وحید حاجی پور| وزیر امور خارجه گزارشی را درباره برجام به کمیسیون امنیت ملی ارائه کرده است که دارای نکات جالبی است؛ در بخشی از این گزارش آمده است:« اگر در مورد ضرورت کار متوازن با شرق و غرب به یک اجماع ملی رسیده بودیم و از یکسو با خوش خیالی، دوستان دوران سختی را در سراب طمع سرازیر شدن شرکتهای غربی از خود نرنجانده بودیم و از سوی دیگر از همه امکانات برجام برای ایجاد منافع اساسی اقتصادی برای همه کنشگران – به شمول شعبات خارجی شرکتهای آمریکایی – بهره برده بودیم، هم دوستانمان سرخورده نمیشدند و در دوران سختی رهایمان نمیکردند».
گزارهای که محمد جواد ظریف به ان پرداخته است دارای دو نکته مهم است؛ یکی آنکه در ساختار اقتصادی و سیاسی کشور، تصمیم گیران به امید ورود شرکتهای غربی، شرکا و همراهان قبلی را فراموش کردند و دیگری آنکه اگر از فرصت برجام برای سرمایهگذاری استفاده میشد، تحریمها دیگر باز نمیگشت و یا حداقل مانعی میشد برای تشدید تحریمها.
او به شکلی در نقش کارشناس بیطرف ظاهر شده است که گویا فراموش کرده شخص شخیص خودش، مسئولیت دستگاه دیپلماسی کشور را بر عهده داشته و باید روابط را بگونهای تنظیم میکرد که دوستان روزهای تحریم، از مواضع دولت تدبیر و امید نا امید نشده و همکاریهای خود با تهران را کاهش ندهند.
امیرکبیر دوران ما، باید زودتر از این روزها نسبت به تکرویهای برخی اعضای کابینه واکنش نشان میداد که چگونه منافع ملی را به پای دیدگاههای شاذ و عجیب خود ذبح کردند. نمونه بارز این موضوع، به اتفاقات رخ داده میان وزارت نفت و چینیها بر میگردد که وزیر نفت که از قضا، ازدوستان صمیمی آقای ظریف است، چگونه در مسیری حرکت کرد که حالا وزیر امور خارجه منتقدش است!
چینیها دقیقا در اوج تحریمها چندین قرارداد بزرگ نفتی با وزارت نفت امضا کردند؛ توسعه میدان آزادگان شمالی، آزادگان جنوبی، یادآوران، طرح توسعه پالایشگاه آبادان و ... از جمله پروژههای بزرگی بود که در دولت گذشته امضا شد و چینیها به توسعه آن پرداختند. وقتی زنگنه در سال 92 به وزارت نفت رسید، پیش از آنکه برجامی حاصل شود تصمیم گرفت چینیها را از پروژه توسعه آزادگان جنوبی خلع ید کند ولی از آنجا که شرکت های نفتی این کشور در سایر پروژهها به خوبی فعالیت داشتند، موفق نشد سایر پروژهها را از آنها بگیرد.
همزمان با برجام، چینیها دو میدان آزادگان شمالی و یادآوران را طبق قرارداد به توسعه رساندند و قرار بود طبق قرارداد اولیه، فاز دوم توسعه این میادین هم به شرکتهای CNPC و ساینوپک واگذار شود. غلامرضا منوچهری معاون وقت شرکت ملی نفت برای تعیین تکلیف فاز دوم این میادین، پس از سفر به پکن گفت فاز دوم به همین شرکتها وگذار خواهد شد اما سه ماه بعد، همه چیز عوض شد.
وزارت نفت و البته زنگنه، به این امید که شرکتهای غربی با چشمک او به ایران میآیند، با حمله روشن و صریح به شرکتهای چینی، کیفیت کار آنها را زیر سوال برده و حملات سازمان یافتهای را علیه پکن انجام داد. او و مدیرانش از برگزاری مناقصه برای فاز دوم این میادین گفتند و از چینیها خواستند اگر برای سرمایه گذاری در ایران علاقه مند هستند، در مناقصه شرکت کنند.
برای جذابسازی هم از شرکتهای توتال، شل، بی پی، اِنی و ... نام بردند که با ورودشان به ایران، همه چیز گلستان میشود اما این شرکتهای غربی، یک به یک از حضور در ایران سر باز زدند تا این میادین به حال خود رها شوند. وزارت نفت سرخورده از این وضعیت، دوباره به سمت چینیها رفت ولی پکن اعلام کرد هیچ علاقهای به تداوم حضور در ایران ندارد و اصلا حاضر نیست با دولت تدبیر و امید کار کند.
از دو سال پیش که چنین فضایی بر همکاری نفتی ایران و چین حاکم شده، وزارت نفت به هر دربی میزند تا شرکتهای چینی را برای ادامه قراردادهای گذشته خود ترغیب کند اما چینیها موضعشان مثل گذشته نیست؛ دلیلش هم به برخوردهای عجیب و زننده وزیر نفت با این شرکتهای این کشور بر میگردد که مملو است از خودبزرگ بینی و نگاههای تک بعدی.
آقای ظریف، مسئولیت بروز چنین پدیده ای شما و دوستانتن هستید که این روزها، برای توجیه شکست برجام و ناکارامدی آن، چیزی را طلب میکنید که خودتان مسئولش هستید! سرابی که به آن اشاره دارید، همان ذوق زدگی وزیر نفتی است که خود را فدایی شما می داند.
سه شنبه ۲۲ تير ۱۴۰۰ ساعت ۱۳:۴۹