شرط لازم برای موفقیت عرضه نفت صادراتی

دلیل اصلی عدم توفیق بورس نفت در سال ۹۰، بالا بودن قیمت عرضه نفت بود. در حال حاضر نیز این نگرانی در بین فعالان وجود دارد که آیا روش سابق برای قیمت‌گذاری نفت یعنی بالا بودن قیمت اولیه و جلوگیری از پایین آمدن قیمت این بار هم تکرار خواهد شد؟
خبرگزاری فارس: تن دادن به قواعد بورس؛ شرط لازم برای موفقیت عرضه نفت صادراتی

اخیرا وزیر نفت در دیدار جمعی از فعالان بخش خصوصی در اتاق بازرگانی ایران اعلام کرد که این وزارتخانه قصد دارد تا اواخر مهر ماه روزانه ۱۰۰ هزار بشکه نفت خام را در بورس انرژی با قیمت ارز مبادله ای و با هدف صادرات عرضه کند.

عرضه نفت خام در بورس با هدف صادرات نفت خام موضوعی است که مدت‌هاست فعالان این حوزه انتظار آن را می کشند تا با انجام این کار، فضا برای رقابت و شفافیت در قیمت نفت ایجاد شود و صادرکنندگان داخلی و مصرف کنندگان خارجی بتوانند به صورت شفاف به معامله نفت بپردازند. مزیت این روش در فروش نفت، امکان ایجاد رقابت، کشف قیمت و نیز شفافیت بازار نفت ایران خواهد بود به شرط آن که قواعد بورس رعایت شود. در این صورت است که فروش نفت در بورس می تواند در شرایط تحریم کمک بزرگی به کشور کرده و در راستای تنوع بخشی به فروش نفت در کشور که در سیاست های کلی ابلاغی اقتصاد مقاومتی نیز بر آن تاکید شده است، حرکت کند.

البته موضوع فروش نفت در بورس با هدف صادرات موضوع جدیدی نیست و نفت یک بار در سال ۹۰ در رینگ بین المللی بورس عرضه شد اما این عرضه با عدم استقبال خریداران مواجه شد و در نهایت به تعطیلی انجامید. دلیل اصلی عدم توفیق بورس نفت در آن سال، بالا بودن قیمت عرضه نفت نسبت به بازار جهانی بود. حال با توجه به عرضه دوباره نفت در بورس انرژی در آینده نزدیک، این نگرانی در بین فعالان وجود دارد که روش قیمت گذاری نفت این بار چگونه خواهد بود و آیا روش سابق برای قیمت گذاری یعنی بالا بودن قیمت اولیه و جلوگیری از پایین آمدن قیمت این بار هم تکرار خواهد شد؟

به نظر می رسد برای روشن شدن موضوع باید هدف از راه اندازی بورس و نحوه قیمت گذاری در بورس بررسی شود. هدف از راه اندازی بورس علاوه بر فروش آن، کشف قیمت از طریق رقابت و شفافیت بوده است یعنی هر گاه کالایی در بورس عرضه شود قیمت آن بر اساس عرضه و تقاضا شکل خواهد گرفت به صورتی که مثلا اگر در بازار خریداری برای کالا با قیمت عرضه شده وجود نداشته باشد، قیمت کالا تا حدی کاهش می یابد که خریداری برای آن پیدا شود و در واقع کشف قیمت صورت گیرد و در صورتی که تقاضای کالا بیشتر از عرضه باشد، قیمت آن زیاد خواهد شد تا به بیشینه قیمت ممکن برسد. بدین صورت، کالا همواره به علت شفافیت و رقابت موجود در بالاترین قیمت ممکن معامله خواهد شد.

همان طور که اشاره شد، در سال ۹۰ قیمت عرضه نفت در بورس بالا اعلام شد و علی رغم عدم وجود خریدار، قیمت نفت تغییری پیدا نکرد و در نهایت بورس نفت تعطیل شد، البته این مشکل در عرضه نفت در بورس انرژی در ابتدای سال جاری هم وجود داشت. از اواسط فروردین امسال نیز نفت در بورس انرژی و البته در رینگ داخلی عرضه شد اما به دلیلی مشابه و البته برخی دلایلی دیگر، اواسط مرداد عرضه نفت در این بورس متوقف شد. باید به این نکته دقت کرد که استفاده از بورس برای فروش کالا در صورتی به نتیجه مطلوب خواهد رسید که قواعد آن رعایت شود و یکی از قواعد بورس قیمت گذاری آزاد کالا در بورس است، کاری که تا به حال عدم اجرای آن مانع از شکل گیری واقعی بورس نفت (عرضه نفت در بورس) شده است.

البته این نگرانی از طرف عرضه کننده نفت خام (شرکت ملی نفت ایران) وجود دارد که آزاد گذاشتن قیمت باعث کاهش شدید قیمت نفت خواهد شد که در پاسخ باید گفت در صورتی که بورس به طور صحیح و واقعی شکل بگیرد هیچ گاه این اتفاق رخ نخواهد داد هر چند ممکن است قیمت نفت ابتدا مقداری کاهش یابد اما همین کاهش باعث جذب خریداران بیشتری خواهد شد و این افزایش خریداران خود به خود باعث بالا رفتن قیمت و به تعادل رسیدن خواهد شد.

يکشنبه ۱۳ مهر ۱۳۹۳ ساعت ۱۰:۰۵