده شده است.


*تنگه هرمز



در سال گذشته میلادی، تنگه هرمز با ترانزیت روزانه 18.5 میلیون بشکه نفت خام و مایعات نفتی، مهمترین گذرگاه عبور نفتکش های غول پیکر در دنیا بوده است. این تنگه، خلیج پارس را به خلیج عمان و در ادامه دریای عرب متصل می کند. 30 درصد نفت منتقل شده توسط نفتکش های دنیا از طریق این تنگه راهبردی روانه بازارهای هدف می شود. در سال گذشته، بیش از 30 درصد ال ان جی دنیا نیز از این گذرگاه عبور کرده است. تنگه هرمز 21 مایل عرض داشته، اما تنها در دو مایل آن امکان کشتیرانی وجود دارد.

برای دور زدن تنگه هرمز، گزینه های اندکی وجود دارد. دو کشور امارات متحده عربی و عربستان سعودی دارای خط لوله هایی برای دور زدن خلیج پارس هستند. مجموع ظرفیت این خط لوله ها در ابتدای سال 2017 میلادی 6.6 میلیون بشکه در روز بوده است. اما به دلایل مختلف، از این ظرفیت، حدود 3.9 میلیون بشکه آن دست نخورده باقی مانده است.


* کانال سوئز



کانال سوئز و خط لوله سومد، مسیرهای راهبردی انتقال نفت و گاز منطقه خلیج فارس به اروپا و آمریکای شمالی به شمار می روند. این گذرگاه در مصر واقع شده و دریای سرخ و خلیج سوئز را به دریای مدیترانه متصل می کند. در سال 2016 میلادی، روزانه 3.9 میلیون بشکه نفت خام و فرآورده نفتی از دو مسیر رفت و برگشت این کانال عبور کرده است. در سال گذشته میلادی، مقدار نفت عبور کرده در جهت جنوب به شمال کانال 300 هزار بشکه در روز افزایش یافت. رشد پرشتاب صادرات نفت عراق و عربستان سعودی، مهمترین دلیل این افزایش اعلام شده است.

در مقابل به ویژه به دلیل کاهش صادرات فرآورده های نفتی روسیه به کشورهای آسیایی، مقدار صادرات شمال به جنوب در سال 2016 میلادی با کاهش روبرو شده است.

خط لوله 200 مایلی سومد نیز نفت را از طریق خاک مصر و از دریای سرخ به سواحل مدیترانه منتقل می کند. این خط لوله دارای دو رشته لوله 42 اینچی است که ظرفیت ترانزیت روزانه آن 2.34 میلیون بشکه در روز است. در صورت عدم امکان عبور نفتکش ها از این کانال، خط لوله سومد تنها گزینه جایگزین خواهد بود.
در صورت انسداد کانال سویز و خط لوله سومد، نفتکش ها باید از جنوب آفریقا و دماغه امیدنیک عبور کنند. این تغییر مسیر به پیمایش 2700 مایل بیشتر در مسیر صادرات نفت عربستان به ایالات متحده نیاز خواهد داشت.


*باب المندب



باب المندب، سومین گذرگاه ترانزیت در این منطقه و میان شاخ آفریقا و خاورمیانه و حدفاصل دریای مدیترانه و اقیانوس هند است. این تنگه میان کشورهای یمن، جیبوتی و اریتره قرار داشته و دریای سرخ را به دریای عرب متصل می کند.

محموله های عبور کرده از تنگه هرمز و کانال سویز باید از این تنگه نیز عبور کنند. در سال 2016 میلادی، روزانه 4.8 میلیون بشکه نفت و فراورده های نفتی از این تنگه عبور کرده و روانه اروپا، آسیا و ایالات متحده شده است. این تنگه 18 مایل عرض داشته و دو کانال 2 مایلی برای رفت و آمد نفتکش ها در آن وجود دارد.



نویسنده: لجلا ویلار
مترجم: محسن داوری
منبع: www.theenergycollective.com

يکشنبه ۱۵ مرداد ۱۳۹۶ ساعت ۱۲:۲۷