سرخوشی آل سعود با گاز ایران

ميزنفت/ با وجود آٰغاز برداشت عربستان از میدان گازی فرزاد بی٬ وزارت نفت همچنان در سردرگمی عجیبی دست و پا می‌زند تا رقابت گازی میان ایران و عربستان به سود ریاض به پیش رود.

از میان میادین گازی مشترک میان ایران و کشورهای همسایه٬ دو میدان گازی فرزاد آ و فرزاد بی میان تهران و ریاض مشترک است که در فرزاد آ 80 درصد میدان در آب‌های عربستان و در فرزاد بی 80 درصد میدان در آب‌های ایران است که منطق حکم می‌کند عربستان با توان توان در فرزاد آ و ایران با همه ظرفیت‌های خود در فرزاد بی توسعه را در پیش بگیرند اما ایران در توقف کامل بسر می‌برد و عربستان تولید را از هر دو میدان آغاز کرده است. در ابتدای دولت یازدهم و با دستور وزارت نفت تنها دکل ایرانی در فرزاد آ به عقب کشیده شد تا این میدان دست نخورده برای عربستان باقی بماند.

این در حالی است که ایران 17 سال است با هندی‌ها مذاکره می‌کند تا شرکت ONGC به توسعه این میدان بپردازد ولی همه رفت و آمدهای هندی ها به ایران به بلاتکلیفی مطلق ختم شده است. این بلاتکلیفی درکنار تصمیمات مدیریتی ایران مزید بر علتی شده که نهایت کار را به سود عربستان به پایان رسانده است. در سمت ایران امضای قرارداد اولیه اکتشاف و توسعه فرزاد بی با کنسرسیومی متشکل از سه شرکت دولتی هند به سال 2000 میلادی بازمی‌گردد؛ اما این قرارداد تنها در بخش اکتشاف اجرایی شد و در بخش توسعه هیچ اقدامی برای برداشت منابع گازی این میدان نشد.
 
 
*مشارکت در تولید؟
فرزاد بی٬ میدانی پرفشار و پیچیده است که برای شرکت‌های ایرانی میدانی پرریسک محسوب می‌شود. از سوی دیگر هندی‌ها در دولت اصلاحات بدنبال توسعه فرزاد بی بودند ونتیجه مذاکرا آن‌ها در پایان دولت دهم به امضای توافقنامه‌ای میان شرکت ملی نفت و شرکت هندی ختم شد که نوع توافق نامه با قوانین اصلی کشور در تضاد بود. بر اساس این توافقنامه٬ هندی‌ها فرزاد بی را بر اساس مدل مشارکت در تولید توسعه می‌دادند که بر خلاف قوانین جمهوری اسلامی ایران بود.

همین موضوع موجب بروز انتقاداتی شد و همه چیز به کما رفت تا آنکه دولت یازدهم به راس آمد. وزارت نفت در این دوره٬ توافق نامه مشارکت در تولید را بطور غیرمستقیم رد کرد اما این میدان را برای شرکت ONGC کنار گذاشت بطوری که هر گاه از وزیر نفت درباره برنامه این وزارتخانه برای میادین مشترک سوال می‌شد٬ زنگنه می‌گفت این میدان برای هندی‌هاست.
با توجه به برداشت عربستان از این میدان برخی از کارشناسان می‌گویند بهتر بود مدل مشارکت در تولید با اخذ مجوز از نهادهای ذیربط کسب می‌شد تا منافع ملی قربانی برخی محدودیت‌ها نشود ولی از آنجا که نص صریح قانون مخالف این نوع قرارداد است همه چیز فراموش شد.
 

*یک تصمیم عجیب
دولت یازدهم مذاکرات را ادامه داد که در این بین یک تصمیم خاص٬ شرایط را پیچیده کرد. وزیر نفت تصمیم گرفت کارفرمایی این پروژه را از شرکت نفت فلات قاره گرفته و به شرکت نفت و گاز پارس بسپارد در حالی که فلات قاره روی این میدان فعالیت کرده و یک پروژه مطالعاتی روی این پروژه نیز انجام داده بود.

با این وجود وزیر نفت با این استدلال که چون این میدان گازی است و باید در حیطه کاری نفت و گاز پارس باشد٬ فلات قاره را خلع ید کرد و نقش کارفرمایی را به دیگر شرکت نفتی واگذار کرد. این بدان معنا بود که امور مطالعاتی و مذاکره‌ای برای فرزاد بی به حالت صفر بازگشت تا نفت و گاز پارس با رویه‌ای دیگر با هندی‌ها مذاکره کند. گرچه این تصمیم سرعت کار را کاست ولی از آنجا که مهم ترین هدف توسعه این میدان بود مذاکرات جدی تر دنبال شد ولی به توافقی جدی دست پیدا نکرد.

وزیرنفت به هندی‌ها اولتیماتوم داد و اعلام کرد با شرکت‌های دیگر وارد مذاکره خواهد شد اما هیچ اتفاقی رخ نداد و حتی محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان نیز در این حوزه ورود کرد. هندی‌ها اما اعلام کردند طرح 3 میلیارد دلاری خود را نهایی کرده و تا مرداد 96 قرارداد را منعقد می‌کنند.

در همین باره  وزیر نفت هند گفت: توافق نهایی هند با ایران برای توسعه میدان گازی فرزاد ب که بر اساس برآوردها دارای 29 تریلیون فوت مکعب گاز است، در حال حاضر بستگی به ایران دارد. وی افزود: «ما پیشنهادمان را به این کشور ارائه داده ایم. اکنون زمان پاسخ دادن است. آنها باید پاسخ بدهند.»
 

*کرامات شیخ ما!
وزارت نفت 4 سال است که به هندی‌ها امید بسته است و مسیر گذشته را دنبال می‌کند و وقتی با انتقادات در این باره مواجه می‌شود با پاسخ‌های عجیب روبه رو می‌شویم. به عنوان نمونه محمد مشکین فام مدیرعامل شرکت نفت و گاز پارس با اشاره به آغاز برداشت گاز از میدان فرزاد بی توسط عربستان سعودی از ادامه مذاکرات ایران با شرکت‌های هندی برای توسعه این میدان مشترک در خلیج فارس خبر داد. این مقام مسئول با بیان اینکه در مورد اجرای این پروژه توسط پیمانکار هندی در حال مذاکره ایم، افزود: هم اکنون به طور جدی تلاش می کنیم تا قرارداد توسعه این میدان را با هوشمندی، دقت لازم و با در نظر گرفتن مصالح ملی به سرانجام برسانیم.

وی بدون هیچ توضیحی درباره وضعیت فعلی تصمیم گیری در باره میدان فرزاد بی به آینده امیدوار است و مشخص نیست با این امیدواری عربستانی‌ها چه ماه عسلی را برای خود رقم بزنند. هندی‌های سال‌هاست با مذاکرات بی نتیجه شان ایران را سرگرم کرده‌اند در حالی که سعودی‌ها به سرعت خود افزوده‌اند و در دو میدان فرزاد آ و فرزاد بی به توسعه و تولید مشغول هستند.

سه شنبه ۲۴ اسفند ۱۳۹۵ ساعت ۱۱:۰۱