آماك آماده بهره‌برداری

به گزارش ميزنفت، به دنبال شدت گرفتن پدیده ریزگردها و خسارت‌هایی که به صنایع، آب، برق و نفت خوزستان پدید آمد و مردم این استان را با مشکلات فراوانی روبه‌رو کرد، دولت، اقدام‌هایی را برای برطرف کردن این مشکلات در دستور کار قرار داد، از این رو، حجت‌الاسلام والمسلمین حسن روحانی صبح امروز (پنجشنبه 5 اسفند) به‌منظور بررسی آخرین وضعیت و پیگیری اقدام‌های انجام شده دولت برای برطرف کردن مشکلات مردم خوزستان، به همراه چند تن از اعضاي هيئت دولت، به اهواز سفر کرد.

این سومین سفر روحانی به خوزستان در دوران ریاست جمهوری است. نخستین سفر وی در 25 دی‌ماه 1392 در چارچوب نخستین سفر استانی دولت یازدهم بود. پس از آن هم در 23 آبان‌ماه امسال برای افتتاح رسمی بهره‌برداری از میدان‌های آزادگان شمالی، یادآوران و یاران شمالی به خوزستان سفر کرده بود.

روحانی در سومین سفرش به اهواز در کسوت رئیس‌جمهوری، امروز در صدر هیئتی بلند پایه از دولت، براي رسيدگي به مشكلات زيست محيطي خوزستان، امروز از تأسیسات مختلف سازمان آب و برق خوزستان بازدید کرد و همچنین قرار است از طرح زیست محیطی آماك هم بازديد كند. طرح آماک از مهم‌ترین طرح‌های زیست محیطی در دست اجرای وزارت نفت است که هم‌اکنون در ایستگاه آخر اجرا قرار دارد و تا پیش از پایان امسال به‌طور رسمی از آن بهره‌برداری می‌شود.

به گفته نورالدین شهنازی‌زاده؛ مدیرعامل شرکت مهندسی و توسعه نفت (متن) به‌عنوان کارفرمای طرح آماک، محصولات نهایی طرح آماک ضمن جلوگیری از نشر ١٨ هزار تن مواد آلاینده در محیط زیست، گاز مایع خام (NGL)، گاز سبک و مایعات گازی ترش است که با در نظر گرفتن طراحی تأسیسات، ظرفیت جمع‌آوری و شیرین‌سازی ٢٤١ میلیون فوت مکعب گاز ترش فراهم و قابلیت تولید محصولاتی به ارزش سالانه حدود ٣٠٠ میلیون دلار ایجاد شده است.

بر اساس مطالعات سازمان‌های محیط زیستی بین‌المللی حدود ۴۰ درصد گازهای همراه نفت تولید شده از میدان‌های نفتی ایران سوزانده می‌شود. اکنون بیش از 70 سال است که مشعل‌های ویژه سوزاندن گازهای ترش همراه نفت استخراج شده از میدان‌های نفتی در محدوده اهواز روشن هستند و آلایندگی حاصل از این گازها و بدسوزی مشعل‌ها، سهم چشمگیری در کثیف کردن هوای اهواز دارند، برای برطرف کردن این مشکل، از حدود چهار دهه گذشته، طرح‌هایی تعریف شده است که به‌علت بروز جنگ تحمیلی و کمبود نقدینگی، اجرای آن بارها به تعویق افتاد تا اینکه سرانجام در سال 1379 طرح جلوگیری از گازسوزی در مشعل‌ها و کاهش انتشار آلاینده‌ها با هدف جمع‌آوری گازهای همراه نفت لایه بنگستان مخازن نفتی «آ»بتيمور، «م»نصوري، «م»ارون، «ا»هواز و «ك»وپال، موسوم به «آماک» در 2 فاز تعریف شد.

در این طرح، نفت استخراج شده از چاه به وسیله خط لوله جریانی به واحدهای بهره‌برداری منتقل می‌شود و در چهار مرحله کاهش فشار، حدود 241 میلیون فوت‌مکعب گازهای ترش همراه نفتی که پیش‌تر در مشعل‌ها می‌سوختند را از نفت جدا، جمع‌آوری، آب‌زدایی و شیرین می‌کنند. پتروشیمی‌ها برای این گاز غنی سر و دست می‌شکنند، زیرا این گاز بهترین خوراک مجتمع‌های پتروشیمیایی است و در عین حال قابل تزریق به مخازن نفتی برای افزایش ضریب بازیافت نفت از آنهاست.

در مقطع عمليات راه‌اندازي فاز نخست طرح آماک، در آغاز چهار ايستگاه تقویت فشار اهواز یک، 2 و 3، ایستگاه فشارافزایی منصوري و پالايشگاه شيرين‌سازي در سال 1384 و پس از آن ايستگاه تقویت فشار كوپال و مارون در سال 1386 و سرانجام ايستگاه آب تیمور در سال 1388 راه‌اندازي و به بهره‌بردار تحویل شد.

