ميزنفت/ غولهای نفتی پس از پشت سر نهادن سه سال دشوار رویارویی با بحران کاهش درآمدها، تلاش میکنند با خوش بینی به آینده بنگرند. قیمتهای پایین نفت برای سومین سال نیز با ثبات نسبی همراه بوده است. شرکتهای نفتی نیز کاهش هزینهها را در دستور کار خویش قرار داده اند تا میان درآمدها و هزینهها تعادل ایجاد شود.
سقوط پرفراز و نشیب و ماراتن وار قیمت نفت که از تابستان سال 2014میلادی آغاز شد باعث شد تا بودجه اکتشاف کاهش چشمگیری یابد، دهها هزار کارمند اخراج شوند، صدها پروژه بالادستی متوقف شوند و مدیران شرکتهای بالادستی تلاش کنند تا کارایی خود را افزایش دهند.
این اقدامات ضربتی باعث شد تا هزینههای سر به سری تولید هر بشکه نفت کاهش قابل توجهی به ویژه نسبت به سال 2014 میلادی یابد. اما نباید این نکته را فراموش کرد که بخشی از این کاهش هزینهها، موقتی بوده است. چرا که به عنوان مثال، شرکتهای ارائه دهنده خدمات نفتی برای ارائه تجهیزات و خدمات حفاری خواهان دریافت بهایی بالاتر نسبت به گذشته هستند. مثلا قیمتهای کنونی آنها نسبت به سال 2015 میلادی، حدود 20 درصد افزایش یافته و این شرایط هزینههای تولید نفت را افزایش داده است.
موسسه ریستاد انرژی پیش بینی کرده در دو سال گذشته، میانگین هزینه تولید نفت شیل با افزایش 1.6 دلاری به 36.5 دلار افزایش یافته است. اما این وضعیت به معنای پایان دنیا نیست. چرا که هزینه سر به سری تولید نفت همچنان نسبت به سال 2014 میلادی به میزان قابل توجهی پایین تر است.
در گزارش پایگاه رویترز نیز با ارائه نمودارهای مختلف درمییابیم که هزینه تمام شده تولید نفت شیل در بخشهای مختلف ایالات متحده کاهش یافته است. در همه سازندهای مهم شیل آمریکا نظیر ایگل فورد، باکن، نیوبرارا، میدلند و دیلاویر هزینههای سر به سری نسبت به سال 2013 میلادی به کمتر از نصف کاهش یافته است. هرچند کارشناسان معتقدند در سال 2017 میلادی و پس از پنج سال کاهش مداوم قیمت خدمات ارائه شده، شاهد افزایش هزینهها خواهیم بود.
اما این شرایط به حفاری در منابع شیل تعلق دارد. غولهای نفتی بخش اعظم نفت خود را از میادینی غیر از شیل و به ویژه میادین آبهای عمیق برداشت میکنند. ما میدانیم که تعدادی از شرکتهای بزرگ نفتی در سالهای اخیر، به پیشرفتهای قابل توجهی در کاهش هزینهها دست یافتهاند. اما نتایج یک گزارش جدید نشان میدهد در مورد دستاوردهای اعلام شده تردیدهایی وجود دارد.
پژوهش انجام شده توسط موسسه مشاوره ای اپکس نشان میدهد غولهای نفتی هزینههای بیشتری برای تولید یک بشکه نفت نسبت به پیش از سقوط قیمتها میپردازند. در واقع ما با افزایش هزینههای این شرکتها روبرو بوده ایم.
شاخصهای عملیاتی غولهای بزرگ صنعت نفت (شامل اگزون موبیل، رویال داچ شل، شورون، توتال، انی و کونوکوفیلیپس) که توسط موسسه اپکس طراحی شده است، از افزایش هزینهها خبر میدهد. لذا این شرکتها با فشار هزینهها و تلاش برای کاهش آن روبرو هستند. در بخش نتیجه گیری این گزارش موسسه اپکس میخوانیم: هزینههای توسعه غولهای نفتی در میانه دهه کنونی در مقایسه با سال 2011 میلادی رشد بهت آور 66 درصدی نشان میدهد.
در این مطالعه، دستاوردهای کارایی عملیات نیز در نتیجه گیری لحاظ شده است. همچنین نکته قابل توجه اینست که ارزیابی این پژوهش براساس ارزیابی هزینههای توسعه بوده و هزینههای اکتشافی و عملیاتی را در بر نمیگیرد. در نمودار (1)، شاخص هزینههای غولهای نفتی و رشد هزینههای توسعهای آنها نشان داده شده است.
نمودار (1). شاخص هزینههای غولهای نفتی و رشد هزینههای توسعهای آنها
به هر ترتیب، عملکرد این شرکتها با یکدیگر متفاوت است. به عنوان مثال، شرکت انی اعلام کرده در فاصله سال های 2011 تا 2015 میلادی، هزینههای توسعهای خود را 32 درصد کاهش داده است.
