استاندارد گاز را چه کسی کنترل می‌کند؟

میز نفت | سید غلامحسین حسنتاش در یادداشتی نوشت:

آلودگی هوای تهران پایان ندارد هنوز زمستان شروع نشده وضعیت وخیم است. تعطیلی مدارس و کم شدن ترافیک هم بسیار کم اثر است. تردیدی نیست که این آلودگی دلایل عدیده دارد. کانال‌های طبیعی گردش هوا که ریه‌های تهران بوده است با ساخت و سازهای بی‌ضابطه مسدود شده است. عوامل اصلی آلوده ساز حامل‌های انرژی هستند.

میزان ترکیبات سولفور در مازوت و گازوئیل تولیدی پالایشگاه‌های کشور صدها برابر استاندارد امروز جهان است کیفیت بنزین تولیدی نیز قطعا مشکل دارد. کم و بیش همه به آلاینده‌های این فرآورده‌های نفتی و خصوصا مصرف آن در بخش حمل و نقل توجه دارند اما یکی از حامل‌های انرژی که کمتر کسی به آن توجه دارد گازطبیعی است که به خانه‌های مردم می‌رود.

این گاز در موتورخانه‌ها و شوفاژخانه‌ها و پکیج‌های حرارتی می‌سوزد و حتی در داخل خانه‌ها در اجاق گازها و بخاری‌های گازی سوخته می‌شود. ترکیبات اضافی این گاز چیست؟ آیا سولفور و دیگر ترکیبات مضر آن در حد استاندارد است؟

من اطلاعی ندارم آزمایشگاه هم ندارم، اما یک چیز را می‌دانم و آن این است که هیچ مرجع مستقلی این را کنترل نمی‌کند. آیا سازمان استاندارد و تحقیقات صنعتی یا سازمان حفاظت محیط زیست یا هر مرجع دیگری استانداردی را برای این گاز تعریف کرده‌اند و در نقاط مختلف شبکه گازرسانی کشور و خصوصا در ایستگاه‌های ورودی گاز به شهرهای بزرگ (موسوم به سیتی گیت) ایستگاه نمونه برداری و آزمایش و کنترل این گاز را دارند؟
 
به هر حال هر حامل انرژی هیدروکربنی یا فسیلی که می‌سوزد آلایندگی دارد اما شواهدی وجود دارد که گاز شبکه ممکن است مواد زائد غیر استاندارد داشته باشد و آلایندگی آن بیش از مقدار عادی باشد.

یکی از این شواهد شکایت‌های شرکت بوتاش ترکیه است بخشی از این گاز از همین شبکه به ترکیه صادر می‌شود و شرکت بوتاش خریدار آن است و تا جائی که اطلاع دارم این شرکت در مقاطع مختلف در مورد کیفیت گاز و تفاوت آن با مشخصاتی که در قرارداد تعیین شده است و از جمله بالا بودن ترکیبات مرکاپتان و گوگردی آن شکایت داشته و دارد. 

سه فاز از فازهای مجتمع گازی پارس جنوبی پالایشگاه گوگرد زدائی ندارد چون قرار بوده گاز این فازها به بعضی میادین نفتی تزریق شود، پروژه‌ای خطرناک و اشتباه که در اینجا مجال ورود به آن را ندارم اما می‌دانیم که این پروژه از ابتدا اشتباه، به اجرا نرسید و ظرف مدت کوتاهی کمپرسورهای تزریق گاز در اثر خورندگی سولفور آسیب دید.

حال سوال این است که گاز این سه فاز چه می‌شود؟ آیا در زمستان که اوج مصرف است این گاز که حاوی ترکیبات سولفور است با بقیه گازهای تصفیه شده در پالایشگاه‌های پارس جنوبی آمیخته نمی‌شود و به خطوط انتقال و شبکه تزریق نمی‌شود؟

آیا همه پالایشگاه‌های پارس جنوبی گاز را در حد استاندارد تصفیه می‌کنند؟ در بسیاری از فازها تاسیسات لازم برای جداسازی بعضی از مایعات گازی و خصوصا بوتان و پروپان پیش بینی نشده و در فصول دیگر متاسفانه در مشعل‌های عسلویه سوزانده می‌شود و آن خود داستانی پرآب چشم دارد که در نوشته‌های دیگری به آن پرداخته‌ام و اینجا مجال آن نیست، اما گفته می‌شود که در فصل اوج مصرف این مایعات نیز به اصطلاح به خط زده می‌شود یعنی به خطوط لوله و شبکه انتقال گاز تزریق می‌شود،

آلاینده‌های اینها نیز بالاتر از گاز متان است که باید در شبکه باشد.همین گاز در ایستگاه‌های سی ان جی به خودروها نیز منتقل می‌شود و در خودرو می‌سوزد ضمن این که اصولا معلوم نیست آلایندگی سی ان جی لزوما خیلی کمتر از بنزین باشد.

هیچ جزمیتی در شواهدی که ذکر کرده‌ام و در این که گاز شبکه حتما آلوده است ندارم اما آنچه که مسلم است این است که به هرحال یک مرجع مستقل نظارتی و مرجعی مستقل از دستگاه تولیدکننده و ومتولی عرضه گاز یعنی صنعت نفت و زیرمجموعه‌های آن،باید استاندارد زیست  محیطی و ایمنی گاز را تعیین کند و بر آن نظارت داشته باشد و مشکلات را مستمرا گزارش دهد تا اگر مشکلی هست کنترل شود. 

برخورد همه‌جانبه با مشکل خانمان برانداز آلودگی هوا مستلزم پرداختن و مهم شمردن همه اجزاء آن است. 
 

سه شنبه ۳ دی ۱۳۹۸ ساعت ۱۲:۱۹