اجرای فاز دوم آماک که همان مرحله زیست محیطی آن است در سال ۱۳۸۸ کلید خورد و پس از چند بار به تعویق افتادن بهره‌برداری از آن در طول سال‌های اخیر، سرانجام هم‌اکنون آماده بهره‌برداری است. کرامت بهبهانی؛ مجری وقت طرح آماک، هزینه نهایی اجرای این طرح را حدود 480 میلیون دلار برآورد کرد. البته نرخ بازگشت سرمایه در طرح آماک 30 درصد است و هزینه سرمایه‌گذاری در آن 2 ساله برمی‌گردد.

سازمان حفاظت از محیط زیست خوزستان، سهم آماک در کاهش آلودگی هوای اهواز را حدود 60 درصد برآورد می‌کند، زیرا با بهره‌برداری از آماک از سوزاندن ۶ تا ۱۰ میلیون فوت‌مکعب گاز اسیدی با غلظت بسیار بالا در وسعتی حدود 6 هزار کیلومترمربع در پیرامون کلانشهر اهواز و شهرهای رامهرمز، شادگان و بندر امام خمینی، جلوگیری می‌شود.

فاز دوم طرح آماك يا فاز زيست محيطي طرح، شامل 96 كيلومتر خط لوله 12 اينچ انتقال گاز اسيدي و ايستگاه تقويت فشار و نم‌زدايي گاز اسيدي و سامانه‌هاي فرآيندي و ايمني جانبي است كه هم‌اكنون پيمانكار اصلي طرح (كنسرسيوم ايريتك - ايراسكو) با مشاركت فعال نمايندگان ترمودین (سازنده کمپرسورهای گازی) و با فعالیت مداوم نمایندگان شركت مهندسی و توسعه نفت (متن) و همچنین شركت ملی مناطق نفتخيز جنوب (بهره‌بردار)، هم‌اکنون برای راه‌اندازی و بهره‌برداری نهایی آماده است.

با راه‌اندازي كامل و يكپارچه فاز دوم از سوختن روزانه حدود 14 ميليون فوت‌مكعب گاز اسيدي در مشعل موقت پالايشگاه جلوگيري و روزانه حداکثر 18 میلیون فوت‌مکعب گاز اسيدي استحصالی در فاز دوم به‌عنوان خوراک به پتروشيمي رازي ارسال مي‌شود.

بیژن عالی‌پور؛ مدیرعامل شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب درباره آماک می‌گوید: با بهره‌برداری از این طرح، ۸۷ درصد گازهایی که در مناطق نفتخیز می‌سوخت، دیگر نمی‌سوزند و فقط ۱۳ درصد گازها، معادل هشت میلیون مترمکعب، سوخته می‌شوند که شرکت نفت ۲۸ پروژه برای جمع‌آوری گازهای همراه تعریف کرده است که پس از اجرای آنها، دیگر گازی برای سوختن وجود ندارد.

شریعتی؛ استاندار خوزستان هم درباره آماک گفته است که ۱۸ میلیون فوت مکعب گاز اسیدی می‌سوخت و ۸۰۰ تن اسید را به هوای خوزستان و به‌ویژه هوای شهر اهواز وارد می‌کرد که خوشبختانه با بهره‌برداری از آماک، این گازها جمع‌آوری و در پتروشیمی رازی به محصولات با ارزش تبدیل می‌شود.

بالاخره خوزستان مرکز فعالیت‌های صنعت نفت است و این صنعت در آلودگی‌های زیست محیطی این استان سهم چشمگیری دارد، بر همین اساس هم وزارت نفت طرح‌های متعددی را برای جلوگیری از آلودگی محیط زیست در نتیجه فعالیت‌هایش در این استان تعریف کرده است که اگر بودجه لازم برای اجرای آنها تأمین شود، از حجم آلایندگی‌های صنعت نفت در این استان کاسته خواهد شد و مردم شریف اهواز هم از ثمرهای آن بهره‌مند خواهند شد.

بهره‌برداری از طرح آماک ضمن بهبود کیفیت هوا، آب‌های سطحی،‌ زیرزمینی و خاک، حفاظت از پوشش گیاهی، حیات جانوری، رویشگاه‌ها، حفاظت از لایه اوزون و کاهش باران‌های اسیدی و وارونگی هوا، بدون هزینه، از گازی که می‌سوخت، خوراک غنی برای پتروشیمی تأمین می‌کند و در عین حالی که سلامت مردم را تضمین می‌کند، منبع درآمدی جدیدی برای کشور می‌شود و افزون‌بر، به بهبود وجه بین‌المللی کشورمان در عمل به تعهدهای بین‌المللی در راستای کاهش آلودگی محیط زیست، کمک خواهد کرد.