درآمد 5 میلیارد دلاری برای دولت

وحید حاجی‌پور | درآمد 5.5 میلیارد دلاری دولت از سهمیه‌بندی بنزین
محمود واعظی مسئول دفتر رئیس‌جمهور در جدیدترین اظهارات خود از لزوم مدیریت مصرف سوخت گفته و عنوان کرده است با ادامه وضعیت موجود، ایران به وارد کننده بنزین بدل خواهد شد.

این سخنان در حالی مطرح می‌شود که بسیاری از کارشناسان حوزه سوخت و منتقدان سیاست‌های اقتصادی وزارت نفت، نسبت به این موضوع هشدار داده و حذف کارت سوخت در سال 95 را برخلاف منافع ملی عنوان می‌کردند.

حالا با گذشت چند سال از آن روزها، دولتی‌ها از روند موجود مصرف بنزین ابراز نگرانی می‌کنند تا بار دیگر ثابت شود، دولتی که خود را یک دولت انتقادپذیر و البته «همه چیز دان» می‌داند، چگونه از منتقدان خود عقب مانده است. وقتی میزان مصرف به رقم 110 میلیون لیتر رسید، انتقادها به اوج خود رسید و حتی مقام معظم رهبری در دیدار خود با کابینه از وزارت نفت خواست تا فکری برای افزایش مصرف و سوخت شدن منابع کشور کند.

بماند که رسانه‌های اصلاح‌طلب و همسو با دولت طی یک هفته گذشته با انتشار فیلم بیانات رهبر انقلاب، سعی کردند اینگونه القا کنند که سهمیه‌بندی بنزین و افزایش قیمت این حامل انرژی، بنا به درخواست رهبری از دولت بوده است. دروغی که طی چند روز گذشته بیشتر شنیده شده است اما در واقع، مطالبه‌ای که رهبری از دولت خواستند همان موضوعی است که دولت طی سال‌های گذشته آن را پس می‌زد.

مطالبه رهبر انقلاب، جلوگیری از افزایش مصرف بود که طی سال‌های 86 تا 92 از شیب منطقی و معدلی برخوردار بود اما در دولت یازدهم و دوازدهم به دلیل آنچه که سیاست‌های لیرالیسیم اقتصادی شمرده می‌شد، از بین رفت و دولت را در مخمصه‌ای بزرگ گرفتار کرد. هر چه که در پالایشگاه‌های کشور تولید می‌شد، بعلاوه افزایش واردات بنزین بسرعت در کشور مصرف می‌شد و بخشی از آن به‌صورت قاچاق از مرزهای کشور خارج می‌شد.

چه تاکید رهبر انقلاب و چه نظر کارشناسان بر این نکته تاکید داشت که باید مصرف بنزین «مدیریت» شود و نه آنکه دولت بدون توجه به نقش تنظیم‌گری خود، همه چیز را به حال خود رها کند.

در همان ایام وزیر نفت گفته بود چرا باید مردم را اذیت کرد؛ باید اجازه دهیم هر کس به هر میزانی که می‌خواهد بنزین مصرف کند. با چنین دیدگاهی دولت مدیریت مصرف را به فراموشی سپرد و امروز که چراغ هشدار روشن شده است، سخنانی را تکرار می کند که طی 4 سال گذشته توسط کارشناسان بارها مطرح شده بود.

از سوی دیگر، رسانه‌های دولتی سعی در مخفی نگه داشتن این واقعیت دارند که درآمد دولت از محل صادرات بنزین در اختیار پاستور قرار می‌گیرد و تنها درآمد دولت از محل افزایش قیمت مصرفی، به حساب خانوارها واریز می‌شود.

یک حساب سرانگشنی می‌کنیم؛ به گفته مدیرعامل پالایش و پخش،  ایران هم اکنون روزانه 110 میلیون لیتر بنزین تولید می‌کند و بین 100 تا 105 میلیون لیتر بنزین مصرف می‌شود. اگر میزان مصرف بنزین پیش از سهمیه‌بندی را 100 میلیون لیتر در نظر بگیریم، حداقل میزان صرفه‌جویی پس از سهمیه‌بندی 20 درصد یا 20 میلیون لیتر خواهد بود. با اضافه کردن 10 میلیون لیتر مازاد ظرفیت، دولت می‌تواند روزانه 30 میلیون لیتر بنزین صادر کند.

قیمت فوب خلیج‌فارس به ازای هر لیتر، در بدبینانه‌ترین حالت معادل 50 سنت است که اگر دولت بخواهد 30 میلیون لیتر بنزین با قیمت فوب خلیج‌فارس صادر کند، سالانه بیش از 5.5 میلیارد دلار درآمد کسب می‌کند.

این درآمد - ولو کمتر - می‌توانست زودتر برای کشور حاصل شود اگر مسئولان دولت و بویژه وزارت نفت کمی از موضع «خود بزرگ‌بینی»شان کوتاه می‌آمدند هم دسترسی به این درآمد زودتر حاصل می‌شد و هم دیگر نیازی به هزینه‌تراشی سیاسی  - اقتصادی برای نظام جمهوری اسلامی ایران وجود نداشت.

در شرایطی که کشور دچار مشکلات بزرگی در حوزه فروش نفت و دسترسی به درآمدهای ارزی است، چنین رقمی می‌تواند بخش مهمی از مشکلات ارزی کشور را برطرف کند و به همین دلیل است که دولت اصرار فراوانی برای اجرای این طرح داشت. با این وجود، دولت باید شهامت پذیرش مسئولیت خود را داشته باشد و نه آنکه تصمیم خود را به پای سایر ارکان نظام بگذارد.

اگر دولت طی سال‌های گذشته مصرف بنزین را کنترل می‌کرد، درآمدهای صادراتی بنزین زودتر و به میزان بیشتری حاصل می‌شد ولی چه انتظاری می‌توان از دولتی داشت که در باد برجام خوابیده و نیم‌نگاهی نیز به درآمدهای ارزی حاصل از صادرات بنزین نداشت.
 
 

شنبه ۲ آذر ۱۳۹۸ ساعت ۱۱:۰۲