این دستاورد بزرگ در کارنامه شرکت انی، نقطهای درخشان و به یاد ماندنی خواهد بود. دو شرکت شورون و اگزون موبیل نیز به دستاوردهایی در بخش کارایی دست یافته اند. هرچند درصد کاهش به دست آمده در مقایسه با شرکت انی، بسیار کمتر بوده است. عدد مشابه در این دوره پنج ساله برای شرکت شورون 6 درصد و در شرکت اگزون موبیل 5 درصد بوده است.
در آن سوی این گستره، شرکت رویال داچ شل قرار دارد که با افزایش سه برابری هزینههای عملیاتی روبرو شده است. عملکرد دو شرکت کونوکوفیلیپس و بریتیش پترولیوم نیز اندکی بهتر بوده است. چرا که در نیمه نخست دهه کنونی میلادی، با افزایش دو برابری هزینههای توسعه میادین هیدروکربوری روبرو شدهاند. در مجموع هزینههای توسعهای این 6 شرکت بین المللی بزرگ نفتی با 66 درصد افزایش به 18.39 دلار برای تولید هر بشکه نفت خام افزایش یافته است.
پس از سقوط قیمت نفت خام در تابستان سال 2014 میلادی، شاخص هزینهها کاهش یافت. تولیدکنندگان نفت، تامین کنندگان تجهیزات خود را وادار کردند تا قیمتها را کاهش دهند، بر کارایی عملیات بیافزایند و روش های حفاری و تکمیل چاهها را بهبود دادند. اما همچنان هزینههای توسعهای آنها در فاصله سالهای 2011 تا 2015 میلادی با 66 درصد افزایش روبرو شده است. در نمودار (2)، هزینههای توسعهای غولهای نفتی برای تولید هر بشکه نفت خام در سال های 2011 و 2015 میلادی نشان داده شده است.
نمودار (2). هزینه های توسعه ای غول های نفتی برای تولید هر بشکه نفت خام در سال های 2011 و 2015 میلادی
این شاخص نشان میدهد افزایش ساختاری در هزینههای توسعهای در سایر شرکتهای صنعت نفت نیز کم و بیش قابل مشاهده است.
با هزینه 18 دلاری تولید هر بشکه نفت، نمودار هزینهها به نسبت عددی کمتر را نشان میدهد. اما این نکته مهم را فراموش نکنید که هزینههای توسعهای بررسی شده در این پژوهش، نیمی از مجموع هزینههای شرکتها را تشکیل میدهد. این نمودار، هزینههای اکتشاف و اجرای عملیات بهره برداری را شامل نمیشود. لذا هزینههای سر به سری در این دوره، کاهشی اندک داشته است. مثلا چندی پیش شرکت بریتیش پترولیوم اعلام کرد تنها با عبور قیمت هر بشکه نفت خام از مرز 60 دلار، میان درآمدها و هزینههای آنان تعادل برقرار میشود.
من معتقدم غولهای بزرگ صنعت نفت در شرایطی سرنوشت ساز قرار دارند. آنها تلاش میکنند تا هزینههای خود را جهت متعادل کردن شاخصهای مالی خویش کاهش داده تا بدهیهای هنگفت آنان که در پنج سال اخیر رشدی سریع و نگران کننده یافته، با افزایش بیشتری روبرو نشود.
به هر ترتیب ذخائر نفت و گاز این شرکتها در صورت عدم سرمایه گذاری در بخش اکتشاف، به تدریج کاهش خواهد یافت. به خاطر داشته باشید که شرکت اگزون موبیل در سال 2015 میلادی، تنها توانست 67 درصد تولید نفت خود را با یافتن ذخایر جدید، جایگزین کند.
از سوی دیگر، همان طور که در گزارش موسسه اپکس میخوانیم، در سالهای آینده و با بهبود بازار صنعت حفاری، هزینه خدمات میادین نفتی نیز افزایش خواهد یافت. هم اینک تعداد قابل توجهی از دکلهای حفاری فراساحلی، بیکار هستند و به نظر میرسد رشد قیمتها به کندی اتفاق خواهد افتاد.
به عبارت دیگر، بخش اعظم کاهش هزینهها پس از سال 2014 میلادی را باید دورهای دانست. بدین ترتیب هزینهها با بازگشت رونق به بازار، یک بار دیگر افزایش خواهد یافت. مگر اینکه تولیدکنندگان صنعت نفت ضمن همکاری با تامین کنندگان، هزینههای ساختاری تولید نفت را کاهش دهند.
نویسنده: نیک کونینگهام
مترجم: محسن داوری
منبع: www.oilprice.com