توتال، فرشته نجات؟

ميزنفت/ قرارداد فاز 11 پارس جنوبی روز گذشته امضا شد؛ پاتریک پویان به تهران آمد با عنوان رهبر کنسرسیوم. حضور او در تهران نتیجه تلاش‌های 3 ساله وزارت نفت برای امضای قرارداد با این شرکت فرانسوی بود که روز گذشته به ثمر نشست. از کیفیت و جزئیات این قرارداد اطلاعات دقیقی در دست نیست ولی به هر شکل توتال و سی ان پی سی و پتروپارس فاز 11 را دیروز اختیار کردند.

داستان فاز 11 پارس جنوبی از داستان‌های عجیب صنعت نفت است. مرزی ترین فاز ایران که بجای توسعه در اولین مرحله توسعه این میدان، به آخرین میدانی تبدیل شد که تعیین تکلیف شد و بر اساس قرارداد  منعقد شده، 40 ما دیگر به بهره برداری خواهد رسید. همانطور که وزیر نفت در مراسم دیروز گفت روزشمار این پروژه از امروز آغاز شده است.

هر سه شرکت حاضر در این کنسرسیوم سابقه حضور در این فاز را داشتند ولو با یک تفاهمنامه اما هیچ یک از آن‌‌ها حاضر به اجرای آن نشدند و قراردادی هم امضا نکردند. توتال در سال 79 روی این فاز دست گذاشت ولی به دلایل مختلف به قرارداد نزدیک نشد تا در سال 87 بطور رسمی و چراغ خاموش از این فاز خداحافظی کند. پس از توتال نوبت به شرکت چینی سی ان پی سی رسید. این شرکت هم تا سال 91 به مذاکره مشغول بود تا آنکه وزارت نفت پتروپارس را برای توسعه فاز 11 برگزید. هرچند که پتروپارس برخی امور را آغاز کرده و قرارداد ساخت یک جکت را هم امضا کرد و این جکت در سال 92 آماده شد، ولی وزیر نفت تصمیم گرفت پتروپارس را خلع ید کرده تا به سراغ مشتری قدیمی آن برود.

به گفته پاتریک پویان مدیرعامل شرکت توتال، جرقه قرارداد دیروز در سال 2014 و در حاشیه نشست وزرای اوپک در وین زده شد و حدود 3 سال به طول انجامید تا به مرحله امضا برسد. زنگنه پیش از برجام مذاکرات خود را با توتال آغاز کرده بود و مجموع رفت و آمدهای فرانسوی‌ها به ایران ختم به قرارداد شد.

در این رهگذر، روزهای پرچالشی سپری شد، چه آنجا که مدیرعامل توتال عنوان کرد برای سرمایه گذاری در ایران تابع قوانین آمریکاست و چه چند روز بعد که وزیر نفت رسما از این موضع پویان گلایه کرد. حتی قرار شد بیانیه مشترکی میان شرکت ملی نفت و توتال منتشر شود که طی آن، توتال از پایبند بودن خود به سرمایه گذاری در ایران بگوید ولی به گفته علی کاردر، پویان اعلام کرد به جای وی، مدیر خاورمیانه توتال این قرارداد را امضا می‌کند که مورد قبول شرکت ملی نفت واقع نشد.

مواضع دو پهلوی پویان و توتال کمی فضا را مردد کرده بود و بنظر می‌رسید فرانسوی‌ها به شیوه مالوف خود، درصدد سواستفاده از شرایط ایران برای افزایش قدرت چانه زنی خود هستند. شیوه‌ای مرسوم که در طول تاریخ بارها تکرار شده است و خوی فرانسوی با آن بزرگ و به تکه‌ای از شخصیت رفتاری آن‌ها تبدیل شده است.

اما با این وجود، رفت و آمدهای مکرر فرانسوی‌ها به ایران نشان می‌داد آن‌ها به حضور در ایران علاقه مندند و در برنامه‌های خود در سال 2017 فاز 11 پارس جنوبی را در اولویت قرار داده بودند. با مطرح شدن تحریم‌های جدید آمریکتا علیه ایران  روسیه تردیدها بیشتر شد و این نقطه همان جایی بود که حتی تعدادی از منتقدان توتال و عملکرد وی، دست از نقد شستند تا اولین سرمایه گذاری در ایران به ثمر بنشیند.

بدون تردید توتال قرارداد خوبی منعقد و شرایط خود را تحمیل کرده است زیرا بخوبی می‌دانست این قرارداد برای ایران تا چه اندازه اهمیت داشت و ایرانی‌ها طی سه سال گذشته روی توتال مانور دادند و برایش حماسه‌ها آفریدند. پویان در قامت یک منجی به تهران آمد و با قدرتی که دریافت کرده بود، حتی فرانسه و توتال را نماد وفاداری و حمل سود برای ایران معرفی کرد.

به این جملات پویان دقت کنید:«ایرانی‌ها به تاریخ اهمیت می‌دهند و از آنجا که توتال وفاداری و سودآوری به ایران را ثابت کرده، امروز از حضور در ایران به خود می‌بالیم.»

صحبت او از سودآوری و وفاداری در نوع خود بسیار جالب بود زیرا این شرکت فرانسوی، در قراردادهای پیشین خود با پرداخت رشوه به دلال مشهور صنعت نفت، سقف قراردادهای خود را افزایش داد تا از این طریق به سود بیشتری دست یابد. رشوه توتال به برخی مسدولان وقت صنعت نفت، با محکومیت آن در آمریکا مواجه شد که نشان می‌دهد سودآوری تقریبا جاده‌ای یکطرفه و منبعث از فساد بوده است. هرچند که باید به نقاط مثبت حضور توتال در پارس جنوبی صحه گذاشت ولی نباید فراموش کرد که وفاداری توتال به ایران، رابطه عمیقی با واقعیت ندارد اما هر چه هست، توتال به عنوان نخستین غول نفتی راهی تهران شد و نخستین قرارداد نفتی دولت یازدهم پس از 4 سال فعالیت را امضا کرد.

قراردادی که توتال به سودش فکر می‌کرد و ایران به فضای روانی‌اش. حالا جاده صاف شده است و انتظار می‌رود قراردادهای دیگر هم به مرحله امضا برسد. توتال به ایران رسید و بهانه دیگری برای عدم امضای قراردادهای جدید چه از سوی شرکت ملی نفت ایران و چه از سوی شرکت‌های خارجی باقی نمانده است. باید منتظر ماند و دید که طی ماه‌های آینده چند قرارداد دیگر امضا خواهد شد. وزیرنفت هم شاید دیشب بهترین شب زندگی‌اش را طی 4 سال اخیر تجربه کرده و به امید فرداهایی بهتر راهی وزارتخانه شده است.
 
 
 
 
 

سه شنبه ۱۳ تير ۱۳۹۶ ساعت ۱۰:۴۴